مقاله تاثیر رنگ در معماری داخلی

بخشی از مقاله

تاثیر رنگ در معماری داخلی

چکیده

در این تحقیق به بررسی تاثیر رنگ بر دکوراسیون داخلی ساختمان پرداخته شده است. رنگ تاثیر فیزیکی و روحی خاصی را بر روی افراد میگذارد و افراد واکنشهای متفاوتی نسبت به رنگهای مختلف از خود نشان می دهند، عکس العمل افراد به فاکتورهای متعددی نظیر فرهنگ، جنسیت، سن، موقعیت احساسی و ذهنی، به تجربه های خاص فردی بستگی دارد. البته نوع و شدت این واکنش ها نیز منحصر بفرد است. رنگها دارای نیروی خاصی هستند و هر یک از طیفها یک احساس عمیق را در محیط القا میکنند. رنگ ها عمیقا بر حالات، روحیه، رفتار و روابط عمومی و اجتماعی تاثیر میگذارند و سبب میشوند شما شدیدا احساس اعتماد به نفس و یا احساس نشاط و سرزندگی کنید و همچنین این امکان وجود دارد که احساس کسلی و بی حوصلگی را به شما القا کنند. رنگی که برای دکوارسیون اتاقهای منزل خود انتخاب و استفاده میکنید نیز عمیقا در حالات روحی و روانی حاکم در منزل شما موثر است. بنابراین به نقش و تاثیر انواع رنگها در محیط بایستی توجه داشت تا انتخابی صحیح و مفید داشته باشید و بتوانید از محیط پیرامون خود لذت ببرید. دراین مقاله پس از تعریف و تشریح رنگها با مطالعات کتابخانه ای، اقدام به آوردن اطلاعات پرسشنامه ای که به همین منظور تهیه و تشریح شده است، می گردد.

واژههای کلیدی: رنگ ، روحیه افراد ، دکوراسیون داخلی

1

-1 مقدمه

رنگ یکی از جالب ترین جنبه های دکوراسیون است. طراحان دکوراسیون و محیط های اداری امروزه بیش از هر چیز به سلیقه و روحیات ساکنین خانه توجه میکنند. هر یک از ما احتمالاً ایده هایی درباره رنگ های مورد علاقه خود داریم و انتخاب و سلیقه ما اغلب بهترین راهنما برای انتخاب مجموعه رنگی مناسب برای محل زندگی و منزلمان است .

امروزه ثابت شده است رنگ ها براحتی روی سیستم عصبی، قدرت بینایی، سیستم گوارش، حالات روحی روانی افراد و اخلاق فردی آنها تاثیر میگذارند، بنابراین برای استفاده مفید از رنگ لازم است اثر روانشناختی آن را که میتواند در انتخاب دکوراسیون، لباس، محیط و... وارد عمل شود، درک کنیم . گاه به کارگیری رنگ های نامناسب ، تاثیرات منفی بر مذاهب، فرهنگ ها، خلق و خوی افراد و راندمان کاری گذاشته که در دراز مدت تاثیرات مخرب آن آشکارا به چشم میخورد. طراحی داخلی و ساختمانی شامل کاربردی از بسیاری از عناصر بهم پیوسته از قبیل ، فضا ، شکل ، ساختار ، نور ، بافت می شود و یکی از تصمیمات مهم در مورد دکوراسیون داخلی رنگ و رنگ کاری میباشد. رنگ جزء مهمی در ایجاد سطح کیفی داخل ساختمان است، می بایست قبل از هرچیز طرح کلی رنگ را در روند طراحی مورد بررسی قرار داد. بهترین رویکرد نسبت به انتخاب رنگ این است که آن را جزء مهمی در طراحی در نظر بگیرم به جای آنکه آن را به شکلی سطحی و پیش پا افتاده بعد از اتمام کار مورد توجه قرار دهیم . طراحی موثر رنگ ها هیچ هزینه اضافی در ساخت و نوسازی داخل ساختمان تحمیل نمیکند. فقط کافی است که آن را از جلوتر در دستور کار قرار دهیم. بهترین کار این است که رنگ های وسایل و دیوارها را به منظره جزئی در اهداف کلی طراحی در نظر بگیریم . آیا محیط باید آرام بخش یا شاد یا هیجان انگیز باشد ؟ آیا سطح داخلی باید یک پیش زمینه خنثی را برای اساس منزل داشته باشد و یا خود به تنهایی تند و چشمگیر به نظر برسد ؟ موفقترین طراحی های داخلی رنگها در مقابل اهداف کلی طراحی بسیار تاثیر پذیرند . اولین گام تعیین اهداف طراحی است . سپس مشخص کنید که آیا رنگ می تواند در پدید آوردن حالتی به کار رود یا به عنوان راه حلی برای مشکلات مربوط به طراحی داخلی عمل کند. رنگ، ابزار مناسبی برای جلب توجه به سوی جنبه های مطلوب و یا استتار جنبه های نامطلوب محیط است . برخی از وظایف مهمی که بر عهده رنگ است شامل موارد زیر است.
- برانگیختن احساسات و ایجاد حال و هوای خاص در محیط.
- متمرکز و یا منحرف کردن توجه.

