بخشی از مقاله
چکیده
یکی از عوامل تاثیرگذار بر کالبدهاي معماري و شهري فرهنگ و اثرات آن می باشد. در دوره هاي مختلف تاریخی، موضوع ، فرهنگ،اثرات مشخص و ملموسی را بر معماري و شهرسازي گذاشته است. فرهنگ متنوع ، نمونه هاي معماري و عناصر کالبدي متفاوتی را تعریف می کند. عامل فرهنگ به عنوان یک راهبرد توسعه اي بسیار مهم در مقیاس هاي محلی و جهانی مطرح است.کاروانسراي شاه عباسی میامی در استان سمنان ، شهرستان شاهرود ، شهر میامی و بر روي گذرگاه شرق به غرب ایران و در مسیر زیارتی ، به طرف مشهد قراردارد.
و ازطرفی جاده جهانی ابریشم از این منطقه میگذرد. کیفیت حال حاضر کاروانسرا نشان میدهد که معماري و ساختارآن جزو اسلوب کلاسیک کاروانسراهاي حاشیه کویر است و از این رو این کاروانسرا هم به لحاظ ارزشهاي معماري و هم به واسطه ویژگی هاي تاریخی از نمونههاي ارزشمند معماري کاروانسراها محسوب می شود و نتیجه شرایط فرهنگی و اجتماعی محیط و بستر شکل گیري آن می باشد.این مقاله که حاصل مطالعات کتابخانهاي وتحقیقات میدانی است به صورت تحلیلی-توصیفی به تشریح این موضوع میپردازد که پس از بررسی فرهنگ ومولفه هاي آن و تاثیرش در شکل گیري عناصر کالبدي ، کاروانسراي میامی به عنوان نمونه اي بارز و قابل توجه ازتاثیرات فرهنگی بررسی شود.
کلید واژه : اثرات فرهنگ، شکل گیري کالبدي ، کاروانسراي میامی، میامی
-1 مقدمه
تاثیر فرهنگ در زمینه هاي متفاوت زندگی از جمله در هنر و معماري و شهرسازي و توسعه و شیوه زیست و حتی فراورده هاي صنعتی امري غیرقابل انکار است. - نصر - 6 :1359 مفاهیم و معانی وسیع و متنوعی را می توان براي فرهنگ بیان کرد. از آنجایی که هر جامعه و تفکري بر پایه جهانبینی خویش ، براي فرهنگ تعریفی ارائه می نمایند، در جهت احتراز از اطاله کلام تنها به برخی نکات اساسی در این مورد اشاره می شود. بررسی اجمالی تعاریفی که در زبان هاي مختلف براي فرهنگ ارائه می شوند حکایت از ریشه تقریبا واحد آن دارد. - جعفري - 61 :1379
دوره حکومت صفوي به دلیل پایگاه مقتدر سیاسی،اجتماعی ، زمینه بسیار مستعدي براي شکوفایی استعداد هنرمندان و صنعتگران فراهم شد . آنان نیک میدانستند که هنر با نوآوري معنا می یابد و نوآوري یعنی بدعت گذاري، نه تکرار و تقلید گذشته .هر صدایی در روح ما برخاسته از آگاهی و به عبارت دیگر فرهنگی خاص است.این دوران همزمان با گذار از دوران خاموشی به عصر روشنگري در تمدن غرب است و همچنین دوران کلاسیک عثمانی - میلادي . - 1778– 1535 این دوره را میتوان دوران تجدید سازماندهی سیاسی، اجتماعی، اقتصادي و فرهنگی ایران به حساب آورد. - حبیب - 3 :1388زبان معماري کاروانسراها، مانند زبان هر اثر هنري دیگر، پیام هاي فرهنگی دوره خود را انتقال می دهد، یعنی مقولات فرهنگی را نمادین می کند. کاروانسراي میامی از زمان شاه عباس دوم صفوي باقیمانده که شباهت زیادي به کاروانسراي صفوي نطنز دارد.
-2 فرهنگ و مولفه هاي آن
توافق اندکی بر سر یک مفهوم واحد از فرهنگ وجود دارد .با نگاهی به پیشنه ي واژه ي فرهنگ در زبان فارسی، می توان کاربرد این واژه را تا زبان پهلوي پیگیري کرد .مصدر واژه ي فرهنگ "فرهیختن" به معناي ادب و هنر و علم آموختن یا آموزاندن بوده است و فرهنگ در اصل به معناي علم و هر آنچه در رده ي شایستگی هاي اخلاقی و هنري جاي دارد". - آشوري - 18 :1381 فرهنگ به یک معنا "پندارها، گفتارها و کردارهاي سازمان یافته تر اجتماع "است . که شاید بیش از همه به تعریفی نزدیک است که امروزه مورد توافق اکثر اندیشمندان رشته هاي گوناگون علوم اجتماعی است که فرهنگ را "شیوه زندگی "می شناسند. - افراسیابی - 9 :1388 فرهنگ شامل نحوه لباس پوشیدن، آداب و رسوم، الگوهاي کار، آیین هاي دینی و تفریح و فراغت - نیز -می باشد. - گیدنز - 34 :1386
-3 زمینه هاي فرهنگ در شکل گیري عناصر کالبدي
ساخت فضاي کالبدي و محل استقرار شهرها تحت تاثیر عوامل متعددي از جمله ویژگی هاي محیط طبیعی- جغرافیایی، راه هاي ارتباطی و غیره شکل می گرفته است. - سلطان زاده - 351 : 1367بافت تاریخی -فرهنگی، محدوده اي از شهرها و روستاها که در آن زندگی جریان دارد و کالبد آن پاسخگوي زندگی شهري و روستایی است و عناصر آن - مجموعه ها، فضاها و معابر - اتصال و انسجام لازم را دارند ، به نحوي که مجموعه آن ها هویتی متمایز از سایر بخش هاي شهر و روستا داشته و نشانگر شیوه شهرسازي و حیات اجتماعی و فرهنگی در مقطع یا مقاطع خاصی از تاریخ است . - سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگري - 15 :1386
