بخشی از مقاله
بررسی تاثیر روانشناختی رنگ در طراحی داخلی فضاهای تجاری معاصر
چکیده :
در شهرهای امروز توجه به رنگ و تاثیرات فضایی آن بر ساکنان شهری کمتر مورد توجه قرار میگیرد بر اساس یک تفکر سیستمی سازمان یافته در صورت استفاده از این عامل در ساختار شهرهای امروز از مقیاس خرد گرفته )دکوراسیون داخلی و نماهای بیرونی ( تا مقیاس کالن درحد شهرهای فعلی میتوان با برنامه ریزی اصولی و علمی در ایجاد تمرکز ذهنی و افزایش احساس آرامش در قالب محیط موثرتر عمل کرد. از لحاظ روحی ـ روانی، یک محیط داخلی باید بهگونهای باشد که تأثیر مثبتی بر روی افراد داشته باشد. هر رنگ به جهت ویژگی های شیمیایی و روانشناسانه ای، منبع مهمی از انرژی، در جهت فزونی سالمت و نشاط روح و روان در انسان ها به شمار می روند. نوع رنگبندی، چیدمان، نورپردازی، المانهای تصویری در دکوراسیون داخلی یک فروشگاه مؤثر است به لحاظ بصری، رنگ گرم پیش می آید و رنگ سرد پس می نشیند در نتیجه در جامعه و شهرهای امروزی که اکثر مصالح ساختمانی با رنگ هایی سرد و بی روح بنامیشوند، استفاده از رنگ های خیره کننده و گرم می تواند به ساختمان و درون فضاهای تجاری روحی تازه بدمد و خریداران را با نشاط کند. همچنین روانشناسی رنگ در مغازه های گوناگون می تواند به خریداران راهنمایی کند که درون مغازه ها چه نوع لباس ها یا وسایلی اعم از مردانه یا زنانه یا بچه گانه بفروش می رسد. طیف های مختلفی که رنگ ها دارند اعم از سرد، گرم هر کدام برای خود بازگوکننده ی یک بیان از کارآیی مغازه یا فروشگاه است. هدف از این پژوهش بررسی نحوه برخورد رنگ با فضاها و بهره گیری از رنگ در طراحی های جدید شده است.پژوهش حاضر پژوهش بنیادی نظری است که گردآوری اطالعات آن با روش کتابخانه ای بوده وسعی در ارائه ی راهکارهایی برای جامعه ی مهندسین معاصر کشورمان میباشد.
کلید واژه : رنگ- روانشناسی محیط- فضاهای تجاری
مقدمه
برای تشخیص رنگ نیاز به نور است. بشر قبل از اینکه رنگ را به صورت امروزی و علمی آن ببیند رنگین کمان را دید و با رنگ های موجود آشنا شد بدون آنکه چیزی در مورد نور و امواج الکترومنتیک بداند.از آن پس به رنگ اندیشید دریافت که رنگ، نشاط بخش و آرامش بخش است.خبر دهنده است.یک عامل ارتباطی است و القا کننده احساس است. )صدر، سید ابولقاسم سال...ص)112 چگونگی استفاده از رنگ های خدادادی یک علم است که هرکس که این علم را با هنر خود تلفیق نماید بی شک به دستاوردی بزرگ درعرصه ی معماری می رسد. استفاده رنگ در ساختمان و فضاهای معماری در حیطه دکوراسیون داخلی می باشد. براساس معنی مندرج در لغت نامه آکسفورد، دکوراسیون داخلی عبارت است از: «هماهنگ سازی طراحی شده برای به جلوه درآوردن رنگها، اثاثیه و سایر اشیاء در یک اتاق یا ساختمان به صورت هنرمندانه»مطمئناً عالقه انسان به تزئین و آرایش محل زندگیاش امری تازه نیست حتی این احتمال وجود دارد که نقاشیهای دوران غارنشینی، سوای مسئله اطالعرسانی، نقش تزئینی نیز داشتهاند فرضیهها و استداللهای مستمری در این زمینه مطرح شده است. آنچه مشخص می باشد این است که سبکهای آغازین طراحی از مصر نشأت گرفتهاند. رومیها اساتید مسلم طراحی بودهاند و هنوز هم از بسیاری جهات، خصوصاً در زمینه طراحی کالسیک، سرآمد طراحان جهانند. پس از سقوط امپراطوری روم و اشاعه مسیحیت،
سبک سرد و صومعه مانندی بر دکوراسیون داخلی حکمفرما شد. شیوههای کالسیک، آزادی طراحی، زیباییدوستی و تجملپرستی رومی جای خود را به تختههای تیره و فضاهای بیتزئین دادند.گرچه ساختمانها و فضای داخلی آنها باید سبک و شیوه زندگی زمان خود را منعکس کنند، اما این عمل بدون آگاهی از پیشینه آنها میسر نمیشود. بسیاری از طراحان داخلی با آمیختن چند سبک و حتی به کار بردن المانهای شرقی و غربی در مکانی واحد، فضایی را خلق میکنند که عالوه بر تنوع و زیبایی، آرامشی خاص را برای ساکنانش به ارمغان میآورد.) وب سایت مهندسان سمنان(
بیان مساله
