بخشی از مقاله
چکیده
با توجه به افزایش روز افزون بازارهای تجاری برای سازمانهای مختلف و افزایش رقابت بین آنها خلاقیت در مدیریت ماهیتی جدید به خود گرفته است. تداوم سازمانها به اصلاح روشهای تولیدی کالای خود و نحوهی ارائه خدمات بستگی دارد. به دلیل توسعه نیازهای سریع انسانی و همچنین بررسی و ایجاد روشهای جدید برای کاهش مصرف انرژی و کمیابی منابع در جهان، خلاقیت و ارائه ایدههای نو از اهمیت زیادی برخوردار شده است.
ضرورت خلاقیت در عصر حاضر بخاطر نیاز به رشد اقتصادی کشورها، نیاز به افزایش بهرهوری، ایجاد تکنولوژیهای جدید، رقابت، بقاء، ایجاد کالا و خدمات، افزایش درآمد، رفاه اجتماعی میباشد. بنابراین هدف اصلی این تحقیق بررسی تاثیر خلاقیت در کارآفرینی برای ارائه ایده و نوآوری در کسب و کار در شرکت بهمن دیزل قزوین میباشد.
با توجه به نتایج بدست آمده از تحقیق میتوان اذعان داشت با توجه به امتیاز 32 کسب شده از 100 امتیاز شرکت بهمن دیزل در سطح توانمندی ضعیفی از حوزههای نوآوری قرار دارد و برای بقاء و رقابت در حوزهی کسب و کار نیاز به تلاش بسیاری برای بازسازی این توانمندیها خواهد داشت. بدیهی است که ضعف بنیه مالی شرکت بهمن دیزل، کاهش ارتباطات با شرکتهای خارجی تراز اول و صاحب نام دنیا در عرصهی تولید ماشین و فقدان یک واحد فعال تحقیق و توسعه در شرکت را نیز میتوان از علل اصلی کاهش توانمندی شرکت در زمینهی خلاقیت و نوآوری دانست.
-1 مقدمه
فرآیندهای خلاق بارها با مشارکت گردانندگان، فعالیتها و منابع خارج سازمان فراخوانی میشوند. خروجیهای خلاقیت به طور معمول جمعی میباشد تا اینکه نتیجه تلاشهای فردی باشد و مبتنی بر تعاملات اجتماعی و فراتر از مرزها میباشد. این مطلب به خصوص در زمینهی روابط بین سازمانها، جاییکه تامینکنندگان و مشتریان با هم مشارکت دارند و به طور فزایندهای در توسعهی محصولات و خدمات جدید، صحیح میباشد. همچنین، اینکه بدون حداقل مقداری ورودیهای خارجی یا الهام گرفتن، واقعآ نوآورانه عمل کنیم، کار مشکلی داریم. سازمانها تمایل دارند تا از طریق ساختمان روزمره و دیدگاههایی که با کارکنان فردی مطابقت داشته باشد که با ساختار و سیستم، مانند بودجه روتین و اداری کردن وظایف تقویت شدهاند، کارآمد باشند .
از سوی دیگر، خلاقیت، از بینشهای جدید و دیدگاههای غیر سنتی میآید و ممکن است فراتر از دیدگاه پذیرش بدون پرسش، در زندگی سازمانی باشد. به همین دلیل، برای فرآیندهای خلاق، ورودیهای خارجی اگر نگوییم حیاتی، باید بگوییم با ارزش هستند. با این حال، طی کردن مرزها و جستجو به دنبال ایجاد حوزههای تعامل خلاقانه از دیدگاههای درونی و بیرونی به صورت خودکار انجام نمیشود و همچنین بسیار پیچیدهتر از شعاع مرزهای مربوط به فعالیتهای خریداران و فروشندگان صنعت میشود. توسعه خلاقیت دربارهی بررسی امکانات جدید و دنبال کردن آن چیزی است که معمولآ افکار و ایدههای مبهم نامیده میشود و نه پشتیبانی از همسو کردن منابع و فعالیتها به منظور افزایش بهرهوری در سازمان. در نهایت، وظیفه مدیران و کارمندان خلاقیت این است که اساسا روشهای موجود انجام کارها و نیز سراسر سازمان را به چالش بکشند .