- تنظیم مقیاس فضا برای این که کوچکتر و یا بزرگتر به نظر برسد.

- تقسیم و تعیین فضا.

- وحدت و یا یکپارچگی فضا.( ماهنامه طراحی داخلی)

لازم به ذکر است در تحقیق انجام شده از روش اینترنتی استفاده شده و پرسشنامه تخصصی تدوین گردیده است و توسط افراد مختلف جامعه تکمیل گردیده که نتایج آن به صورت توصیفی نشان داده شده است .

-2 بیان مساله و تعریف عملیاتی واژگان

گرچه تاریخ استفاده از رنگ و نقش در یافته های انسانی محدود به زمان های مشخصی است ولی با کاوش های انجام شده می توان تاریخ استفاده از رنگ را تا بیش از 50 هزار سال قبل از میلاد پیش برد . به گونه ای که علاوه بر نقاشی های غارهای لاسکو در فرانسه و آلتا میرا در شمال اسپانیا که یافته- هایی به واقع زیبا و بی نظیر از انسان های نخستین هستند. می توان گفت انسان هایی که در کشورهای آفریقایی و برخی ملل دیگر نیز از رنگ برای آراستن بدن، موها و اعضای خود استفاده می کرده اند. در برخی از یافته های تاریخی بر این مساله اشاره شده است که در تمدن آفریقا بیش از 40 هزار سال پیش از

2

میلاد رنگ هایی به دست آمده است که از اکسید آهن و هیدرات اکسید آهن و بر پایه رنگ قرمز خاکی است و خاک سفید را می شناخته اند و آثاری را با مضمون های ابتدایی و بدوی خلق می کرده اند . ( تاریخچه رنگها - ویکی پدیا )

انواع رنگها

رنگاصلی :

رنگ اصلی ، رنگی است که به صورت مستقل وجود دارد و نمی توان آن را از ترکیب رنگهای دیگر ساخت.
رنگهای اصلی عبارتند از : زرد ، قرمز و آبی این رنگها سه جنبهی اساسی و اولیه را نشان می دهند که عبارتند از گرمای قرمز، سرمای آبی، سرزندگی زرد.

رنگهای فرعی

رنگهای فرعی از ترکیب حداقل دو رنگ اصلی ، به وجود میایند. این رنگ ها عبارتند از : سبز ( ترکیبی از آبی و زرد)، نارنجی ( ترکیبی از قرمز و زرد ) و بنفش و سری ارغوانی ( ترکیبی از قرمز و آبی ).

رنگهای خنثی

رنگ های خنثی رنگهایی هستند که از ترکیب رنگهای دیگر به وجود میآیند و میتواند اثرات مثبت یا منفی داشته باشند. رنگهای سفید ، سیاه ، خاکستری ، بژ و قهوهای از جمله رنگهای خنثی هستند.