به دلیل آنکه ساختن یک بنا مستلزم صرف نیروی انسانی،وقت، مصالح و هزینه فراوان می باشد معمار مسئولیت سنگینی به عهده خواهد داشت که باید به اصول فنون معماری مسلط بوده و از علوم مختلف آگاهی داشته باشد برای مثال مقاومت مصالح، فیزیک ساختمان، محاسبات، هندسه معماری، مصالح شناسی و اقلیم و اثرات ساختمان...حال پس از آگاهی ازکلیه عوامل مادی باید عوامل معنوی را نیز
شناخت و آنها را در مفاهیم گسترده فلسفی و اصوال فرهنگی جستجو نمود. این مفاهیم سیاست و اقتصاد جامعه ومعماری را تحت تاثیر قرار خواهد داد. )صدر، سید ابولقاسم سال...ص)2 ترکیب حجمی، نورگیری، تقسیم بندی فضاهای داخلی، مبلمان داخلی، نحوه رنگ بندی و حتی مقیاس به کار رفته همگی به عنوان فاکتورهای مهمی برای تعریف یک فضای مناسب عمل می کنند. ویژگی های فرهنگی، نوع روابط و حریم های اجتماعی و غیره از جمله عواملی هستند که نیاز های روحی و جسمانی را تعریف می کنند و وظیفه طراح داخلی است که تعاملی محکم بین موارد یاد شده با جنبه های عملکردی فضا، برقرار سازد. رنگ ها می توانند به شیوه های مختلف تاثیراتی بنیادین در زندگی بر جای گذارند که از جمله مهم ترین آنها می توان به تاثیر آنها بر احساسات اشاره کرد. جهانی که انسان در آن زندگی می کند، متشکل از هزاران رنگ و تونالیته های مختلف است که موجودات و اشیا را جذاب تر و حتی به گونه ای معنوی، عمیق تر نشان می دهند. رنگ ها هر کدام به سبب ویژگی های شیمیایی و روانشناسانه ای که دارا هستند، منبع مهمی از انرژی، در جهت فزونی سالمت و نشاط روح و روان در انسان ها به شمار می روند. مقایسه جهانی تک رنگ، با تونالیته های محدود با طبیعت اطراف و یا تصور شهری سیاه و سفید بدون هیچ کنتراست و هیجانی معنای زندگی را تغییرداده و سردی و مردگی راهمه جا حاکم می کند. مساله رنگ به سبب تاثیرات مهم روانشناسانه اش، در مقوله شهر و فضاهای معماری امری مهم به شمار می رود؛ تا بدانجا که تخصصی با عنوان رنگ بندی و رنگ شناسی فضاهای شهری در بین هنرمندان مطرح شده است. برای رسیدن به اهدافی همچون کارکرد مناسب، زیبایی بصری، هارمونی فضایی، و تأثیر محیطی و روانی مؤثر و مثبت در طراحی داخلی، استفاده هماهنگ، منسجم، معنیدار و زیبا از عناصر طراحی الزم است. در یک طرح مطلوب همه عناصر و اجزاء نسبت به تاثیرات کیفی و معنایی که به فضا اعمال می کنند در ارتباطی تنگاتنگ با هم قرار دارند. )ماهنامه دکوراسیون داخلی داریس( ترکیب و تلفیق نامانوس نامتناسب نت های موسیقی و عدم توجه به ریتم و وزن آنها در مجموع هارمونی ناخوشایندی ایجاد می کند. در اختالف نامتناسب رنگها نیز چنین حالتی ایجاد خواهد شد. یک عکاس یا یک نقاش خوب می داند که استفاده از رنگ های نا همگون و تلفیق نادرست آنها در بیان و القا منظور خاصی که دارد،ناهماهنگی،تضاد یا اختالف ایجاد خواهد کرد.هر رنگ باید معنی و مفهوم خود را در رابطه با مجموعه ای که یک اثر هنری نامیده می شود بیان کند.)صدر، سید ابولقاسم سال...ص)199 از آنجا که طراحی داخلی در ارتباط مستقیم با ویژگیهای روحی ـ روانی انسان قرار دارد، بایستی برای نیل به یک طرح مطلوب، ویژگی های رفتارهای انسانی در فضاهای داخلی زیستی اعم از عمومی و خصوصی، در طراحی به دقت مورد توجه قرار گیرد. از این رو طراح به هنگام طراحی فضای داخلی با دو مقوله سروکار دارد: کاربرد آن فضا، و احساس و تأثیری که می خواهد آن فضا بر استفاده کننده داشته باشد.
مراکز خرید
مراکز خرید یا مرکز تجاری به بنا یا مجموعه ای از ابنیه اطالق می گردد که مشتمل بر واحدهای متعدد خرده فروشی همراه با گذرگاه ها و راهروهایی می باشد که عالوه بر مرتبط ساختن واحدها و فضاهای تجاری، حرکت و همچنین بازدید مشتریان را در محیط تسهیل می بخشد مراکز خرید امروزی در چندین طبقه و به صورت مجموعه های چند عملکردی تجاری، تفریحی احداث می شوند، که عالوه بر ارائه محصوالت متنوع در جهت برآورد احتیاجات کاربران خود، به ارایه تسهیالت رفاهی نظیر کافی شاپ، تریا، فضاهای بازی و سرگرمی کودکان و در نهایت فضاهای تجمع و گپ برای مخاطبان و اجتماع عمومی می پردازد. به عبارت دیگر مراکز خرید دنیای مدرن همان شریان حیاتی یک شهر می باشد که عالوه بر فعالیت های اقتصادی، حرکت های اجتماعی و فرهنگی را در سیطره خود قرار داده اند.