بنابراین میتوان گفت با توجه به اینکه اکثریت سازمانهای هزاره سوم پژوهش محورند. آنچه که سازمانهای عصر حاضر به شدت به آن نیازمندند تا بتوانند در بازارهای پویا و پیچیده امروزی جایگاهی داشته باشند و برای خود کسب مزیت رقابتی نمایند؛ توان تولید محصولات و خدمات جدید و منحصر به فرد و قابل رقابت در بازارهای متغیر امروزی است واین امر میسر نمیگردد؛ مگر با نوآوری و خلاقیت مدیران و نیز تأثیر مدیران بر پرورش خلاقیت کارکنان که با کمک یکدیگر در جهت رشد و بالندگی سازمان خود بکوشند پرواضح است.
استراتژی کسب و کار هر سازمان که جهتدهنده در این زمینه میباشد، نقش مهمی در رسیدن سازمان به وضع مطلوب در بین رقبا دارد، و چنانچه بیان شد، خلاقیت و نوآوری نیز نقش اثرگذاری بر بهبود وضعیت سازمان و حفظ و بقاء بلند مدت آن و ایجاد مزیت رقابتی برای سازمان دارد. بر این اساس، چگونگی نهادینه کردن خلاقیت و نوآوری و هماهنگ کردن آن با اهداف سازمانی جهت تدوین و به خصوص اجرای استراتژیهای رقابتی مؤثر در سازمان؛ مسألهای حائز اهمیت خواهد بود. لذا در این تحقیق تلاش میشود با اندازهیری و سنجش میزان خلاقیت و نوآوری در شرکت بهمن دیزل قزوین راهکارهای افزایش این شاخص که منجر به ایجاد کارآفرینی و تحول سازمانی و پویایی در محیط رقابت میگردد را ارائه دهیم.
-2 مرور ادبیات تحقیق
1؛-2 خلاقیت
خلاقیت یا آفرینش برگردانی از واژهی - Creativity - و به معنای خلق کردن است. از دیدگاه روانشناختی، خلاقیت به معنای پدید آوردن چیزی از چیز دیگر به گونهای منحصر به فرد است. به عبارت دیگر، خلاقیت به معنی کم یا زیاد کردن یک پدیده و تغییر شکل دادن و یا ترکیب کردن آن با سایر پدیدهها، اشیا یا چیزها است. خلاقیت، بکارگیری تواناییهای ذهنی برای ایجاد یک فکر یا مفهوم جدید است.
2؛-2 خلاقیت از دیدگاه سازمانی
خلاقیت یعنی ارائهی فکر و طرح نوین برای بهبود و ارتقاء کمیت یا کیفیت فعالیتهای سازمان؛ مثلا افزایش بهرهوری، افزایش تولیدات یا خدمات، کاهش هزینهها، تولیدات یا خدمات از روش بهتر، تولیدات یا خدمات جدید و غیره میباشد. شکل - 1 - به صورت خلاصه خلاقیت را تعریف مینماید.
- فرآیند تولید ایدههای نو خلاقیت
- فرآیند کشف مفاهیم جدید
- یافتن راههای جدید برای حل مسایل
شکل :1 تعریف خلاقیت
روبرت جی استرنبرگ و لیندای اوهارا در بررسیهای خود شش عامل را در خلاقیت افراد موثر دانستهاند: -1 دانش: داشتن دانش پایهای در زمینهای محدود و کسب تجربه و تخصص در سالیان متمادی.
-2 توانایی عقلانی: توانایی ارائهی ایدهی خلاق از طریق تعریف مجدد و برقراری ارتباطات جدید در مسائل.
