بخشی از مقاله
چکیده
امروزه پیوند بین محیط زیست، صلح، امنیت و در نتیجه پیشرفت جوامع بشری امری روش و بدیهی به شمار میرود. در واقع محیط زیست، صلح، امنیت و پیشرفت جهانی دارای ارتباط تنگاتنگی میباشند، یکی از عواملی که تخریب گسترده محیط زیست را به عنوان یک مانع بزرگ در مسیر پیشرفت جوامع به دنیال دارد جنگهای امروزی است. اگر چه جنگ در این عصر امری منسوخ و غیر عقلائی برشمرده میشود، اما جهان شاهد افزایش اقبال به جنگ بوده و جنگ در متن سیاست مخرب تر و تهدید آمیز تر ازگذشته خودنمایی میکند.
از این رو مقاله مذکور که که با هدف تببین و روش-سازی تاثیر جنگهای امروزی بر تخریب گسترده محیط زیست صورت گرفته، تحقیقی کاربردی است و برای گردآوری اطلاعات از شیوه کتابخانهای استفاده شده است. نتایج بدست آمده بیانگر آن است که تاثیر جنگهای امروزی بر محیط زیست به دو شکل عمده یعنی، استفاده از جنگافزارها - اعم از متعارف یا غیر متعارف - و تغییر در شرایط و یا پدیده های طبیعی کره زمین، صورت میگیرد.
استفاده از سلاح ها اعم از متعارف و یا غیر متعارف اثرات پایدار و غیر قابل جبرانی به محیط زیست وارد میکند. تخریب شکل طبیعی زمین، از بین بردن پوشش گیاهی، نابودی حیوانات و جانداران یک منطقه باعث نابودی اکوسیستم منطقه میگردد ایجاد تغییر در شرایط و پدیدههای طبیعی نظیر بارور کردن ابرها، ایجاد زمین لرزهها، تغییر در شرایط آب و هوایی، تغییرات در جریانهای دریایی، تغییر در اتمسفر و غیره از دیگر تاثیرات جنگ-های امروز بر تخریب محیط زیست میباشد
مقدمه
محیط زیست به عنوان یکی مهمترین چالش بینالمللی در قرن بیست و یکم مطرح است. با گسترش جنگهای منطقهایی و محلی، طرفین درگیرمنازعه همواره سعی میکنند به نوعی به محیط زیست دشمن خود صدمه وارد نموده و بدینوسیله آن را تحت فشار بیشتری قرار دهند. اما در این نوع منازعات که باعث تخریب محیط زیست میگردد، مساله فقط به یک کشور یا سرزمین ختم نمیگردد چرا که محیط زیست علاوه بر جنبه تخریب و آسیب درونی در یک سرزمین با مرزهای معین، جنبه برون دادگی نیز دارد که میتواند سبب آلایندگی و تخریب محیط زیست کشورهای همجوار شود و یا اینکه ابعاد منطقهای و جهانی بیابد
در واقع بررسی جنگهایی که تاکنون به وقوع پیوسته است نشان میدهد که بیشرین تخریب محیط زیست ناشی از جنگها بوده و این تخریب از سطح گسترهای برخوردار است؛ چرا که محیط زیست جزء حیطههایی است که پیامدهای تخریب آن نمیتواند محصور در چارچوب مرزهای یک کشور باقی بماند.غالباَ تاثیر پیامدهای تخریب محیط زیست به دو صورت منطقهای و بینالمللی خود را نشان میدهد. پیامدهای منطقهای تخریب زیست محیطی عبارت است از پیامدها و تبعات مثبت و منفی زیست محیطی حاصل از فعالیتها و عملکردهای یک بخش و یا یک کشور در حوزه منطقهای میباشد. همچنین پیامدها و تبعات مثبت ومنفی زیست محیطی حاصل از فعالیتها و عملکرد یک بخش یا کشور بر سایر نواحی دنیا را پیامدهای بینالمللی زیست محیطی مینامند.
بیان مسئله
آنچه مسلم است امروزه بخش قابل ملاحظهای از روابط بینالملل حول مباحث چگونگی حفظ محیط زیست صورت می-گیرد. استفاده روز افزون از منابع و تخریب محیط زیست در جنگها مخصوصاً جنگهای امروزی که عموماً بر پایه فناوریهای نوین نظامی و خطرناک پایه ریزی میشود، پدیدههایی هستند که به ندرت در درون مرزهای بینالمللی کشورها محدود میشوند. بنابراین از آنجائی که داشتن هوای تمیز و آب آشامیدنی، تاثیر پذیری از اثرات گلخانهای، گرمای کره زمین، از بین رفتن لایه ازون، باران اسیدی ،آلودگی زمین به مواد شیمایی و رادیو اکتیویته نمیتواند محدود و یا تحت مالکیت یک کشور خاصی قرار گیرد، لذا بررسی میزان تاثیر جنگهای امروزی بر تخریب محیط زیست ضرورت پیدا میکند که در این نوشتار به آن پرداخته شده است.
مبانی نظری پژوهش
با توجه به اینکه محقق در این پژوهش به دنبال بررسی تاثیر جنگهای امروزی بر محیط زیست است، لذا در بحث مبانی نظری پژوهش به تعریف کلیدواژههای اصلی تحقیق پرداخته میشود.