مشخصه یک مرکز خرید
-1 دارای ورودی و خروجی های متعدد
-8 دارای پارکینگ اختصاصی -9 مجهز به سیستم های ایمنی، گرمایش و سرمایش و...
-4 بهره گیری از عالیم و نشانه ها جهت معرفی بهتر فضا و جلوگیری از ابهام فضایی و عدم خوانایی محیط -2 برخورداری از طراحی داخلی و معماری مناسب -2 ایجاد فضایی متنوع و جذاب و در عین حال محیطی پاسخده
عناصر اصلی مراکز خرید چند منظوره
-1 واحدهای خرد تجاری
-8 فضاهای ارتباطی و عبوری
-9 مکان تجمع و خدماتی نظیر فضای نشستن، بازی و سرگرمی کودکان، کافی شاپ و تریا، فضاهای انتظار و... که عاملی مهم در جذب کاربران با اهداف گوناگون و در نتیجه رونق هرچه بیشتر چنین مراکزی خواهد بود و مراکز خرید به مکانی برای تفریح و گذران اوقات خانواده بدل شده است. )منبع:)sanuy
در دکوراسیون داخلی فروشگاهها، گرافیک بسیار راه گشاست و نوع رنگبندی، چیدمان، نورپردازی، المانهای تصویری در دکوراسیون داخلی یک فروشگاه مؤثر است و نمیتوان آن را نادیده گرفت. امروزه اتفاق ناخوشایندی در برخی از دکوراسیونها و کارهای تبلیغاتی افتاده و آن فریبکاری است و کار بهگونهای شده که دوگانگی برای مشتری در طراحی داخلی فروشگاه ایجاد شده است. بیشتر سعی بر این است که مشتری جذب شود اما در عرضه و خدماتی که باید ارائه شود از دکوراسیون داخلی و طراحی داخلی بهعنوان یک ابزار فریب استفاده میشود. اینجا مشتری دچار سردرگمی میشود. مشتری وارد محیطی میشود که جذاب است و به ناچار باید خرید کند. بهنظر میرسد یک هماهنگی مناسب باید میان دکوراسیون خوب، فروشنده خوشبرخورد و کاالی با کیفیت و خدمات مناسب وجود داشته باشد. اگر این هماهنگی وجود داشته باشد موجب میشود ارتباط مشتری با کسی که خدماتی ارائه میدهد برقرارشود. از طرف دیگر احساسات افراد به طرق مختلف قابل تضعیف و تحریک است و می توان با تغییر محیط زندگی، به سبب الگوهای روانشناسی به نتایج بهتری در ایجاد شادابی، صمیمیت و آرامش افراد دست یافت.)منبع )sunay در جامعه و شهرهای امروزی که اکثر مصالح ساختمانی با رنگ هایی سرد و بی روح بنا می شوند استفاده از رنگ های خیره کننده و گرم می تواند به ساختمان و درون فضاهای تجاری روحی تازه بدمد و خریداران را با نشاط کند. همچنین روانشناسی رنگ در مغازه های گوناگون می تواند به خریداران راهنمایی کند که درون مغازه ها چه نوع لباس ها یا وسایلی اعم از مردانه یا زنانه یا بچه گانه بفروش می رسد. طیف های مختلفی که رنگ ها دارند اعم از سرد، گرم هر کدام برای خود بازگوکننده ی یک بیان از کارآیی مغازه یا فروشگاه است. بطور مثال در مغازه ای که رنگ صورتی در دکوراسیون خود زیاد استفاده کرده است می توان وسایل مربوط به خانم های جوان را جستجو کرد یا قهوه ای سوخته که برای آقای و مردان کالسیک پوش هستند استفاده می شود. متأسفانه درکارهایی که تاکنون در ایران انجام شده است کمتر به این مهم توجه شده است و نمی توان درکارهای مجتمع های درون کشور پروژه ای را مثال زد..)منبع )sunay رنگ ها در دو بستر اصلی در محیط حضور می یابند:
)1 پوشش های اصلی فضاها شامل دیوار، کف، سقف و د رها. )8 لوازم دکوراسیون شامل مبلمان، پرده ها، فرش و غیره.
