بخشی از مقاله
چکیده
مطالعه حاضر باهدف بررسی تغییرات برخی از پارامترهای خونشناختی و فاکتورهای بیوشیمیایی سرم خون بچه ماهیان قزلآلای رنگینکمان با میانگین وزنی 50 گرم تحت تأثیر سطوح مختلف شوری انجام شد. بدین منظور بچه ماهیان قزلآلای رنگینکمان به مدت 5 ماه در معرض شوریهای مختلف در محیطهای آب شیرین، لبشور و شور پرورش یافتند. پس از پایان قرار گرفتن در معرض شوریهای مختلف محیط، عملیات خونگیری از ناحیه ساقه دمی 180 عدد ماهی بهظاهر سالم با میانگین وزنی 250 گرم برای مطالعات خونشناسی و بررسی پارامترهای بیوشیمیایی سرم انجام شد.
نتایج بهدستآمده تغییرات معنیداری در سطوح هموگلوبین، هماتوکریت، آلبومین، پروتئین کل و کورتیزول خون ماهیان در محیطهای مختلف نشان داد . - p<0/05 - درمجموع، بر اساس نتایج بهدستآمده میتوان اینچنین بیان داشت که بچه ماهیان ماهی قزلآلای رنگینکمان توانایی سازگاری با محیطهای با شوری بالا را به دلیل مشاهده اختلال در سلامتی و بروز پاسخ های استرس در طولانیمدت ندارند.
کلمات کلیدی: شوری، استرس، خون، سرم، قزلآلای رنگینکمان
مقدمه
ماهی قزلآلای رنگینکمان یکی از مهمترین گونههای اقتصادی از خانواده آزادماهیان بوده که بهطور گسترده در بسیاری از کشورها پرورش داده میشود. هماکنون این ماهی پیکانهاش فراوانی را در تأمین غذای انسانی دارد . این ماهی امروزه بهصورت گونه اصلی پرورشی کارگاههای تکثیر و پرورش ماهیان سرد آبی در بیشتر نقاط جهان تبدیلشده است. ایران نیز از جایگاه ویژهای در این زمینه برخوردار بوده و در حال حاضر اینگونه با تولیدی معادل 163 325 تن در سال اساس صنعتی را تشکیل میدهد که روزبهروز درحالتوسعه است و اهمیت آن بهویژه در کشورهایی که قادر به تدارک شرایط و محیط آب شیرین و یا شور برای پرورش آن هستند .
در حال افزایش است - سالنامه آماری شیلات، شوری آب میتواند مقدار انرژی قابلدسترس برای رشد ماهیان را بهوسیله تغییرات انرژتیک یونی و تنظیم فشار اسمزی تغییر دهد، بههرحال ارتباط بین شوری و رشد پیچیده است و نیاز به مطالعه دارد . در همین ارتباط مطالعه حاضر باهدف بررسی تغییرات برخی از پارامترهای خونشناختی و فاکتورهای بیوشیمیایی سرم خون بچه ماهیان قزلآلای رنگینکمان در سه محیط آب شیرین، لبشور و شور انجام شد.
مواد و روشها
مطالعه حاضر طی یک دوره بررسی 5 ماهه در سه محیط آب شیرین ، شور و لبشور به ترتیب در مزرعه خصوصی پرورش ماهی هامون واقع در جاده ارتباطی شهرستان آزادشهر به شاهرود - آب شیرین - ، کارگاه پرورش ماهی خصوصی ضمیری واقع در روستای زرین گل - علیآباد، گلستان - - آب لبشور - و سایت پرورش میگوی گمیشان - آبشور - انجام شد. در پایان آزمایش نمونهبرداری از خون ماهیان با میانگین وزنی 250 گرم انجام شد. از هر تیمار 60 عدد ماهیمجموعاً - 180 نمونه - بهصورت تصادفی انتخاب شدند. تغذیه ماهیان 24 ساعت قبل از خونگیری قطع شد و سپس با استفاده از سرنگ 2 میلیلیتری و از طریق رگ ساقه دمی واقع در پشت باله مخرجی خونگیری به عمل آمد .
در هنگام خو نگیری از مواد بیهوش کننده به علت احتمال تأثیر بر شاخصهای خونی استفاده نگردید . بدین منظور پس از صید ماهیان با استفاده از ساچوک بلافاصله ماهی درون حولهای نرم قرار میگرفت و پس از پوشاندن چشم و آرام گرفتن ماهی اقدام به خونگیری شد. از نمونههای خون جمعآوریشده، مقدار 1 میلیلیتر برای جداسازی سرم در لولههای اپندورف فاقد ماده ضد انعقاد هپارین و 0/5 میلیلیتر در لولههای اپندورف حاوی ماده ضد انعقاد هپارین تقسیم شد.
جهت انجام مطالعات سرولوژی خون موجود در لولههای اپندورف فاقد ماده ضد انعقاد هپارین توسط سانتریفوژ با دور 5000 rpm به مدت 10 دقیقه سانتریفوژ شده، سرم جدا و در فریزر با دمای -20 C° نگهداری شد. شاخصهای خونی شامل درصد هماتوکریت و میزان هموگلوبین طبق روشهای استاندارد اندازهگیری شد . برای اندازهگیری پارامترهای بیوشیمیایی سرم خون از دستگاه آتوآنالایزر مدل و طبق دستورالعمل شرکت سازنده با استفاده از کیتهای آزمایشگاهی از نوع شرکت پارس آزمون استفاده شد.
پروتئین تام به روش بیوره و اندازهگیری هورمون کورتیزول با استفاده از کیت سنجش هورمون کورتیزول به روش ELISA مستقیم انجام شد انجام شد. آنالیز آماری دادهها با استفاده از نرمافزار SPSS - v:25 - تحت ویندوز و به روش آنالیز واریانس یکطرفه انجام و نتایج بهصورت میانگین±انحراف معیار ارائه شد.
نتایج و بحث
با بررسی تأثیر افزایش شوری آب کمان بالاترین میزان هماتوکریت 33 4/29 - درصد - و هموگلوبین 5/36±1/15 - گرم در دسی لیتر - خون بچه ماهیان قزلآلای رنگینکمان را در تیمار آب شیرین گزارش دادند که برخلاف نتایج مطالعه حاضر بود. نیز با افزودن نمک به آب پرورشی ماهی کپور معمولی شاهد کاهش میزان هموگلوبین و درصد هماتوکریت خون بودند. در مطالعه با افزایش میزان شوری تغییر معنیداری در مقدار پروتئین کل و درصد هماتوکریت خون بچه ماهیان سفید مشاهده نشد که احتمالا بهدلیل اختلاف در نتایج بهدستآمده ناشی از طولانی بودن مدتزمان مطالعه حاضر در مقایسه با سایر مطالعات انجامشده در این زمینه است.
درمجموع، با توجه به نتایج حاصل از این تحقیق میتوان اینچنین بیان داشت که سازگاری بچه ماهیان قزلآلای رنگینکمان در محیطهای با شوری بالا به دلیل اختلال در سلامتی و بروز پاسخهای استرس در طول انیمدت امکانپذیر نیست.