رنگ های داغ

بهترین نمونهی رنگ داغ ، قرمز خاصی است که با هیچ رنگی مخلوط نشده است و در قویترین حالت خود قرار دارد. رنگ داغ بسیار جلب توجه می کند و به طرح ، حالت برجستهای می دهد.

رنگ داغ ، یک رنگ گرم ، قوی و تهاجمی است. هم چنین با قدرتی که دارد ، سیستم عصبی انسان را تحریک می کند.

رنگ های یخ

رنگ یخ ، یخبندان و برف را به خاطر میآورد و احساساتی که به وسیله ی آن ایجاد میشود ، در مقابل احساساتی است که رنگ داغ ایجاد می کند. این رنگ ، به رنگ آبی اشاره دارد که روشنایی بسیار دارد.

وقتی رنگ گرم و سرد در کنار هم قرار میگیرند ( مانند آتش و یخ ) ، حالت نوسان ایجاد میکنند یعنی احساسهای متفاوتی را در ما به وجود میآورند.

3

رنگهای گرم

به رنگ های واقع در بین دو طیف نوری زرد و نارنجی ، رنگ های گرم میگویند. همهی این رنگ ها دارای رنگ قرمز هستند ، مانند قرمز ، نارنجی ، زرد - نارنجی ، زرد.

این رنگ ها در ترکیبشان ، رنگ زرد و قرمز دارند که احساسات گوناگونی را به وجود میآورند .
رنگهای گرم ، دارای طولانیترین طول موج هستند ، به همبن دلیل دیدن آنها ، انرژی بیشتری نیاز دارد.

رنگهای گرم هیجانآور و نشاط انگیز هستند و به احساسات و هیجانات ، شدت میدهند و طرحهای رنگی گرم و دوستانه ای را به وجود میاورند.

رنگهای گرم زنده و درخشان هستند و بیشتر به چشم میزنند. این رنگها در طراحی به رنگهای " نزدیک " معروف هستند. زیرا باعث میشوند اشیاء نزدیکتر از فاصله واقعیشان به نظر برسند.

گرمای این رنگها ، مانند غروب بر محیط اطراف میتابد و آن را تحت تسلط خود در میآورد.

رنگهای سرد

رنگ آبی ، اساس رنگهای سرد است. این رنگها به خاطر اضافه شدن رنگ زرد به ترکیبشان از رنگهای یخی جدا میشوند. رنگهای قرار گرفته بین دو طیف نوری سبز و بنفش را رنگهای سرد می نامند.

رنگهایی مانند زرد - سبز ، آبی - سبز ، آبی فیروزهای و سبز خالص ، جزء رنگهای سرد هستند و در طبیعت دیده میشوند. این رنگها احساس طراوت و تازگی به ما میبخشند .
رنگهای سرد ، میزان فعالیتهای بدن را پایین میآورند و آرام بخش و تسکین دهنده هستند.

رنگهای سرد در طراحی به رنگهای " دور " معروفند. زیرا باعث میشوند اشیاء دورتر از فاصله واقعیشان دیده شوند. همین ویژگی رنگهای سرد باعث میشود که فضاها را بزرگتر و متعادلتر نشان دهند .

رنگهای روشن

رنگهای روشن ، ملایم کمرنگ ترین رنگها هستند. آن ها روشنی خود را از نبود رنگ قابل مشاهده در ترکیبشان میگیرند و تقریبا شفاف هستند. وقتی روشنی رنگها زیاد میشود ، تفاوت بین رنگهای مختلف کم میشود.

رنگهای روشن محیط را بزرگتر نشان میدهند و به فرد احساس نشاط ، سکوت ، آرامش و روشنی میبخشند.

رنگهای تیره

رنگهای تیره رنگهایی هستند که در ترکیب شان رنگ سیاه وجود دارد. این رنگها فضا را کوچکتر نشان میدهند . رنگهای تیره دارای قدرت تاثیرگذاری بالایی هستند. این رنگها در بافتهای گوناگون مانند چرم ، پارچه و وسایل منزل ، یک اثر به یاد ماندنی به وجود میآورند و نشان دهندهی ثروت و مقام اجتماعی بالا هستند.