در مقام مقایسه این دو قالب به لحاظ نقش دکوراسیونی در محیط، پوشش های فضا از اهمیت بیشتری برخوردارند، زیرا نسبت به لوازم دکوراسیونی ثابت تر بوده و به گونه ای نقش پس زمینه را برای آن لوازم اجرا می کنند.در میان این پوشش ها، دیوارها به جهت وسعت حضورشان درفضا، جایگاه ویژه ای داشته و میزان تأثیرگذاریشان بر دیگر لوازم دکوراسیونی بسیار چشمگیرتر است. دهد قانون کلی و نکته ای که باید به هنگام استفاده از رنگ ها برای دکوراسیون محل به خاطر داشت این است که بیش از حد قرار گرفتن در معرض رنگ ها به همان اندازه سبب عدم تعادل می شود که کمتر از حد الزم آن.در این زمینه باید خط مشی متعادل تری به کار گرفت تا بتوان از تاثیر سازنده رنگ ها مطمئن بود.وقتی که رنگ های سرد و گرم با هم نگریسته می شوند رنگ های گرم به نظر پیش رونده و رنگ های سرد پس رونده به نظر می رسند. رنگ های گرم تر ایجاد فشار نموده و پاسخ فیزیولوژیک متفاوتی نسبت به رنگ های سرد ایجاد می نماید و در نتیجه رنگ های گرم به نظر برجسته و نزدیک نما می رسند. رنگ های خالص پیش رونده و نافذ، در صورتی که خاکستری یا مات گردد دارای تن های مشابه رنگ های پس رونده می شوند در حقیقت چشم به طور طبیعی رنگ هایی که از شدت بیشتری برخوردار می باشند را بیرون می کشند از رنگ های شدید می توان در جاهای برجسته استفاده نمود همچنین از رنگ های مالیم نیز می توان در زمینه با گوشه ها و تو رفتگی ها استفاده نمود. ولیو های روشن تر پیش رونده و نافذ بوده حال آنکه ولیو های تیره تر پس رونده می باشند این بدان علت است که بیشتر نور ها از رنگ هایی که دارای ولیو های روشنتر میباشند منعکس شده آنها را درخشانتر و توجه چشم ها راجلب می نمایداز این اصل می توان در رنگ آمیزی سطوح داخلی محیط های پرنور استفاده کرد. به عنوان یک قاعده عمومی در طراحی رنگ ها برای فضاهای داخلی عاقالنه این است که قویترین و نافذترین رنگ ها در کوچکترین مقادیر مورد استفاده قرار بگیرند تا به عنوان تشدید کننده رنگ های خنثی یا مات عمل نمایند رنگ آبی در سقف،کف و دیوار حاالت گوناگون و متفاوتی را ایجاد می کند ایجاد توازن در رنگ آمیزی یکی از مهمترین اهداف در کمپوزیسیون استانتخاب. رنگِ مناسب برای پوشش دیوارها اولین قدم در طراحی رنگ برای دکوراسیون داخلی هر فضا است ؛ اما شاید یافتن رنگ های متناسب با آن برای دیگر اجزای دکوراسیون کمی مشکل تر به نظر برسد. استفاده از چرخه رنگ، روشی مطمئن برای یافتن رنگ های متناسب با رنگ مورد نظر است. چرخه رنگ متشکل از دوازده رنگ است که سه رنگ قرمز، زرد و آبی در آن رنگ های اولیه و رنگ های میان آنها به عنوان رنگ های ثانویه شناخته می شوند. هر رنگ در این چرخه می تواند با رنگ های کناری خود که رنگ های هم خانواده اش محسوب می شوند و همچنین رنگ مقابلش که رنگ مکمل آن است به خوبی ترکیب شده نتیجه ای زیبا و موزون بیافریند. استفاده از رنگ های هم خانواده که در چرخه رنگ در کنار هم قرار گرفته و به
اصطالح همسایه هستند ترکیبی مالیم و هماهنگ را ایجاد می کند که نگاه بیننده را به راحتی از یکی به دیگری رهنمون می شود. استفاده از یک رنگ با میزان کمی از رنگ مکمل آن چنانچه به درستی و در اندازه های صحیح صورت گرفته باشد نتیجه ای درخشان و چشمگیر می آفریند و بر جذابیت مجموعه رنگی حاضر می افزاید و مانع غالب شدن کامل یک رنگ بر فضای اتاق می شود. گزینه ی دیگری که باید مد نظر قرارداد ایجاد راهروهای وسیع و نزدیک به هم می باشد. معموالً افرادی که درون این گونه مجتمع ها پا می گذارند با یک انگیزه اساسی وارد می شوند. همچنین باید در نظر داشت که این راهروها به گونه ای طراحی شوند تا خریدارانی که دارای هدف های خاصی درون مجتمع هستند بتوانند براحتی به واحد مورد نظر خود برسند و ازآنجا بدون ایجاد احساس گم گشتگی به خارج ازمجتمع هدایت شوند. البته در معماری جدید این ساختمان ها معماران، مجتمع را به گونه ای طراحی می کنند که خریدار هر چند که واحد مورد نظر
