بخشی از مقاله
چکیده
در این مقاله تاثیر ریسک اعتباری به عنوان یکی از مواردی که میتواند بر کارایی نظام بانکی کشور تاثیر گذار باشد مورد بررسی قرار گردید. هدف از انجام این تحقیق تعیین تاثیر ریسک اعتباری بر کارایی بانک های پذیرفته شده بورس اوراق بهادار تهران می باشد. در این پژوهش تعداد 10 بانک پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در دوره زمانی 1385-1392 بررسی گردید. به منظور اندازه گیری ریسک اعتباری از نسبت ذخیره مطالبات مشکوک الوصول به کل تسهیلات استفاده شده است. جهت آزمون فرضیه ها از مدل رگرسیونی خطی چندگانه - تلفیقی - استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که ریسک اعتباری بر بازده×حقوق×صاحبان×سهام و بازده داراییها تاثیر معناداری ندارد.
مقدمه
هر فعالیتاقتصادی معمولاً با درجهای از ریسک مواجه است که این مورد شامل بانکها و مؤسسات مالی نیز میشود. از مواردی که میتواند بر کارایی نظام بانکی کشور تاثیر منفی بگذارد، ریسک اعتباری میباشد که در بازارهای مالی نقش کلیدی ایفا میکند. بنابراین باید آن را شناخت واندازه گیری کرد، ریسک لزوماً پدیده منفی نیست. به همراه هر فرصتی ریسک نیز وجود دارد و اصولاً نمیتوان کلیه ریسک ها را از بین برد،
چرا که کلیه فرصتها نیز بدین ترتیب از بین میرود - کارل السون1،. - 2002 گرونینک تغییرات مثبت و منفی در منافع آینده را به عنوان ارزش در معرض ریسک تعریف میکنند وی در طبقهبندی انواع ریسک موثر بر فعالیتهای تجاری، به چهار طبقه ریسک مالی، ریسک عملیاتی، ریسک تجاری و ریسک وقایع اشاره میکند
به طور کلی ریسک هایی که بانکها و موسسات مالی با آن مواجه هستند غالباً ریسک جذب منابع و ریسک اعتباری میباشد که این دو ریسک در نهایت منجر به ریسک ورشکستگی در بانک ها میشود. در مورد ریسک جذب منابع تنها نکته حائز اهمیت تصمیم گیری در مورد نرخ بهره مصوب به سپرده ها میباشد که باید طوری صورت گیرد که بتوان در بازار رقابت کرد - درماین3، . - 1986 اما نوع دیگر از ریسک که در این پژوهش بیشتر مورد تاکید قرار گرفته ریسک اعتباری و مخاطرات ناشی از آن میباشد
به نظر هیو و همکاران - 2010 - 4 کاهش در وجوه نقد عملیاتی که از محل اعتبارات میباشد، منجر به تغییر عمده در هزینههای واحد تجاری و سرمایهگذاری ها میشود. همچنین موجب میشود که واحد تجاری بیشتر خطر زیان را احساس کند. زیرا به نظر جری و همکاران - 2011 - 5 ریسک اعتباری در نهایت ریسک اجزای سود را بوجود میآورد و در آینده منجر به افزایش ریسک عدم پرداخت دیون و ریسک ورشکستگی میشود که این امر میتواند موجب امکان مدیریت سود6 در گزارشگری مالی شود.
-1 پیشینه تحقیق
دایموند - 1991 - ، معتقد است که نرخ های بهره واقعی بر انتخاب شرکتها برای انتخاب بین پروژههای پرریسک یا دارای امنیت تأثیر میگذارد. تا زمانی که انتخاب پروژههای ریسک دار منجر به این شود که ارزش مورد انتظار آینده شرکتها به همان اندازه هزینههای ناشی از ریسک افزایش یابد، انگیزه برای سازگار شدن با پروژههای کم ریسک افزایش مییابد و بنابراین نرخهای بهره پایین تر احتمال قصور در پرداخت بدهی را کاهش میدهد.
