بخشی از مقاله
چکیده
جهت ارزیابی نوع کود نیتروژنه بر خصوصیات رشدي و فیزیولوژیکی گیاه بامیه، نیتروژن به صورت نیترات کلسیم و سولفات آمونیوم با نسبتهاي مختلف در محلول غذایی بکار رفت . نوع نسبتهاي نیترات و آمونیوم 0 :100% - ، 25% : 75% ، 50% : 50% ، 25% - 75% : بود. پس از دو ماه از اعمال تیمارها شاخص کلروفیل با استفاده از دستگاه کلروفیل متر، وزن تر گیاهان با استفاده از ترازوي دیجیتال و فلورسانس کلروفیل با استفاده از دستگاه فلورومتر اندازهگیري شد
نتایج نشان داد که بیشترین میزان کلروفیل در تیمار %75 آمونیوم و %25 نیترات بیشترین میزان شاخص کلروفیل در تیمار %25 نیترات و %75 آمونیوم بدست آمد که با توجه به رشد کمتر برگ و کوچکتر بودن برگها تجمع کلروفیل بالاتر بوده است. و بیشترین وزن تر در ترکب %75 نیترات و %25 آمونیوم بدست آمد. که این نسبت منجر به بهبود عملکرد کوانتومی فتوسنتز و وزن تر بیشتر گیاه شد. این نسبت از نیترات و آمونیوم رشد و نمو گیاه را بهبود بخشیده است.
مقدمه
نیتروژن یکی ازعناصر اصلی و مورد نیاز گیاهان است که بیشترین تأثیر را بر رشد و نمو گیاهان دارد. میزان نیتروژن در بافتهاي گیاهی به طور متوسط رنجی حدود 2-5 درصد در ماده خشک گیاهی می باشدگیاهان نیتروژن را عمدتاً به دو شکل نیترات یا آمونیوم توسط ریشه هاي خود جذب می کنند، گرچه بسیاري گیاهان شکل نیتراتی نیتروژن را براي جذب می پسندند
ولی در عمل ترکیبی از هر دو فرم نیتروژن ممکن است بهترین شرایط رشد و نمو گیاه را فراهم نماید - روستا و شاقینگ، . - 2007 میزان استفاده از کودهاي ازتی در سبزیکاري در مقایسه با سایر محصولات زراعی قابل توجه است و این خود میتواند جاي نگرانی عمده باشد. از این نظر با مدیریت صحیح تغذیه در بخش سبزیکاري می توان تا حدود زیادي در مصرف کودهاي نیتروژن و بنوبه آلودگیهاي محیطی ممانعت نمود
از طرف دیگر در بین کودها و عناصر غذایی نیتروژن - به شکل نیترات - بیشترین تأثیر را در آلودگی هاي زیست محیطی دارد. نیتریفیکاسیون و محصول این فرآیند یعنی نیترات علاوه بر هدر رفت کود و سرمایه و آلودگیهاي زیست محیطی ممکن است تولید اکوسیستمرا نیز به طور منفی تحت تأثیرقرار دهد
لذا از نظر راندمان کاربرد، کاهش تجمع نیترات و همچنین کاهش آلودگی آب و خاك، و بهبود سلامتی محیط و انسان، در گیاهان تغذیه آمونیومی نسبت به نیتراتمخصوصاً در سبزیجاتی که به صورت تازه مصرف می شوند ارجحیت دارد. آمونیوم نسبت به نیترات سریعتر جذب میشود و انرژي کمتري براي آسیمیلاسیون در گیاه نیاز دارد. بعضی از گونههاي گیاهی به تغذیه آمونیومی سازگار شدهاند و در pH اسیدي و در حضور آمونیوم به عنوان منبع نیتروژن بهترین رشد را دارند
در بسیاري از گیاهان آلی آمونیوم به عنوان تنها منبع نیتروژن منجر به نابسامانی هاي فیزیولوژیکی و کاهش رشد در مقایسه با نیترات یا مخلوط آن دو شد و فقط تعداد کمی از گونه ها قادر به ذخیره NH+4 در واکوئل شاخهها، بدون اینکه علامت سمیت آمونیوم را نشان دهند، بودند - روستا و شاقینگ، . - 2007 در این تحقیق اثرات کودهاي ازته نیترات، آمونیوم بر میزان فلورسانس کلروفیل و عملکرد کوانتومی فتوسنتز در گیاه بامیه بررسی می شود.