ترکیب رنگهای تیره و روشن یک روش معمول برای نشان دادن تضادها و تفاوتها در طبیعت است ، مانند شب و روز.

رنگهای بی رمق

ملایمترین و لطیفترین رنگها ، رنگهای بی رمق هستند که در ترکیبشان حداقل 65 درصد رنگ سفید وجود دارد. رنگهای بی رمق شامل رنگهای شیری ، آبی کم رنگ و صورتی هستند که ملایمت و نرمی را نشان میدهند.

از آن جایی که این رنگها آرام بخش می باشند ، معمولا از آنها برای فضاهای داخلی استفاده میشود.

4

رنگهای درخشان

رنگ درخشان رنگی است که در ترکیب آن از رنگ خاکستری یا سیاه استفاده نشده است. انواع رنگهای آبی ، قرمز ، زرد و نارنجی رنگ هایی با درخشندگی کامل هستند.

رنگهای درخشان ، زنده و شفاف هستند و جلب توجه میکنند. احساس شادی و نشاطی که این رنگها به وجود میآورند ، برای استفاده در بستهبندیها ، مد و تبلیغات بسیار مناسب است.

رنگهای کروماتیک

بین رنگهای قرمز ، زرد ، آبی ، سبز و ... از یک سو و رنگهای سفید ، سیاه و خاکستری از سوی دیگر تفوات وجود دارد. به رنگهایی که در طیف رنگی می باشند ، کروماتیک میگویند. رنگهای کروماتیک بسیار زیاد هستند که مهمترین آن ها ، رنگهای اصلی ( زرد ، قرمز و آبی ) میباشند .

رنگهای اکروماتیک

کیفیتی که در اغلب رنگ ها وجود دارد ، در رنگ های سفید ، سیاه و خاکستری وجود ندارد. به این سه رنگ که فاقد رنگ هستند ، رنگ اکروماتیک میگویند. رنگ سفید در واقع رنگ نیست ، بلکه عدم وجود رنگ است.

رنگهای مکمل

رنگهای مکمل مقابل یکدیگرند. این رنگها که در چرخه رنگ در برابر یکدیگر قرار دارند ، در کنار هم نمایی چشمگیر و متعادل ایجاد می کنند. این رنگها از یک خانواده نمی باشند و بیشترین تفاوت را با هم دارند .

هنگامی که رنگهای مکمل را با هم ترکیب میکنیم ، رنگ خاکستری به وجود میآید. چشم انسان بعد از دیدن یک رنگ ، نیاز دارد تا رنگ تکمیل کنندهی آن را هم ببیند. نارنجی و آبی ، قرمز و سبز ، بنفش و زرد رنگهای مکمل هستند . ( دانایی، (1390

-3 روانشناسی رنگ ها در معماری داخلی

بی شک معماری داخلی را می توان یکی از مهمترین شاخه های معماری دانست که به صورت مستقیم با روح و جان ساکنین و استفاده کنندگان آن مکان مرتبط است. این ارتباط تنگاتنگ و تأثیرات آن بر انسان، باعث شده است که محققین با نگاهی ریزبینانه تر و دقیق تر معماری داخلی و عوامل موثر بر آن را واکاوی نمایند. در بین عوامل مختلف موثر بر معماری داخلی رنگ به واسطه ی تاثیراتی که بر انسان دارد از جایگاه ویژه ای برخوردار است. انسان از روزگاران بسیار دور تاکنون تحت نفوذ و تاثیر رنگهای پیرامون خود بوده است و در صد سال اخیر که صنعت رنگ سازی به نقطه اوج تحول خود رسیده است، تاثیر مزبور دو چندان شده و در همه ارکان زندگی روحی بشر رخنه کرده است. این موضوع خود گواه این مطلب است که باید رنگ ها و تاثیراتش بر انسان را شناخت در روانشناسی نوین، رنگ یکی از معیارهای سنجش شخصیت بشمار میآید؛ چرا که هر یک از آنها تاثیر خاص روحی و جسمی را در یک فرد باقی می گذارد . این موضوع با توجه به پیشرفتهای دو دانش فیزیولوژی و روانشناسی به اثبات رسیده است . با توجه به این مطالب طراحی و دکوراسیون داخلی در یک ساختمان می تواند با ترکیب رنگ های کلاسیک و هارمونی به نمایش درآید و با شناخت تاثیر رنگ بر فضا و معماری داخلی ، محیطی با ویژگی مورد نظر برای استفاده کنندگان پدید آورد. در این مقاله اثر رنگ های مختلف بر انسان و احساسات او بررسی می شود. سپس با عنایت به این که هر فضا، بایستی باتوجه به نوع کاربری و استفاده کنندگان از آن فضا ، از ساختار رنگی مناسب بهره مند باشد فضا های مختلف در یک محیط مسکونی مورد بررسی قرار گرفته و مناسبترین ساختار رنگ را که بهترین تأثیر را بر عملکرد انسان داشته باشد تعیین می گردد . ( امینیان و همکاران، (1393