خود را بلد باشد ولی برای رسیدن به آن با واحدهای تجاری زیادی روبرو شود تا در خرید اجناس بیشتر دچار تردید و ترغیب به خرید آنها شود. راهرو های طوالنی را می توان به وسیله رنگ آمیزی درها و فضاهای موجود راهرو، با رنگ روشن ولی با تن های تیره و با کنتراست تن روشنتر روی دیوارهای مابین،کوچکتر جلوه داد. راه دیگر کوتاهتر نشان دادن راهروی دراز، رنگ آمیزی انتهای آن با رنگ روشن و درخشان تر میباشد. در بعد دکوراسیون داخلی باید در نظرداشت تا پوشش راه روها از مقاومت باالیی در برابر فرسودگی ناشی از اصطکاک وشوینده ها برخوردار باشد ضمن اینکه باید زیبایی و جالل مناسبی برخوردار باشد.. بهتر است درون راهروها و بازارچه ها از رنگ های ساده استفاده شود تا واحدهای تجاری و غرفه ها بتوانند راحت تر خود را نمایان کنند. جهات مورب حرکت و جنبش ایجاد می کنند و توجه انسان را به عمق فضا سوق می دهنداز این اصل می توان برای رنگ آمیزی دیوار راهروها استفاده کرد. وجود پله ها و حتی راهروهای طوالنی دراکثر بازارها و مراکز خرید باعث شده است که رفت و آمد خریداران را محدود به یک گروه سنی خاص و به خصوص قشر جوان جامعه قرار دهد، درصورتی که که این مجتمع ها باید بتواند از پس نیاز تمامی اقشار مختلف جامعه بر آید حتی افراد ناتوان جسمی و سالمندان و کودکان. براین اساس معماران این گونه ساختمان ها باید در طراحهای خود از وجود ابزارهای رفاهی همچون پله برقی، رمپ برقی و آسانسور و غیره بهرمند شوند . این ابزارها باعث می شود تا اکثر افراد بتوانند ازطبقات متعدد دیدن کنند و همچنین درصورت خرید با سهولت بیشتری در ساختمان تردد نمایند و در نتیجه مشتریان با رضایت خاطر بیشتری از مجتمع خارج می شوند. همچنین استفاده از این ابزارها به تنظیم رفت و آمد داخلی مجتمع کمک می نماید و مدیر مجتمع می تواند با تجهیزات مختلف جهت سیرکوالسیون و چرخش افراد در مجتمع را هدایت کند. با استفاده از رنگ های خاص می توان مراجعه کنندگان را در جهت دستیابی به این ابزار ها راهنمایی کرد و شناخت مسیر های تردد را میسر کرد. بطور حتم یکی از دغدغه های خانواده خریداران- سرگرم کردن کودکان می باشد که خیلی زود ازخرید والدین خسته می شوند وبی طاقتی می کنند. برای رفع این مشکل نیز طراحان دست به ابتکار جالبی زده اند، آنها باایجاد فضاهایی برای سرگرمی کودکان عالوه بر رفع این مشکل توانستند جذابیت جدیدی برای این مجتمع ها بوجود بیاورند. با طراحی این گونه فضاها درون مجتمع های تجاری اوالً خانواده ها با خیالی آسوده از اینکه فرزندانشان درمحیطی امنسرگرم هستند به خرید خود برسند و دوماً
جذابیت این گونه بازی ها درون شهر به خودی خود یک جاذبه ی گردشگری برای آن منطقه محسوب شده و عالقه مندان به بهانه تفریح از مغازه ها نیز دیدن خواهند کرد. از مجتمعهای تجاری درون ایران که چنین فضایی را درون خود جای داده اند میتوان به مجتمع تیراژه تهران- الماس شرق مشهد- ستاره فارس شیراز اشاره کرد.رنگ های پیشنهادی برای این گونه فضا ها عبارتند از: قرمز، این رنگ مناسب فضاهایی است که در آنها فعالیت جسمانی زیادی صورت میگیرد.قرمز هیجان انگیز ترین طیف رنگ ها است و برای این که بتواند بهترین تاثیر را بر جای بگذارد باید آن را به میزانی محدود به کار برد.از سوی دیگر درجات تیره قرمز قادرند محیط را به فضای سنگین و ناخوشایندی مبدل سازند در محیط های کوچک بهترین راه ممکن استفاده بسیار محدود از این رنگ ها در معدودی از قسمت هاست.رنگ مایه خالص قرمز به ندرت برای رنگ دیوار ها به کار می رود قرمز نشانگر یک شرایط جسمانی به کار بردن انرژی است، نبض را سریع می کند فشار خون را باال میبرد و تنفس را بیشتر می کند.قرمز بیانگر نیروی فعالیت عصبی و غددی بوده و لذا معنای آرزو و تمام شکل های میل و اشتیاق را دارد.قرمز یعنی لزوم بدست آوردن نتایج مورد انتظار و کسب کامیابی.نشانگر آرزوی شخص برای تمام چیزهایی است که شدت زندگی و کمال تجربه را در پوشش خود دارند...انگیزه ای است برای فعالیت شدید، ورزش،پیکار،رقابت و... فضای قرمز فضایی هیجان آور است. رنگ زرد عبارتند از روشنی بازتاب کیفیت درخشان.فضای زرد باید حس کنجکاوی فرد را تحریک کند و با فراوانی در همه چیزهایی که برای شنیدن،حس کردن بوئیدن و لمس کردن مفیدند همراه است کاربرد آن در حواس جسمانی است و حسی دارد که مستقیما به جسم مادی بدن انسان مرتبط می شود... به طور کلی بهتر است در مراکز تفریحی از رنگ های محرک استفاده شوددر کنار هم قرار دادن رنگ های مکمل نیز باعث تضاد های رنگی چشمگیر شده و میزان دریافت و کارایی ذهن را باال میبرد.