مواد و روشها
ابتدا بذرهاي بامیه در سینی هاي کشت حاوي ورمیکولیت کشت شدند. پس از مرحله چند برگی گیاهان به داخل گلداننهاي حاوي پرلایت و ورمی کولیت به نسبت 80 به 20 قرار گرفتند. پس از دو هفته محلول دهی با محلول هوگلند تیمارها روي گیاهان اعمال شد. محلول غذایی حاوي مونوفسفات پتاسیم 0/2 - میلی مولار - ، سولفات پتاسیم 0/2 - میلی مولار - ، سولفات منیزیم 0/3 - میلی مولار - و کلرید سدیم 0/1 - میلی مولار - ، کلات آهن 50 Fe-EDTA - میکرو مولار - ، سولفات منگنز 7 - میکرو مولار - ، کلرید روي 0/7 - میکرو مولار - ، سولفات مس 0/8 - میکرو مولار - ، اسید بوریک 2 - میکرو مولار - ، مولیبدات سدیم 0/8 - میکرو مولار - و نیتروژن به صورت نیترات کلسیم و سولفات آمونیوم با نسبتهاي مختلف نیتروژن نیتراتی و آمونیومی بود.
نوع نسبتهاي نیترات و آمونیوم 0:100% - ، 25%: 75% ، 50%: 50% ، - 75% : 25% بود. پس از دو ماه از اعمال تیمارها شاخص کلروفیل با استفاده از دستگاه کلروفیل متر، وزن تر گیاهان با استفاده از ترازوي دیجیتال و فلورسانس کلروفیل بین ساعات 9 تا 11 صبح با استفاده از دستگاه فلورومتر مدل Opti-Sciences ساخت کشور ایالات متحده اندازهگیري شد.
براي این منظور برگهاي گیاهان به مدت 15 دقیقه جهت سازگاري به تاریکی به وسیله گیرههاي مخصوص از تابش نور محافظت شدند. در پایان نسبت فلورسانس متغیر به فلورسانس حداکثر - Fv/Fm - اندازهگیري شدنوع. طرح بصورت کاملاً تصادفی و با 4 تکراراجرا شد. در نهایت داده ها با نرم افزار آماري SAS تجزیه آماري شد و مقایسه میانگین ها در سطح 5 درصد مورد مقایسه قرار گرفت
نتایج و بحث
مقایسات میانگین داده ها نشان می دهد که بیشترین وزن بوته و میزان فلورسانس کلروفیل متغیر به حداکثر در تیمار %75 نیترات و %25 آمونیوم بدست آمد کمترین وزن بوته و میزان فلورسانس کلروفیل متغیر به حداکثر نیز در تیمار %25 نیترات و %75 آمونیوم بدست آمد که تفاوت معنی داري را با سایر تیمارها نشان داد. فلورسانس کلروفیل متغیر به حداکثر همبستگی بالایی با عملکرد کوانتومی فتوسنتز دارد.
جدول-1تاثیر نسبتهاي مختلف نیترات و آمونیوم بر وزن تر، شاخص کلروفیل و فلورسانس کلروفیل گیاه بامیه
گزارش شده است که رشد کاهش یافته شاخساره، به میزان فتوسنتز کمتر در نتیجه زردي تحریک شده بوسیله بیکربنات در برگها مربوط میشود. میزان فتوسنتز کمتر، از تخریب سنتز کلروفیل به دلیل انتقال کم آهن یا قابلیت حلپذیري کمتر آهن در خاك یا محلول غذایی ناشی میشود
بیشترین میزان شاخص کلروفیل در تیمار %25 نیترات و %75 آمونیوم بدست آمد که با توجه به رشد کمتر برگ و کوچکتر بودن برگها تجمع کلروفیل بالاتر بوده است. افزایش غلظت کلروفیل، کاهش تعداد برگ و شاخه هاي جانبی تحت تأثیر تغذیه آمونیوم نسبت به نیترات در دیگر مطالعات نیز نشان داده شده است
با توجه به مزایاي زیست محیطی آمونیوم نسبت به نیترات، یافتن تکنیکهایی جهت کاهش میزان حساسیت گیاهان به آمونیوم ضروري است، تا بتوان آمونیوم را به نسبت بیشتري در ترکیب با نیترات براي گیاهان بکار برد. کاربرد آمونیوم بجاي نیترات و یا حداقل در ترکیب با آن براي محصولات باغبانی می تواند از اهمیت خاصی برخوردار باشد.