5

اثرات روانی رنگ های مختلف در دکوراسیون رنگ زرد:

ویژگی :درخشندگی, حس خوش بینی و دل گرمی. رنگ زرد باعث بهبود فعالیت های ذهنی و بیشتر شدن اشتها نیز می
شود.

کاربرد: در آشپزخانه, اتاق کارو اتاق نشیمن هم چنین به ندرت و بصورت خیلی ناچیز در اتاق خواب بزرگسال می توان از رنگ زرد استفاده کرد اما استفاده از این رنگ در اتاق نوزادان توصیه نمی شود.

رنگ نارنجی:

ویژگی : رنگی است بسیار گرم, محرک و شادی آور که گرمابخش محیط می باشد.

کاربرد : در ورودی و راهروها, اتاق غذاخوری و اتاق نشیمن. رنگ نارنجی رنگی محرک است بنابراین می توان از آن به مقدار کم و بصورت ملایم در اتاق خواب و اتاق کار نیز استقاده نمود.

رنگ قرمز:
ویژگی : قرمز رنگ عشق ,تحرک و انرژی است .قرمز ضربان قلب را افزایش می دهد و باعث نشاط و سرزندگی
می شود.
کابرد : در اتاق غذاخوری ,آشپزخانه , راهروها و اتاق بازی کودکان . از آنجا که قرمز میزان ضربان قلب را افزایش
می دهد توصیه می شود از این رنگ بصورت محتاطانه در اتاق خواب و اتاق کار استفاده شود.

رنگ صورتی:

ویژگی : رنگ آرامش ,احساس قوت قلب و لطلفت است .صورتی رنگی است که احساس آرامش و تکامل را القا می کند. کاربرد : در اتاق خواب , اتاق کودک , اتاق نشیمن ,سرویس های بهداشتی و هال . صورتی تا حدودی باعث کم شدن

اشتها میگردد بنابراین استفاده از آن در آشپزخانه و اتاق نشیمن توصیه نمی شود.

رنگ بنفش تیره:

ویژگی : رنگی الهام بخش و موقر است حس هدف مندی و انگیزه را در فرد القا می کند.
کاربرد : در اتاق خواب و اتاق نشیمن . هم چنین از طیف ملایم آن مثلا بنفش یاسی نیز برای اتاق نشیمن ,اتاق خواب و سرویس های بهداشتی مناسب می باشد.

رنگ آبی:

ویژگی : رنگ آرامش, التیام و رهاییست .آبی یک محبوبیت جهانی دارد که همواره در همه جا سمبل رفع تنش و خستگی است و باعث ارتقای روابط می گردد.

کاربرد : در اتاق کار و اتاق مطالعه, سرویس بهداشتی , اتاق نشیمن و اتاق خواب . آبی رنگ آرامش است بنابراین از آن بصورت هوشمندانه و بسیار کم در هال و آشپزخانه و جاهایی که در آن فعالیت هایی صورت میگیرد استفاده کنید.