الف - جنگ و انواع آن: جنگ عمل خشونت باری است که هدفش وادار کردن حریف به اجرای خواسته طرف مقابل است
جنگ تبدیل شدن کشمکش دائمی بین کشورها به ستیزهای خشونت بار و خونین است. جنگ حالتی از روابط بین دو دولت یا بین گروهی از دولتها یا بین یک دولت و گروهی از دولتها که بر اساس آن آثار عادی قانون بینالمللی یعنی قانون کلی صلح بینشان به حال تعلیق در آمده باشد. جنگ مبارزه مسلحانه بین کشورها یا بین طبقات برای اجرای هدف های سیاسی و اقتصادی است.
از نظر کارل فون کلاوس ویتس -1831 - - 1780 ژنرال پروسی، جنگ ادامه سیاست است با وسایل دیگر. او میگوید جنگ عمل قهری است که منظور از آن مجبور ساختن خصم به اجرای اراده ما است. - آقابخشی ، - 628:1367 برخی از ویژگیهای جنگ شامل: هدف داری، سازمان یافتگی و مبارزه مسلحانه و خونین،امری اجتماعی با کنترل محدود است که ثمره ای جز فقر، خرابی، نابودی و کشتار به همراه ندارد. این ویژگی ها با سیاست و قدرت پیوستگی دارد و گفته شده که جنگ فقط استمرار سیاست با استفاده از ابزار های دیگر است. - اچه واریا به نقل از رشید زاده، - 1385 جنگهای دارای انواع گوناگونی هستند و تقسیم بندی های متفاونی از جنگ ها صورت گرفته است که در اینجا به برخی از این تقسیمبندیها اشاره می شود
- تقسیم بندی از نظر مسلحانه و غیرمسلحانه بودن : -1 جنگ سرد -2 جنگ گرم
- تقسیم بندی از نظر تعداد کشور های درگیر: -1 جنگ محلی -2 جنگ منطقه ای-3 جنگ جهانی
- تقسیم بندی از نظر زمان : -1 سریع -2 کوتا مدت -3 بلند مدت
- تقسیم بندی از نظر سلاح : -1 متعارف-2 غیر متعارف
- تقسیم بندی از نظر وسعت ارضی و اهداف : -1 تاکتیکی -2 نیمه گسترده -3 گسترده
- تقسیم بندی از نظر توازن کمیتهای مادی، تکنیکی و تاکتیکی : -1 متقارن -2 نامتقارن
- تقسیم بندی از نظر شیوه جنگ : -1 جنگ منظم یا کلاسیک -2 جنگ نامنظم یا چریکی
- تقسیم بندی از نظر قدمت روشهای جنگ : -1 جنگ سنتی-2 جنگ اقتضایی
تقسیم بندی های دیگری وجود دارد از جمله : جنگ اقتصادی، جنگ مذهبی، جنگ تبلیغاتی، جنگ اطلاعاتی، جنگ دیپلماتیک، جنگ تکنولوژی، جنگ مادی، جنگ معنوی ، جنگ نرم -
البته جنگ های دیگری وجود دارد که تقسیم بندی بالا ذکر نشده که زیر به برخی از آنها اشاره میشود جنگ محیطی: جنگی که در آن محیط به منظور اعمال نظامی خصومت آمیز دستکاری شود.
جنگ محیطی نوعی از دستکاریهای خصومت آمیز نظامی محیط که با هزینهای نسبتاً کم در انرژی انجام میشود، باعث آزادسازی مقادیر زیادی انرژی مخرب خواهد شد. این جنگ حداقل بطور اصولی شامل آسیبهای ایجاد شده در اثر دستکاریهایی در اجرام آسمانی یا فضایی، جوّ - اتمسفر - ، زمین - لیتوسفر - ، اقیانوسها - هیدروسفر - و موجودات زنده اعم از موجودات خشکی و آبی میباشد.
متخصصین و دانشمندان امریکا بویژه دانشمندان نظامی در حال مطالعه جدی بر روی سامانه جوی - آب و هوا - به منظور بهره برداری از آن در جنگ های آینده هستند. پژوهش و تحقیق آنها بررسی پیرامون افزایش قدرت و سرعت بالا در خشک کردن آبهای سطحی زمین که به منظور کشاورزی و شرب از آنها استفاده میشود، ایجاد سیل در مناطق هدف، ایجاد سکون، ایجاد صاعقههای شدید و ایجاد زمین لرزه، ایجاد انفجار بسیار قوی در حد انفجارات اتمی و ... میباشند. همه این اقدامات با تابیدن امواج الکترومغناطیس بر لایه یونوسفر می باشد که در امریکا به عنوان پروژه هارپ مشهور است
جنگهای امروزی:
در عصر کنونی ، جنگ از ماهیتی متفاوت با گذشته برخوردار است اگر چه جنگ در این عصر امری منسوخ و غیر عقلائی برشمرده می شود، اما جهان شاهد افزایش اقبال به جنگ بوده و جنگ در متن سیاست مخرب تر و تهدید آمیز تر ازگذشته خودنمایی می کند - افتخاری ،. - 1383 در عصر حاضر خطر استفاده از تسلیحات متعارف و یا غیر متعارف در جنگها نظیر سلاحهای شیمیایی، اتمی، میکروبی و سایر سلاحها، عامل مهمی در از بین بردن محیط زیست هستند . انسانها همواره عامل مهمی در تخریب محیط زیست میباشند