البی و فضای مرکزی
در بعد طراحی استفاده از طرحهای خالقانه در داخل ساختمان و حتی واحدهای تجاری می تواند به جذب مشتری وکشش ایشان به درون چنین ساختمان هایی کمک زیادی کند. استفاده از نورپردازی های ترکیبی و غیر مستقیم و رنگبندی متناسب به فضا کمک می کند تا اجسام و دکورهای واحدهای تجاری جلوه گر شوند دکوراسیون های همگون با محیط و خلق فضاهایی در داخل مجتمع که در آن بازدید کنندگان احساس آسایش نمایند از دیگر موارد مورد لزوم در ساختمان است. فضاهایی مانند البی مرکزی آب نماها و فضاهای روباز درون مجتمع و طراحی و ایجاد صندلی در مکانهای نهایی که خارج از مسیر رفت و آمد خریداران و بازدیدکنندگان باشد. تا افرادی که از خرید خسته شده اند و بتوانند در این مکان ها با آسودگی خیال چند دقیقه ای استراحت کنند. همچنین باید در کنار چنین فضاهایی چندین کافی شاپ، رستوران و فست فود طراحی شود تا همزمان با استراحت افراد بتوانند تجدید قوا نمایند. درمورد مبلمان و پنجره هائی با سایز بزرگ در البی مجموعه باید این نکته را مد نظر داشت که رنگ آنها با یکدیگر مخلوط خواهد شد و از لحاظ تاثیر گذاری بر محیط غالب خواهند شد، ثبات از بین خواهد رفت و تلویحا نوعی تکان بصری ایجاد خواهد نمود. با مبلمان وپنجره های متوسط و با رنگی متعادل و متوسط، ترکیب بندی با ثبات خواهد بود. رنگ های سرد به بزرگی یک سالن یا فضاهای عمومی کمک می نماید همچنین استفاده از رنگ های آرامش بخش مثل رنگ آبی تیره )سرمه ای( در فضای البی که محیطی برای توقف و استراحت مراجعین است میتواند مفید باشد. آبی از یک تاثیر آرامش بخش در سیستم اعصاب مرکزی برخوردار است. فشار خون، نبض و تنفس را کاهش می دهد. بدن انسان خود را با آرامش و تجدید قوا تطبیق می دهد به طوری که در هنگام خستگی نیاز به این رنگ بیشتر می شود. رنگ آبی از نظرسمبلیکی)نمادی و مظهری(شبیه آب آرام خلق و خوی آرام،طبیعت زنانه و...است.ادراک حسی آن طعم شیرینی دارد و محتوای عاطفی آن مالیم می باشد. رنگ آبی از عمق و کمال چشمگیری برخوردار است. فضای سبز از آمیزش زرد با آبی به وجود می آید تا تنوع زرد با رفعت آبی رامتعادل سازدبنابراین در هر حالتی آرامش بخش است شهروندان به فضای سبز عشق می ورزند در میان جنجال و فشار های عصبی در زندگی شهری،سبز بسیار دلپذیر است بنابراین با استفاده از گیاهان و عناصر سبز در البی میتوان سرزندگی و آرامش را در محیط ایجاد نمود. در معماری قدیم بازارها کمتر به فضا سازی خارج از بازار و داخل ساختمان توجه می شده است اما امروزه معماران برای ایجاد انگیزه وکشاندن افراد به درون مجتمع های تجاری دست به طراحی فضای سبز در داخل و خارج اینگونه مجتمع ها زده اند. اینگونه طراحی که به Outdoor Design مشهور است را می توان به نقطه ی عطفی در آمیزش طراحی، Landscape shopping Malls design برشمرد. در داخل کشور می توان مجتمع تجاری سینا در شیراز را به عنوان پروژه ای که در آن اجرای فضای سبز خارج از ساختمان بصورت اصولی اجرا شده نام برد. ولی متأسفانه پروژه ای که درآن فضای سبز درون ساختمان بخوبی اجرا شده باشد را نمی توان درایران نام برد. رنگ های گرم برای کافه تریا و دیگر سطوح وقتی مطلوب است که احساس اینکه زمان به سرعت می گذرد را ایجاد نمایند رنگ قرمز به همراه حاشیه سفید محرک اشتهاست و اغلب به منظور برانگیختن تمایل صرف غذا در رستوران ها به کار می رود.
بیلبوردها و info box
باتوجه به فروش انواع و اقسام محصوالت درون مال ها این نکته حایز اهمیت است که مشتریان در مورد خرید بعضی از محصوالت هنوز هیچ آگاهی ندارند و یا دچار تردید هستند. دربحث تبلیغات، خارج از اینکه محصوالت تولیدی کارخانجات در رقابت با انواع مشابه هستند، باید لزوم معرفی این لوازم را در بستر مراکز تجاری در نظر گرفت. ایجاد فضاهایی که در دید عموم قرار دارد و فاقد کاربری است را می توان به عنوان جایگاهی برای پوسترها و بیلبوردهای تبلیغاتی طراحی نمود تا از این طریق هم مشتریان از سردگمی در آیند و هم غرفه ها و واحدهای تجاری بتوانند محصوالت خود را در داخل ساختمان به مردم معرفی نمایند مکان یابی اینگونه فضاها باید با مشورت مشاوران تبلیغاتی صورت گیرد تا در حداقل فضا حداکثر بهره وری از فضا صورت گیرد.همچنین تعبیه مکان هایی برای راهنمایی مشتریان باعث میشود تا ایشان در مراکز دچار سردرگمی نشوند. نصب تابلویی به رنگ زرد در فضایی که اغلب پوشش ها و لوازم دکوراسیونی آن از رنگ های مختلف استفاده شده است، میتواند دارای دو هدف باشد
جلب نظر بیننده به طرف تابلو که با نورپردازی این تأکید را بیشترمیشود.
