بخشی از مقاله
چکیده
در کشورهای در حال توسعه، از جمله ایران، مسائل زیست محیطی بیش از آن چه که جنبه فنی داشته باشند، از محتوایی اجتماعی - فرهنگی برخوردارمیباشد.
پژوه شحاضر با هدف شناخت چگونگی تأثیر عوامل فرهنگی بر حفظ محیط زیست و حتی تخریب آن از منظر تحلیل جرم شناسانه - یعنی شناسایی ابعاد مختلف تأثیر گذاری عوامل فرهنگی در تخریب محیط زیست ونیز ارائه راهکارهای پیشگیرانه به منظور حذف یا خنثی سازی آن عوامل - وبه صورت تحلیلی -توصیفی و با استفاده ازروش کتابخانهای انجام شده است.
رهیافت اصلی این نوشتار چیزی بوده است، که فرهنگ عامل تعیین کننده رفتارهای افراد در یک جامعه است و رفتارهای زیست محیطی تک تک افراد نشأت گرفته از این عامل مهم میباشد وهدف نهایی حفاظت از محیط زیست در رابطه با محیط اجتماعی، توسعه و افزایش آگاهیهای زیست محیطی در سطح جامعه و نیز تقویت فرهنگ زیست محیطی در سطوح مختلف اجرایی میباشد.
-1 مقدمه
-1-1 طرح موضوع
طبیعت و محیط زیست موهبتی خداوندی است که از مجموعه موجودات، منابع و عوامل و شرایط هماهنگی که در اطراف هر موجود زنده وجود دارد و ادامه حیات به آن وابسته است به وجود میآید. محیط زیست محل زندگی و تأمین کننده اصلیترین نیازهای انسان است اما متأسفانه انسان در دوران سلطه اش بر این کره خاکی به استفاده بیرویه و بدون برنامه ریزی از منابع طبیعی، ایجاد آلودگیهای خطرناک درخاک، آب و هوا و از بین بردن توان زیست آن، پرداخته است، به طوری که فاجعه زیست محیطی نه تنها آرامش و امنیت را از زندگی انسان میرباید بلکه موجودیت بشر را تهدید میکند، به همین دلیل در محافل علمی و سیاسی بحث زیست محیطی پر سرو صداترین وجدی ترین بحث روز است
فرهنگ عامل اصلی توسعه پایدار و حفاظت از محیط زیست است. بهبود محیط زیست زمانی حاصل خواهد شد که محیط طبیعی و فرهنگی انسان با هم مرتبط باشند. لازمه تحقق چنین هدفی، وجود اخلاق زیست محیطی در تمامی اقشار یک جامعه میباشد. اخلاق زیست محیطی رفتار ایدهآل بشر نسبت به محیط زندگی خود اغمار محیط طبیعی، محیط اجتماعی و فرهنگی است.
مجموعه رفتارهای ضابطه مند در بستر فرهنگ موجب جهت دهی در ابعاد مختلف زندگی خواهد بود. بهعبارت دیگر، فرهنگ ریشه و ساختار اصلی توسعه همه جانبه است و زمانی میتوان انتظار شادابی و پویایی را برای جامعهای تصور نمود که این ساختار بهصورت اصولی انجام یافته باشد.
به رغم اینکه قانونگذار جمهوری اسلامی ایران در اصل پنجاهم قانون اساسی و قوانین عادی دیگر براهمیّت حفاظت از محیط زیست سالم تأکید ورزیده است؛ اما درحقیقت حفظ محیط زیست تنها در شعار باقی مانده است، چراکه به دلیل خلاءهای آموزشی و آگاهیهای زیست محیطی، نبود احساس مسؤلیت در کل جامعه، عدم اخلاق اجتماعی مناسب و غیره آلودگیهای زیست محیطی، کشور را به مرز بحرانی سوق داده است.
