بخشی از مقاله
چکیده
هدف این پژوهش ارزیابی رابطهی بین رقابت، تفویض اختیار و تغییر سیستم حسابداری مدیریت بر عملکرد سازمان است. جامعه-ی آماری این پژوهش شرکتهای تولیدی فعال در استان آذربایجان غربی که تعداد پرسنل آنها بیش از 50 نفر میباشد که طی سالهای 1390 تا انتهای 1395 فعالیت داشته. به منظور رتبه بندی و اولویت بندی دیدگاه مدیران شرکتها، از آزمون فریدمن استفاده گردید. در نهایت از تحلیل مسیر جهت بررسی روابط بین متغیرها استفاده شده است.
نتایج پژوهش بیانگر آن است که بین تفویض اختیار و عملکرد سازمان رابطه ی مثبت و معنی داری وجود دارد. به عبارت دیگر هرچه تفویض اختیار بیشتر باشد عملکرد سازمان بهتر خواهد بود. بین تغییر رقابت و عملکرد سازمان رابطهی مثبت و معنیداری وجود دارد. به عبارت دیگر هرچه تغییر رقابت بیشتر باشد عملکرد سازمان بهتر خواهد بود.
-1 مقدمه
با عنایت به اینکه یکی از ویژگی های بنگاه های موفق، برخورداری از قدرت رقابت پذیری است و در عین حال ویژگی بارز بنگاه های ناموفق، عدم برخورداری از این قدرت است. از دلایل مهم ناکامی شرکت های تولیدی و خدماتی ایران در بازارهای بین المللی، می توان به عدم رقابت پذیری آن ها در بازارهای هدف جهانی اشاره نمود. چنانچه بتوان ریشه های عدم رقابت پذیری و عوامل تشکیل دهنده و مؤثر بر رقابت پذیری این شرکت ها را شناسایی نمود، می توان راهکارهایی را جهت افزایش قدرت رقابت پذیری در شرکت های فعال در فضای کسب و کار کشور پیشنهاد نمود.
حسابداری مدیریت به عنوان فرآیند شناسایی، اندازه گیری، جمع آوری، تجزیه و تحلیل، تدارک، مشارکت و ارتباط با اطلاعات مالی، مورد استفاده مدیریت در برنامه ریزی، ارزیابی و کنترل عملیات داخل سازمان تعریف می شود که امروزه در هدایت بنگاه ها و تحقق اهداف آن ها نقش قابل توجهی دارد - رهنمای رودپشتی - .
مسأله ی حسابداری مدیریت در حقیقت بررسی یک فرآیند است و محدود به یادگیری مجموعه ای از روش ها نمی باشد. اطلاعات حسابداری مدیریتغالباً دو منظور اصلی تسهیل در تصمیم گیری و تأثیر بر تصمیم گیری را تأمین می کند و با ارائه ی اطلاعات مفید، تصمیم گیرندگان را در انتخاب بهترین راه حل از میان راه حل ها یاری می دهد.
اما این اطلاعات غالباً بر تصمیم مدیران اثرگذار می باشد - برنبرگ و همکاران - . حسابداران مدیریت همچنین نیاز به برآورد ویژگی های آماری معیارهای عملکرد نظیر، دقت و همبستگی معیارهای چندگانه دارند و لازم است که به منظور انتخاب معیارهای عملکرد و چگونگی کاربرد معیارها در سیستم پاداش، همهی برآوردهای فوق را با هم ترکیب نمایند و در تصمیم گیری محسوب نمایند، که در این ترکیب و چینش اطلاعات، عامل قضاوت فردی عامل موثری به حساب می آید - برنبرگ و همکاران - .
-2 ادبیات موضوع
سازمان های امروزی در عصر اطلاعات، فعالیت و رقابت می کنند و اطلاعات تبدیل به منبع کلیدی اکثر سازمان ها شده است. در واقع، مبنای رقابتی از اطلاعات م شهود به اطلاعات نام شهود تغییر یافته ا ست. جنبش نرم افزاری و تغییر و تحول سریع ع صر امروز در حوزه ی علوم مدیریت و همچنین تأثیرات آن در حسابداری و گزارش دهی به صاحبان سرمایه، افراد مسؤول در این امر را به آن واداشته که به فکر یافتن راه حل هایی برای حرکت سریع به سوی رشد و توسعه باشند.
در این راستا، تصمیماتی که توسط مدیر اخذ می شود، به طور عمده در حرکت به سوی رشد و توسعه تأثیر مستقیم خواهد داشت. به همین جهت، در دسترس بودن اطلاعات مناسب، صحیح، به موقع و مربوط می تواند مدیریت را در این امر خطیر یاری ر ساند. به علاوه، با توجه به این که امروزه روابط اقت صادی میان واحدهای تجاری ب سیار پیچیده و رقابتی شده ا ست، بقای یک واحد تجاری متأثر از در اختیار دا شتن اطلاعات ا ست و به همین جهت، م ساله اهمیت بیشتری پیدا میکند.
-2-1 مبانی نظری
پژوهشگران در سالهای اخیر به این نتیجه رسیدهاند که سازمانها در عصر حاضر به منظور سازگاری سریع با تغییر محیط اجتماعی و سازمانی نیاز به سیستم مدرن کنترلی و حسابداری مدیریت دارند. نظریهای وجود دارد مبنی بر اینکه سیستم مدرن کنترلی و حسابداری مدیریت - از قبیل هزینه یابی مبتنی بر فعالیت، مدیریت مبتنی بر فعالیت، هزینه یابی بر مبنی هدف و ارزیابی عملکرد متوازن و ... - اطلاعات مربوط به سیگنال های پیوسته که در فعالیت های عملیاتی و تصمیم گیری های روزانه مدیران ارشد و سایر پرسنل ها ضروری و مهم است را برای آن ها فراهم میکند - مورس - .
