بخشی از مقاله
چکیده
این تحقیق به تاثیر دوره وصول مطالبات بر سود شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران - مطالعه موردی صنایع شیمیایی و دارویی - می پردازد . برای انجام این تحقیق نمونه ای از 27 شرکت از شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران با استفاده از روش نمونه گیری انتخاب گردید. در این پژوهش، تاثیر دوره وصول مطالبات بر سود شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران - مطالعه موردی صنایع شیمیایی و دارویی - برای دوره 1387 الی 1392 در بورس اوراق بهادار تهران صورت گرفت که در مجموع 162 مشاهده برای دوره تحقیق استفاده شد. روش آماری مورد استفاده در این تحقیق روش رگرسیون چند متغیره است. نتایج این تحقیق نشان می دهد که دوره وصول مطالبات ارتباط منفی و معناداری با بازده دارایی و بازده سرمایه دارد.
واژه های کلیدی: دوره وصول مطالبات، سود، صنایع شیمیایی و دارویی.
مقدمه
امروزه با توجه به پیشرفته های علمی و وجود وسایل ارتباطی جمعی قوی و دهکده شدن جهان هریک از ما در معرض حجم بسیار زیادی از اطلاعات در هرزمینه قرار داریم و از طرفی برای بررسی حجم انبوه اطلاعات با محدودیت زمانی روبرو هستیم بنابراین اگر بخواهیم در موردی تصمیم بگیریم وجود اطلاعات فراوان و کمبود فرصت ، بررسی اطلاعات مربوط وقتگیر و پر هزینه خواهد بود . با توجه به این که دنیای امروز هرچه بیشتر رقابتی می شود اگر بخواهیم با استفاده از ابزارهای قدیمی و سنتی حجم انبوه اطلاعات را بررسی نمائیم کار تصمیم سازی و تصمیم گیری دشوار خواهد بود لذا می طلبد که انسان به همان نسبت که حجم اطلاعات در دسترس زیاد و رقابت فشرده تر می شود ابزارهای جدید تصمیم گیری را یافته و آنها را به کارگیرد تا به تواند به موقع و در حد قابل اطمینانی تصمیم بگیرد در غیر این صورت با مشکل مواجه خواهد شد.
بنابر این ضرورت تحقیق در خصوص آزمون ابزارهای جدید تصمیم سازی و تصمیم گیری هرچه بیشتر نمایان می گردد.یکی از ابزارهای جدید که در زمینه تصمیم گیری در مورد سرمایه گذاری برروی سهام شرکتها می تواند به کار گرفته می شود ، دوره وصول مطالبات است. به کمک دوره وصول مطالبات می توان به محاسبه بازدهی داراییها و یازدهی حقوق صاحبان سهام پرداخت.[1]
بیان مساله
در دنیای واقعی که بنگاه ها و شرکت های اقتصادی در آن فعالیت می کنند، بهینه سازی منابع مالی از مهمترین مسائل آنهاست. بهینه سازی منابع مالی باعث حداکثرکردن بازدهی با کمترین هزینه سرمایه می شود. شرکت ها برای تامین مالی تنها از یک منبع - سرمایه یا بدهی - استفاده نمی کنند؛ بلکه ترکیبی از آن ها را بکار می برند. نکته مهم این است که شرکت ها در جهت دستیابی به اهداف اصلی خود، باید کدامیک از منابع مالی را انتخاب کرده و چه میزان از آن منبع را در ترکیب سرمایه خود استفاده کنند.
قطعا شناسایی راه های مختلف تامین مالی و بهره گیری از ابزارهای مناسب مالی، مدیریت را در اتخاذ تصمیمات صحیح تر و کسب منافع بیشتر برای شرکت ها یاری خواهد نمود و استفاده بهینه از منابع مالی به مدیران این فرصت را خواهد داد تا ارزش کلی شرکت و ثروت صاحبان سرمایه را افزایش دهند.[2]تصمیم گیری درست در سطح بنگاه های اقتصادی ، مستلزم وجود اطلاعات مالی شفاف می باشد.اتخاذ تصمیم های صحیح در سطح بنگاه ها موجب تخصیص بهینه منابع کمیاب شده و باعث استفاده مطلوب از فرصتهای سرمایه گذاری خواهد شد.