-2-1اهمیّت و ضرورت پژوهش
ناهنجاریهای زیست محیطی همانند سرطان در اجزای سیاره ما در حال ریشه دواندن است، هر روز مراکز تحقیقاتی جهان از دگرگونیها و تغییراتی که حادث شده یا در ژرف آبهای زیر زمینی، رودخانهها، دریاچهها و حتی ، تکوین است
خبر میدهند ،اقیانوسها آلوده شده و سیستم اکولوژی آنها در حال تخریب است از تعداد گونههای حیوانات، پرندگان، گیاهان و دیگر موجودات زنده به علت آلودگی و نامساعد شدن محیط زیست کاسته میشود و برخی ازمنابع طبیعی روبه اتمام است و شاید از همه بدتر آلودگی روز افزون هوایی است که استنشاق میکنیم و سلامتی انسانها را تهدید میکند به- طوری که، به نظر میرسد که طبیعت زیبا و اعجابانگیز ما در حال نابودی تدریجی است و در نهایت محیط زیست کرهی ما ازجهات مختلف تحت فشار شدید قرار گرفته است.
امروزه حفاظت از محیط زیست و اطمینان از پایداری و همه جانبه بودن توسعه آن جدی ترین چالش پیشروی جامعه جهانی است، بنابراین احیاء و نگهداری هرگونه حیاتی مساوی است با امکان زندگی بهتر و بیشتر برای انسانها در روی کره زمین رابطه بین انسان و سایر موجودات جهان به هم پیوند خورده که نابودی یک گونه میتواند یک گزینه از امکانات زندگی ، انسان را کاهش دهد.
متأسفانه صدمات وارده به محیط زیستاکثراً نامرئی و مدت زمانی طول میکشد تا آثار مخرب و مرگبار مختلف آن برسلامتی بشر و طبیعت ظاهر شود به همین علت اغلب»فردا دیراست« که در جهت جلوگیری از صدمات به محیط زیست اقداماتی به عمل آید.
اگر به هر صورتی به محیط اجتماعی، فرهنگی و طبیعی آسیب وارد شود، بازتابهای این آسیب را تمامی انسانها
احساس خواهندکرد، حتی اگر چنین تصور کنیم که این مسأله فقط به گروه محدودی از انسانها مربوط شود.
استفاده مطلوب از محیط زیست در کشور میتواند ضامن ماندگاری باشد و عدم توجه به آن میتواند متضمن مسایلی باشد که مجموعه برنامههای توسعه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی کشور را با مخاطره روبهرو سازد. از اینرو، درک درست از نقش عوامل بازدارنده و کاستن از میزان آنها در مقابل تقویت عوامل مشوق میتواند به موفقیت در امر حفاظت از محیط زیست بیانجامد.
-3-1 اهداف پژوهش
اهداف این پژوهش عبارتند از:
-1توجیه وتبیین اهمیّت داشتن محیط زیست سالم و حفاظت ازآن.
-2 شناسایی وتبیین نقش فرهنگ در محیط زیست وابعاد مختلف تأثیر گذاری مقوله فرهنگ بر تخریب از نظر علت شناختی جنایی.
-3 ارائه راهکارها والگوهای فرهنگی با نقش حمایتی و پیشگیرانه در حفاظت از محیط زیست.
-4-1 سؤالهای پژوهش
-1 مهمترین عوامل فرهنگی مؤثر در تخریب محیط زیست چه چیز هایی هستند؟ -2 چه رابطهای میان عوامل فرهنگی و حفظ و بهبود محیط زیست وجود دارد؟
-5-1 فرضیههای پژوهش
-1 به نظر میرسد مهمترین ابعاد تأثیر گذاری عوامل فرهنگی در تخریب محیط زیست محیط زیست را میتوان در مهاجرت و توریسم ، بیسوادی یا کم سوادی ، کوتاهی رسانه جمعی در اطلاع رسانی دانست.
-2 به نظر میرسد بین عوامل فرهنگی وحفظ محیط زیست رابطه معنا داری وجود دارد.
-2 تعریف مفاهیم و واژههای تخصصی
-1-2 فرهنگ
فرهنگ« واژهای فارسی است، مرکب از دو جزء »فر« به معنی »جلو«، »بالا«، »بر«، »پیش« و »هنگ« به معنی »کشیدن«،»زور«، »قدرت« و... بر این مبنا از نظر لغوی میتوان واژه »فرهنگ« را »کشیدن به سوی بالا« و »بیرون کشیدن« معنی نمود،که تلویحاً سیرکمالی و رستن و رستاندن از جهل و تاریکی را نیز میرساند.
