بخشی از مقاله

چکیده

با توجه به نگرانیهاي زیست محیطی موجود در خصوص کاربرد علف کش در گیاهان زراعی و همچنین حساسیت لوبیا به علف کشها استفاده از سایر راهکارهاي زراعی جهت تخفیف اثرات علفهاي هرز بر گیاه زراعی ضروري به نظرمی رسد. به این منظور در آزمایشی مطالعه تاثیر تاریخ کاشت و تراکم لوبیا بر رشد علفهاي هرز، در سال 1385 در مزرعه دانشکده کشاورزي، دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. این آزمایش در قالب طرح بلوكهاي کامل تصادفی و به صورت کرتهاي خرد شده با دو فاکتور انجام شد. فاکتور اصلی، تاریخ کاشت لوبیا در سه سطح 5 و20 اردیبهشت و 4 خرداد و فاکتور فرعی تراکم لوبیا در سه سطح 10، 20 و 30 بوته در متر مربع بود. نتایج نشان داد که در تاریخ کاشت 5 اردیبهشت روند سرعت رشد علفهاي هرز نسبت به دو تاریخ کاشت دیگر کمتر و روند سرعت رشد لوبیا بیشتر بود. همچنین در تراکم 30 بوته لوبیا در متر مربع بیشترین عملکرد لوبیا بدست آمد و روند سرعت رشد علفهاي هرز نیز نسبت به بقیه کمتر بود، در حالیکه روند سرعت رشد لوبیا در این تیمار افزایش یافت.
واژههاي کلیدي: رقابت، سرعت رشد، عملکرد، لوبیا.

مقدمه

علفهاي هرز گیاهانی هستند که منشأ آنها از محیطهاي طبیعی بوده و در واکنش به فشارهاي انسان یا شرایط طبیعی، با گیاهان زراعی و فعالیتهاي انسان در تداخل میباشند((2 افزایش نگرانیها دربارهي استفاده از آفت کشها و رویکرد بیشتر به کشاورزي پایدار عامل مهم افزایش تحقیقات در زمینه کنترل زراعی و فیزیکی علفهاي هرز در اروپاست(.(6 اظهار شده است که هدف اصلی روشهاي کنترل زراعی کاهش رقابت علفهاي هرز و افزایش توان رقابتی گیاهان زراعی با استفاده از تاریخ مناسب کاشت، تراکم مناسب، نشاء کردن، الگوي کاشت و استراتژيهاي کوددهی میباشد .(3)گیاهان زراعی که زودتر از علفهاي هرز جوانه میزنند در رقابت موفقترند(.(5 انتخاب یک تاریخ کاشت مناسب روش کارآمدي در کاهش مداخله علفهاي هرز میباشد(.(10 میزان کاهش عملکرد ناشی از تداخل


073 اکوفیزیولوژي علفهايهرز

(Xanthium strumonium L.) در سویایی که در اردیبهشت کاشته شده، بیشتر از تاریخ کاشت تیر بوده است(.(9 در حالت کلی افزایش تراکم و انتخاب آرایش کشت مناسب گیاه زراعی، موجب کاهش رشد علفهاي هرز و افزایش توان رقابتی گیاه زراعی میگردد(.(4

مواد و روش ها

به منظور مطالعه اثرات تاریخ کاشت و تراکم لوبیا بر خصوصیات رشد علفهاي هرز آزمایشی در سال زراعی 1385-1386 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزي دانشگاه فردوسی مشهد، اجرا شد. گیاه مورد استفاده جهت کاشت، لوبیا (Phaseolus vulgaris)، رقم درخشان (LRK-29) بود. آزمایش به صورت کرتهاي خرد شده در قالب بلوكهاي کامل تصادفی با 3 تکرار و 9 تیمار انجام شد. در این آزمایش تاریخ کاشت لوبیا به عنوان فاکتور اصلی 5) و 20 اردیبهشت و 4 خرداد) و تراکم آن به عنوان فاکتور فرعی 10) و 20 و 30 بوته در متر مربع) منظورگردید. فاصلهي روي ردیف براي تراکم 30 ،20 و 10 بوته در متر مربع به ترتیب 6/5 ،10 و 20 سانتیمتر بود، در هر کرت با استفاده از کوادرات 40×40 سانتیمتري گیاهان زراعی و علفهاي هرز آن به طور کامل برداشت شده و وزن خشک کل بوتهها، پس از خشک شدن ( 48 ساعت درون آون با دماي 70 درجه سانتی گراد) یادداشت گردید. علفهاي هرز هر کوادرات نیز به تفکیک گونهها شمارش شده و وزن خشک آنها نیز محاسبه گردید. در آخر فصل نیز از نیمه دست نخورده هر کرت براي تعیین عملکرد لوبیا استفاده شد. با استفاده از 2 کوادرات 40*40 در آخر فصل، تعداد و وزن خشک علفهاي هرز به تفکیک گونه در هر کرت یادداشت گردید. آنالیز دادهها ومقایسه میانگین آنها توسط نرم افزار MSTATC و رسم شکلها توسط نرم افزار Excel انجام شد.

نتایج و بحث

روند سرعت رشد علفهاي هرز در هر سه تاریخ کاشت، تقریبا از الگوي مشابهی پیروي کرد (شکل .( 1 سرعت رشد علفهاي هرز تا37 روز پس از سبز شدن در کاشت سوم از کاشتهاي دیگر بیشتر بود و پس از آن روندي نزولی پیدا کرده و 51 روز پس از کاشت،منفی شده است. سرعت رشد علفهاي هرز در کاشت دوم از 51 روز پس از کاشت تا 84 روز پس از کاشت نسبت به دو تاریخ کاشت دیگر بیشتر بود. منفی شدن سرعت رشد علفهاي هرز در کاشت سوم، 51 روز پس از کاشت، احتمالا ناشی از پایان یافتن دوره رشدي خرفهمی باشد. سرعت رشد علفهاي هرز در تاریخ کاشت اول 5) اردیبهشت) نسبت به تاریخ کاشت دوم 20) اردیبهشت) کمتر است که احتمالا ناشی از شرایط آب و هوایی و تجمع دیرتر درجه روزهاي لازم براي رشد گیاه هرز باشد. در تاریخ کاشت دوم سرعت رشد علفهاي هرز افزایش نشان داد که در نتیجه تأثیر مثبت دماي بالا و نور زیاد بر روي گونههاي هرز مخصوصا" تاجخروس خوابیده و خرفهمی باشد C4) و ( CAM که با افزایش سریعتر تجمع ماده خشک در آنها همراه بود. سرعت رشد علفهاي هرز تا 37 روز پس از سبز شدن در کاشت سوم از کاشتهاي دیگر بیشتر بود و پس از آن روندي نزولی پیدا کرده و منفی شده است. سرعت رشد علفهاي هرز در کاشت دوم از 37 روز پس از سبز شدن نسبت به دو تاریخ کاشت دیگر بیشتر بود و پس از آن منفی شده است. ایزدي (1381) نیز بیان کرد که سرعت رشد گیاه تجمع ماده خشک در گیاهان در یک واحد زمانی مشخص در واحد سطح زمین است و این سرعت رشد ، ارتباطی قوي با میزان دریافت تشعشع خورشید و دما دارد .

در متن اصلی مقاله به هم ریختگی وجود ندارد. برای مطالعه بیشتر مقاله آن را خریداری کنید