سابقه علمی موضوع
وجوه نقد از منابع مهم و حیاتی در هر واحد انتفاعی است و ایجاد توازن بین وجوه نقد در دسترس و نیازهای نقدی، مهمترین عامل سلامت اقتصادی هر واحد انتفاعی است.مدیریت وجه نقد شامل مجموعه گسترده ای از فعالیت های مربوط به جمع آوری، نگهداری و پرداخت آن می باشد که هدف آن تعیین نقدینگی مورد نیاز واحد تجاری، مدیریت بر مانده وجه نقد و سرمایه گذاریهای کوتاه مدت است. اقتصاددانان در توجیه نگهداری وجه نقد در درون واحد تجاری، دلایل مختلفی را ارائه نمودند که معروفترین آنها انگیزه های نگهداری وجه نقد کینز میباشد. نظریه تقاضای پول از نظر کینز که وی آن را نظریه رجحان نقدینگی نامیده است، این سوال را مطرح می کند که چرا مردم پول را نگهداری می کنند؟ وی در پاسخ به این سوال، برخلاف کلاسیک ها که تنها بر تقاضای معاملاتی پول تکیه می کردند، سه نوع انگیزه برای تقاضای پول، یعنی انگیزه معاملاتی، انگیزه احتیاطی و انگیزه سفته بازی را در نظر گرفته است. بر اساس انگیزه معاملاتی افراد اغلب ترجیح می دهند برای اطمینان از انجام معاملات پایه ای خود، اقدام به نگهداری وجه نقد کنند. بر اساس انگیزه احتیاطی، افراد ترجیح می دهند برای مقابله با وضعیت های غیرقابل انتظار که منجر به هزینه های غیرعادی می شود، میزانی از وجه نقد را نگهداری کنند.
در نهایت منظور از تقاضای سفته بازی پول اینست که پول با هدف و امید انجام معاملات سودآور و بهره برداری از فرصت هایی که در آینده پیش می آید، نگهداری می شود.[3]در هر سه نوع انگیزه نوعی بهره گیری از موقعیت جهت بهبود اوضاع احساس می شود. به مفهوم دیگر، مسائل تئوریک در حال حاضر حاکی از آن است که انعطاف پذیری در میزان نقدینگی و در دسترس داشتن وجه کافی جهت سرمایه گذاری، میتواند بر عملکرد شرکت بصورت مثبت تاثیر بگذارد. اگرچه میزان نگهداری بستگی به شرایط اقتصادی، نوع صنعت، ساختار شرکت و عوامل متعدد دیگری دارد،اما این مفهوم که نقطه بهینه در میزان نگهداری وجه نقد کدام است، در اهداف این پژوهش گنجانده نشده است.
جریان های نقدی نه تنها برای انجام تعهدات جاری ضروری است بلکه مقیاسی هم هست برای توانایی شرکت در پرداخت بازده به فراهم کنندگان منابع . نهایتاً دردسترس بودن پرداختهای نقدی برای فراهم کنندگان سرمایه است که منفعت مالی یا ارزشی را که آنها از سازمان به دست می آورند تعیین می کند - روش های تنزیلی مبتنی بر رویکرد فیشر - . روشهای معمول ارزشگذاری موسسه مبتنی است بر پیش بینی جریانهای نقدی قابل دسترس و زمان بندی پرداختهای نقدی به سرمایه گذاران.[4]به طور کلی ، دوره وصول مطالبات ، معیاری برای سنجش مدت زمان لازم برای وصول نقدی مطالبات حاصل از فروش مشتریان محسوب می شود . دوره وصول مطالبات کارائی واحد انتفاعی را در وصول وجوه مرتبط با فروش های نسیه نشان می دهد. علاوه بر این، نسبت مورد بحث می تواند سیاست های اعتباری واحد انتفاعی را نیز منعکس کند . چنانچه مدت زمان بیشتری به مشتریان فرصت داده شود تا بدهی خود را بپردازند، دوره وصول مطالبات نیز بیشتر خواهد بود .