8(تغییر فضای یکنواخت با عنصری با رنگ آمیزی گرمتر و پرانرژی تر
واحد ها تجاری
رنگ های رایجی که برای دیوارها به کارمی روند بین رنگ های روشن متوسط و سفید متغیرند.در اینجا نیز دلیل انتخاب چنین رنگ هایی این است که بتوان بیشترین بهره را از نور برد اما اگر امکان ورود نور زیاد به داخل فضا وجود داشته باشد به جای آنها از سیاه آمیخته های تیره تر استفاده میکنند افزودن نور مصنوعی به اینگونه رنگ آمیزی می تواند فضایی چشم گیر و جالب توجه را خلق نماید. در اتاقهای پرو طرح نور و ابعاد بسیار مهم است. مشتری تصمیم خود را در این اتاق میگیرد. نور مناسب، ترکیب بندی رنگی، آینه خوب،
آویزهای مناسب ونیمکت راحت همه وهمه در تصمیم گیری مشتری مهم هستند. راه دیگری که طراح داخلی برای جذب مشتری میتواند بکار گیرد استفاده از تصاویراست. تصاویری مرتبط با محصول یا با مضمون زندگی روزانه، طبیعت، کودکان و... میتواند برای داخل یک فروشگاه مناسب باشد.نورپردازی یکی از مهمترین عوامل در جذب مشتری است.جاسازی خوب اشیا و نورپردازی که عدم استفاده از نور مستقیم انجام شده توجه مشتری را جلب خواهد کرد منبع نور بر رنگ ها تاثیر دارند نور فلورسنت بیشتر به آبی نزدیکتر است و المپ های التهابی به زرد. رنگ های التهابی حال و هوای گرمتری دارندو برای نورپردازی قسمت هایی با رنگ روشن مناسب هستند. استفاده از طرح کف نقش مهمی در طراحی داخلی ایفا میکند. استفاده از کف بایستی متناسب با تصویر کلی فروشگاه باشد و مصالح انتخاب شده بایستی متناسب با عملکرد فروشگاه باشد.نکته ای کاربردی که به هنگام انتخاب رنگ کف اتاق ها مد نظر قرار می گیرد این است که چنین رنگ هایی به حد کافی برای نشان ندادن چرک، لک، فرسودگی تیره باشد در صورتی که تمایل به استفاده از رنگ های روشن تری هست، آنها را در بخش هایی از ساختمان به کار می برند که حداقل رفت و آمد یا کمترین میزان نظافت را نیاز داشته باشند. تعداد سایه های خاکستری قابل تمیز بستگی به میزان حساسیت چشم و آستانه پاسخ بیننده دارد...یک سطح خاکستری بی روح و یکنواخت را می توان با تنظیم دقیق سایه کاری به نحو معجزه اسایی فعال نمود. خاکستری رنگی است خنثی و عقیم و بر حسب مجاور بودن با رنگ های دیگر جان گرفته و موقعیت خود را به دست می آورداین ویژگی از نیروی رنگ های مجاور می کاهد و به آنها پختگی می بخشد.مجموعه ای با رنگ های گرم نزدیک تر و با رنگ های سرد دور تر به نظر می رسندرنگ های اشباع شده و تند بیش از رنگ های اشباع نشده چشم را به خود می کشانند رنگ های گرم در این مورد حالتی آشفته ایجاد می کنند و بیننده را در تشخیص جزیئات ناتوان می سازند رنگ کف اتاق ها معموال بین سیاه آمیخته هایی متوسط و تیره متغیر و یا به روشنی رنگ دیوار ها می باشد، سقف نیز مانند کفپوش بخش دیگری از طراحی داخلی است که میتواند طرحی بدعت گذارانه در خلق سطوح، مواد،رنگ و... داشته باشد. امروزه سقفهای باز و سقف کاذب ایده ای جدید است که در بعضی فروشگاهها مورد استفاده قرار می گیرد. آبی کف سنگین و آبی سقف سبک است قرمز پررنگ در سقف فضا مانند وزنه ای سنگین است ولی در کف فضا یک واقعیت مادی پایدار وثابت است زرد در سقف فضا تاثیری همانند بی وزنی و در کف فضا حالت شناور و سبکی مجذوب کننده ای را ایجاد می کند. بهتر است برای سقف ها رنگ روشنتری در مقایسه با رنگ سایر بخش ها انتخاب شود. این کارخصوصا در شب و نبود نور طبیعی به حفظ نور کمک می کند رنگ های رایج برای سقف ها عبارتند از سفید یا سفید مایل به خاکستری یا زرد. با این حال اگر تمایل به کوتاه تر نشان دادن سقف باشد از رنگی تیره تر از رنگ سایر بخش های اتاق استفاده شود. زمینه پشت رنگ ها اثر شدیدی روی عمق و فضای رنگ ها خواهد گذاشت. قرار گیری زرد، قرمز، نارنجی وآبی در زمینه سیاه باعث میشود زرد به سرعت