-3 سبک فکری: افراد خلاقمعمولاً در مقابل روش ارائه شده از طرف سازمان و مدیریت ارشد، سبک فکری ابداعی را بر میگزینند.
-4 انگیزش: افراد خلاق عموما برای به فعل درآوردن ایدههای خود برانگیخته میشوند.
-5 شخصیت: افراد خلاق عموما دارای ویژگیهای شخصیتی مانند مصر بودن، مقاوم بودن در مقابل فشارهای بیرونی و داخلی و نیز مقاوم بودن در مقابل وسوسهی همرنگ جماعت شدن هستند.
-6 محیط: افراد خلاق عموما در داخل محیطهای حمایتی بیشتر امکان ظهور مییابند. موانعی برای بروز خلاقیت وجود دارند که مهمترین آنها عبارتند از:
-1 عدم اعتماد به نفس
-2 ترس از انتقاد و شکست
-3 تمایل به همرنگی و همگونی
-4 عدم تمرکز ذهنی و غیره.
3؛-2 نوآوری
اکثر سازمانها نوآوری را مزیتی رقابتی و مدیریت نوآوری را امری اجتناب ناپذیر میدانند و حتی صاحبنظران معتقدند که نوآوری رمز بقای سازمان است درحالی که برخی از سازمانها بحث مدیریت نوآوری را به صورت درون سازمانی دنبال میکنند، عدهای از صاحبنظران و سازمانها به صورت فراسازمانی به این موضوع مینگرند. ماحصل نگرش فراسازمانی به موضوع مدیریت نوآوری پدیدار شدن ضرورت تعاملات بین سازمانی در این زمینه و به تبع آن تشکیل سازمانهایی خاص با هدف بسترسازی تعاملات بین سازمانی برای شناسایی، پرورش وتکامل ایدههای نو میباشد.
افوا - 8 - ، معتقد است که نوآوری استفاده از ابزارهای نوین تکنولوژیک و دانش بازار برای عرضه محصول یا سرویس نو به مشتریان است.
همچنین طارق خلیل - 3 - ، معتقد است که نوآری به مفهوم ارائهی محصول، خدمات یا فرایندی جدید به بازار از طریق ایجاد کاربردهای جدید از تکنولوژیهای موجود یا خلق و تجاری کردن تکنولوژیهای جدید است. از نظر شومپیز - 8 - ، نوآوری حتی به جنبههای فنی نیز محدود نمیشود و در برگیرندهی جنبههای سازمانی نیز میباشد. منظور از نوآوری، خلاقیت متجلی شده و به مرحلهی عمل رسیده است، به عبارت دیگر نوآوری یعنی اندیشهی خلاق تحقق یافته؛ نوآوری همانا ارائهی محصول، فرایند و خدمات جدید به بازار است؛ نوآوری بکارگیری تواناییهای ذهنی برای ایجاد یک فکر یا مفهوم جدید است.
آلبرت شیت - 7 - ، میگوید: » نوآوری تبدیل خلاقیت به عمل است. از دیدگاه مدیریتی: فرآیندی که از تصور شروع و به انتشار تجاری محصول یا خدمت جدید ختم میشود. نوآوری فرایندی است که کارآفرینان توسط آن فرصت را به ایدهی قابل عرضه به بازار تبدیل میکنند. به کمک این ابزار است که کارآفرینان به تغییرات شتاب میدهند، در حقیقت نوآوری فرآیند اجرای خلاقیت است. به عبارت دیگر نوآوری تحقیق بخشیدن و عملیاتی کردن ایدههای نو و به طور کلی تبدیل خلاقیت به تشبیه عینی است.
نوآوری انواع مختلف دارد که به صورت زیر میباشد:
-1 نوآوری بنیادی
-2 نوآوری در فرآیند
-3 نوآوری در محصول
-4 نوآوری مبتنی با ساختن