طولانی بودن نسبی دوره وصول مطالبات الزاما پدیده ای منفی محسوب نمی شود ؛ زیرا سخت گیری بیش از حد در مورد وصول سریع مطالبات می تواند به کاهش فروش منجر گردد . نتایج تحقیقات انجام شده در زمینه مدیریت سرمایه در گردش نشان دهنده این است که بین دوره وصول مطالبات و سودآوری شرکت ها رابطه معکوس معنا داری وجود دارد . و مدیران شرکت ها می توانند با کاهش دوره وصول مطالبات در حد مطلوب سودآوری شرکت را افزایش دهند.بر این اساس و با این دیدگاهها، چرخه تبدیل به وجه نقد یکی از معیارهای مفید جهت بررسی سرمایه در گردش و مدیریت نقدینگی در شرکتها می باشد. و هدف این پژوهش نیز در واقع بررسی تاثیر دوره وصول مطالبات برسود شرکتهای پذیرفته دربورس اوراق بهادار تهران در بخش صنایع شیمیایی و دارویی می باشد.
اهمیت و ضرورت تحقیق
در دنیای رقابتی امروز ایجاد ارزش و خلق ثروت برای سهامداران یکی از اهداف اصلی هر فرد برای سرمایه گذاری در بنگاه سرمایه گذاری یا شرکت سرمایه پذیر است. سرمایه گذاران خواستار آنند که سرمایه خود را روز به روز افزایش داده و آنرا به حداکثر برسانند. به همین دلیل به دنبال سرمایه گذاری هستند که بیشترین ثروت را برای آنان خلق کند. سرمایه گذاران برای نیل به اهداف خود نیاز به ابزارها و معیارهایی برای شناسایی و اندازگیری ارزش بالقوه موجود در هر یک از فرصت های سرمایه گذاری دارند. این معیارها باید به میزان کافی قابل اتکا باشند تا سرمایه گذاران بتوانند بر اساس آنها تصمیم گیری های خود را انجام داده وسرمایه خود را در فعالیت های تجاری صرف کنند. در اینجاست که دانش حسابداری و مدیریت مالی به کمک سرمایه گذاران می آید تا آنها را در تصمیمات خود یاری کنند.
امروزه با توجه به اهمیت ارزیابی بازدهی داراییها و حقوق صاحبان سهام و علی الخصوص دوره وصول مطالبات از نظر مدیران شرکت ها، سرمایه گذاران بالقوه و بالفعل، تحلیل گران مالی و سایر استفاده کنندگان از اطلاعات مالی در کشورمان، جهت کمک به تصمیمات منطقی ضروری به نظر می رسد.بدین علت موضوع تاثیر دوره وصول مطالبات بر سود شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران - مطالعه موردی صنایع شیمیایی و دارویی - انتخاب گردید تا از طریق بررسی تجربی و انجام آزمونهای علمی بر روی اطلاعات وقوع یافته طی سالهای متمادی در بورس اوراق بهادار تهران راهکارهای مفیدی با ارائه پیشنهادهای مطلوب به سرمایه گذاران جهت کسب بیشترین بازدهی در دوران های مشابه فراهم گردد. لذا این پژوهش در راستای کمک به تصمیم گیری سرمایه گذاران و صاحبان سهام جهت انجام معاملات در بازار سهام بورس اوراق بهادار تهران می باشد.
هدف اصلی این تحقیق تاثیر دوره وصول مطالبات بر سود شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران - مطالعه موردی صنایع شیمیایی و دارویی - می باشد .