بریمبل - 2003 - ، در پژوهشی نقش اطلاعات حسابداری را در برآورد ریسک سیستماتیک بررسی کرد. نمونه انتخابی وی متشکل از 123 شرکت در دوره زمانی 1991-2000 و متغیرها در پژوهش وی شامل بتای حسابداری، تغییرات سود، رشد، اندازه، نسبت پرداخت سود، نسبت جاری، اهرم مالی، نسبت پوشش بهره و اهرم عملیاتی بود. نتایج به دست آمده حاکی از این است که متغیرهای حسابداری مزبور بیش از %57 تغییرات ریسک سیستماتیک را تبیین میکنند.
برن و کریستینا - 2014 - 7 در تحقیقی به بررسی رابطه بین ریسک اعتباری و ریسک جریانات نقدی پرداختند آنها در نمونهای از همه بانکهای تجاری آمریکا در طول دوره 1998 تا 2010 دریافتند که بین بین ریسک اعتباری و ریسک جریانات نقدی رابطه مثبت وجود دارد. این نتایج بینش های جدیدی در فهم ریسک بانکی فراهم میکند و به عنوان زیر بنای تلاش های نظارتی اخیر با هدف تقویت مدیریت ریسک بانک ها از ریسک نقدینگی و اعتباری خدمت می کند.
فلاح شمسی و تهرانی - - 1384، در مقاله ای با عنوان " طراحی و تبیین مدل ریسک اعتباری در نظام بانکی کشور"، کارایی مدل های احتمالی خطی، لجستیک و شبکه های عصبی مصنوعی برای پیش بینی ریسک اعتباری مشتریان نظام بانکی کشور را مورد بررسی قرار داده اند.
متغیرهای پیش بینی کننده در این مدل ها، نسبت های مالی وام گیرندگان بوده که ارتباط معناداری آنها با ریسک اعتباری، با استفاده از آزمون های آماری مناسب تأیید شده است. با استفاده از دادههای مالی و اعتباری 316 نفر از مشتریان حقوقی بانکهای کشور مدل های یاد شده طراحی و مورد آزمون کارایی قرار گرفتند.
نتیجه های به دست آمده در این مقاله، بیانگر آن است که ارتباط بین متغیرها در مدل پیش بینی ریسک اعتباری محسوب میشوند و بیشترین کارایی برای پیش بینی ریسک اعتباری به ترتیب مربوط به شبکه های عصبی و مدل لجستیک میباشد.
تکتم محتشمی و حبیب اله سلامی - - 1386، به مطالعه عوامل متمایز کننده مشتریان کم ریسک از مشتریان ریسکی بانک با استفاده از آمار و اطلاعات مربوط به 5690 تسهیلات داده شده به مشتریان حقوقی در بین سالهای 1370 تا 1383 و با بکارگیری الگوی تجزیه و تحلیل تشخیصی شناسایی شده است .
نتایج بدست آمده از این مطالعه نشان داد که در بین عوامل مرتبط با ویژگیهای اعتباری مدیریت شرکت، تعداد حسابهای بانکی، داشتن ضامن و تعداد چکهای برگشتی، دارای بیشترین اهمیت در ایجاد تمایز میان وام گیرندگان بازپرداخت کننده و قصورکنندگان هستند .
در میان متغیرهای مرتبط با ویژگیهای تسهیلات اعطایی، تسهیلات از نوع میان مدت، تسهیلات از نوع بلند مدت، زمان تنفس، قرارداد از نوع قرض الحسنه، فروش اقساطی و تعداد اقساط و در میان متغیرهای مرتبط با نوع و محل فعالیت شرکت، فعالیت در قالب تعاونیهای روستایی، فعالیت در استانهای خاص و نیز وقوع خشکسالی مهمترین عوامل متمایز کننده مشتریان کم ریسک و ریسک بانک میباشند عوامل مشخص شده در این مطالعه میتواند در شناسایی ریسک اعتباری مشتریان و رتبهبندی ایشان مورد استفاده قرار گیرد.