جلو آمده و قرمز مقدار کمتری به جلو حرکت کند و آبی به عقب می رود در زمینه سفید اثرات رنگ ها معکوس است سطوح رنگ ها نیز دراثرات فضایی رنگ ها و عمق آنها دخالت دارند در صورتی که بر سطح وسیع قرمز یک سطح کوچک زرد اضافه شود قرمز همانند زمینه عمل کرده و زرد را به جلو می راند این مساله در طراحی ویترین مغازه ها کارآمد است. فروشگاه باید جذابیت موثر و کافی را در نگاه اول و هنگام گذار خریدار داشته باشد و این امر با وجود طرحی که طراح آن راخلق کرده است بدست می آید. نمای مغازه ShopFront بایستی جذاب باشد. ایجاد نقطه تمرکز دید FocalPoint در داخل مغازه باید به گونه ای باشد که از بیرون دید کافی داشته باشد و باعث جذب مشتری شود. مکان و فضا را می توان به عناصر پهن )مانند دیوارها،کف ها،درها، سقف ها (و عناصر باریک )مانند لوله ها (تقسیم نمود در صورتی که تمایل به پنهان کردن عناصر باریک واستتار آنها باشد آنها را همرنگ رنگ زمینه، رنگ آمیزی می کنند. اما اخیرا کوشش می شود این عناصر با روشن و درخشان کردن واضح تردیده شوند اگر تمایل به این نیست که قسمتی از فضا مانند یک دیوار، در، پنجره و یا حتی خرده ریزهایی مانند دستگیره، چوب پرده و به طور کلی هر وسیله ای که در محیط وجود دارد، به محض ورود بیننده به داخل، جلب توجه کند، رنگ خنثی در انتخاب آنها در نظرگرفته می شود. یا اگر طراح داخلی به لزوم جلوه دادن فرورفتگی درکنار پنجره و پله تأکید داشت، به طور قطع یک و یا ترکیبی از چند رنگ گرم را د ر کنار رنگ های مالیم و خنثی به کار می برد تا به این ترتیب نظر هر بیننده در حال عبور از آن محیط را به خود جلب کند. از خاصیت رنگ های خنثی برای رفع عیوب معماری و شکستگی ها و فرورفتگی ها می توان بهره زیادی برد. به عنوان مثال با رنگ آمیزی بخشی از فضا که دارای مشکل ساختاری است با یکی از رنگ های خنثی به راحتی می توان آن را در نظر اول پوشانید )روزنامه اطالعات(
نمونه بنا :
مرکز تجاری- اداری ادن- ممفیس :
در محوطه پذیرش این بنا پانل های گرافیکی بزرگ و پوشش سقف کاذب که زیر سقف اصلی شناور است فضای نشستن صمیمی را برای مکالمات و مالقات ها فراهم کرده و طراحان از طرحهای مختلف فرش کف برای هدایت مالقات کننده ها از کریدر آسانسور به پیش فضای اتاق کنفرانس استفاده کرده اند. رنگ های انتخاب شده برای فضاها مانند آبی، کرم و قهوه ای پایه و اساس ترکیب رنگی بوده و سایر المان را برجسته تر نمایش می دهد. استفاده از رنگ قهوه ای در کف نیروبخش بوده و رنگ آبی روی دیوار و نورپردازی سقف جلوه خاصی را به فضا بخشیده است. و رنگ شیری دیوارهای مقابل فضایی آرامش بخش را بوجود آورده است .همچنین این گروه از نقشه های فرش کف و باندهای رنگی آن برای گسیختگی بصری طول فضای اداری استفاده کرده اند. در فضای نمایش دیگری از پانل قدیمی شرکت قبلی استفاده شده و با رنگ آمیزی گرم با استفاده از تن های نارنجی یک برد هنری را در داخل فضا ایجاد کرده اند. هماهنگی رنگ ها پیچیدگی بیشتری دارد به عنوان مثال رنگ ها از فواصل نزدیک هماهنگ و موزون و از فاصله دور نا همگون به نظر می رسندیک طرح آبی در پس زمینه تیره نمود پر رنگ و اشباع شده ای دارداما در پس زمینه روشن رنگ پس زمینه و طرح در هم ادغام می شوند.سوالی که اغلب در این مقوله مطرح میشود این است که چگونه می توان از این منبع بی نظیر انرژی بهره گرفت و از آن به گونه ای سازنده و همزمان در جهت فزونی سالمت و نشاط روح و روان،بهبود زندگی و شناخت بیشتر خود و دیگران سود جست صفات ص22و21 نکته بسیار مهمی که الزم است به هنگام طراحی رنگ در دکوراسیون فضای مورد نظر به خاطر داشت این است که رنگ ها معموال در فضای وسیع غلیظ تر به نظر می رسند.یک رنگ روشن مطبوع و دلپذیر با رفلکتانس خوب اغلب ایجاد خستگی کمتری از رنگ سفید معمولی می نماید