تفویض اختیار در سازمان ها و ادارات به ویژه سازمان های بزرگ امری اجتناب ناپذیر است. اما مدیرانی موفق ترند که در بکار گیری اصول تفویض اختیار توجه لازم را به توانایی و استعدادهای زیر دستان داشته باشند و ضمن پرورش و مشارکت آنان در انجام هر چه بهتر وظایف حیطه مسئولیت سازمان را به سوی اهداف عالی سوق دهند.
تفویض اختیار، به عنوان یکی از مهمترین نرم افزارهای مدیریتی، به سازمان و مدیریت حیات و پویایی می بخشد. تفویض اختیار باید بر ساختار و تشکیلات سازمانی، اهداف و ماموریت آن، متمرکز و غیر متمرکز بودن آن، میزان تخصصی و حرفه ای بودن آن و ... استوار باشد. در تفویض اختیار مدیران باید هر گونه ابهام در واگذاری امور را مرتفع کرده و عمل انگیزش در زیر دستان را تقویت نماید و بالاخره اینکه تفویض اختیار مستلزم تدوین و اجرای سیستم کنترل و ارزشیابی است تا مدیر همواره از فرایند عملیات فعل تفویض شده آگاهی یافته و باز خوردهای لازم را به تفویض شونده ارائه نماید.
موضوع جهانی شدن و افزایش پیچیدگی های تجاری به همراه پیشرفت چشم گیر در فناوری منجر به توسعه ی روش ها و تکنیک های حسابداری مدیریت شده است. از طرفی امروزه با توجه به رشد و اهمیت فزاینده ی این تکنیک ها، ارزیابی عملکرد آن ها نیز بسیار مورد توجه قرار گرفته است.
یکی از مهم ترین چالشها در مدیریت شرکت، نحوه ی عمل در مقابل عملکرد رقباست، چنانچه شرکت یا سازمانی توانایی مقابله و بهبود وضع خود در برابر برنامه ها و شیوه های عمل رقبا را نداشته باشد به راحتی از صحنه ی تجارت و رقابت کنار خواهد رفت. اطلاعات حسابداری مدیریت به دلیل نوع خدماتی که به مدیریت می دهد می تواند کمک شایانی در پیروزی موسسات در برخورد با رقبا ایفا کند.
این تحقیق کمبود علمی تحقیقات اخیر حسابداری مدیریت را بر طرف می سازد و درک ما از سوابق و شرایط محیطی که بر اساس آن سیستم کنترلی و حسابداری مدیریت عملکرد را تحت تأثیر قرار می دهد، کمک بسیاری می کند. ابتدا با ارائه ی شواهد بیشتر در مورد ارتباط تغییرات سیستم کنترلی و حسابداری مدیریت و عملکرد سازمانی مطالعات پیشین را گسترش می دهد، سپس این تحقیق بینش اضافی در درک ما از اثرات تغییرات در سیستم کنترلی و حسابداری مدیریت چه بصورت جداگانه چه به صورت مشترک بر رابطه ی میان رقابت و عملکرد را فراهم می کند. این موضوع در تحقیقات اخیر حسابداری مدیریت به خوبی بررسی نشده است.
لذا پژوهش حاضر در صدد یافتن این سؤال است که چه رابطهای بین رقابت و تفویض اختیار بر عملکرد سازمان با تاکید بر تغییر سیستم حسابداری مدیریت میباشد؟.
-2-2 شواهد تجربی
- تورج کریمی، - 1385 در مقاله "مدل های نوین ارزیابی عملکرد سازمان " پس از تعریف ارزیابی عملکرد ودلایل آن، برخی چارچوب ها و متدهای نوین ویژگی های یک سیستم ارزیابی عملکرد مناسب را به شرح زیر خلاصه کرد: از اهداف استراتژیک پشتیبانی کند، متوازن باشد، مقابل بهینه سازی بخشی بایستد، تعداد شاخص های عملکرد آن محدود باشد، دسترسی به آن آسان باشد، شامل شاخص های عملکرد جامع باشد
- آقا زاده و همکاران، - 1386 در مقاله "بررسی مؤلفه های مؤثر بر رقابت پذیری بنگاه ها در ایران" در این مطالعه به منظور شناسایی دقیق مؤلفه های رقابت پذیری بنگاه ها رویکردی دو بعدی در نظر گرفته شده است. در یک بعد، سازه رقابت پذیری بنگاه مد نظر قرار گرفته و مؤلفه ها به تشکیل دهنده و تأثیرگذار تقسیم شده اند.
در بعد دیگر رفتار بنگاه در راستای رقابت پذیری درنظر گرفته شده و مؤلفه ها در دو دسته راهبردی و عملیاتی مورد توجه قرار گرفته اند با استفاده از داده های حاصل از پرسشنامه، اهمیت و وضعیت مؤلفه های رقابت پذیری بنگاه در فضای کسب و کار ایران از نظر خبرگان مشخص و در چارچوب مطالعه، تجزیه و تحلیل گردید تا اولویت ووضعیت فعلی هر یک از مؤلفه ها در فضای کسب و کار ایران مشخص گردد.