صفری و همکاران. - - 1390، مقاله ای با هدف شناسایی عوامل موثر بر ریسک اعتباری و ارائه مدلی جهت پیش بینی ریسک اعتباری و رتبهبندی اعتباری مشتریان حقوقی متقاضی تسهیلات یک بانک تجاری، با استفاده از روش تحلیل پوششی دادهها و شبکه عصبی و مقایسه این دو مدل انجام گرفته است. بدین منظور بررسی های لازم بر روی اطلاعات مالی و غیر مالی با استفاده از یک نمونه 146 تایی تصادفی ساده از مشتریان حقوقی متقاضی تسهیلات، صورت گرفت.
در این پژوهش، 27 متغیرتوضیح دهنده شامل متغیرهای مالی و غیر مالی مورد بررسی قرار گرفت که از بین متغیرهای موجود نهایتاً با استفاده از تکنیک تجزیه و تحلیل عاملی و قضاوت خبرگان - روش دلفی - ، 8 متغیر تاثیرگذار بر ریسک اعتباری انتخاب گردید که وارد مدل تحلیل پوششی دادهها شده و امتیازات کارایی شرکتهای حقوقی با استفاده از آنها بدست آمد. همچنین متغیرهای انتخابی به عنوان بردار ورودی شبکه عصبی پرسپترون 3 لایه وارد مدل شد.نتایج حاصل از مدل تحلیل پوششی دادهها و شبکه عصبی در برآورد ریسک اعتباری و رتبهبندی اعتباری در مقایسه با نتایج واقعی حاکی از آنست که مدل شبکه عصبی در پیش بینی ریسک اعتباری مشتریان حقوقی و رتبهبندی اعتباری آنها از کارایی بیشتری برخوردار است.
خوش سیما و شهیکی تاش - - 1391، هدف محوری تحقیق، بررسی ارتباط کارایی و ریسک در صنعت بانکداری ایران است. در این پژوهش به منظور ارزیابی کارایی و رتبهبندی بانک ها ، انتخاب مدل بهینه و سپس شناسایی تاثیر ریسک های اعتباری، عملیاتی و نقدینگی بر کارایی نظام بانکی، از دو رویکرد پارامتریک با مبنای اقتصادی و ناپارامتریک با مبنای بهینه سازی ریاضی استفاده شده است.
در این راستا 15 بانک به عنوان جامعه آماری پژوهش طی سال های 1384-89 مورد مطالعه قرار گرفته است .یافتههای پژوهش بیانگر تفاوت دو روش پارامتریک و ناپارامتریک در ارزیابی کارایی و رتبهبندی بانک ها و برتری نسبی روشSFA - پارامتریک - نسبت به MEA - ناپارامتریک - میباشد. همچنین یافتههای مقاله بیانگر آن است که ارتباطی معنا دار میان ریسک اعتباری، عملیاتی ، نقدینگی و کارایی در نظام بانکی ایران وجود دارد.
-2 فرضیههای تحقیق
-1-2 ریسک اعتباری بر بازده×حقوق×صاحبان×سهام تاثیر مثبت و معناداری دارد. -2-2 ریسک اعتباری بر بازده داراییها تاثیر مثبت و معناداری دارد.
-3 روش تحقیق
این تحقیق از لحاظ ماهیت و روش، همبستگی و از لحاظ هدف، کاربردی میباشد. با توجه به اینکه از اطلاعات تاریخی در آزمون فرضیات آن استفاده خواهد شد در گروه پژوهش های شبه آزمایشی طبقهبندی میگردد. به لحاظ نوع مطالعه میدانی- کتابخانه ای با استفاده از اطلاعات تاریخی به صورت پس رویدای - یعنی استفاده از اطلاعات گذشته - میباشد
-4 متغیرهای تحقیق
متغیرهای مورد استفاده در تحقیق به منظور بررسی تاثیر شاخصهای کلان اقتصادی بر کارایی بانکها به شرح جدول - 1 - می باشد
