بخشی از مقاله
چکیده:
وجود لجن فاضلاب در محیط اگرچه بهعنوان تهدیدی جدی برای سلامت بشر ومحیطزیست تلقی میگردد اما استفاده از آن درکشاورزی بهعنوان کود سرشار از موادآلی و عناصر حیاتی و پرمصرف گیاه توصیه میگردد.هدف از این پژوهش بررسی تاثیرسطوح مختلف لجن فاضلاب پالایش شده و پالایش نشده و زهآب پالایش شده با بیوچار - حاصل از احیای لجنفاضلاب - بر رشد گیاه ذرت است .بدین منظور تیمارهاشامل:چهارتیمار لجن فاضلاب پالایش نشده - 0،50،100،150 تن لج فاضلاب درهکتار - ، چهارتیمارلجن-پالایش شده - 0،50،100150تن لجن فاضلاب درهکتار - ویک تیمار زهآب پالایش شده بود..
لجن فاضلاب موردنیاز ازتصفیه خانه غرب اهواز تهیه شد نمونه خاکی از اراضی مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز، از عمق 0-30 سانتی متری جمع آوری گردید. خاکها پس از انتقال هوا خشک شده و از الک 2 میلی متری عبور داده شدند. 72کیلوگرم از خاک به 24قسمت 3کیلویی تقسیمشده و در آنها بر اساس طرح آماری مورد استفاده تیمارهای لجن فاضلاب اعمال شد.پس از نوشتن شماره تیمارها بر گلدان ها،کاغذصافی وشن در انتهای گلدان ها قرار داده شد،خاکها با تیمارمختلف و هر تکرار در گلدان متناظر تعبیه شد.در هر گلدان 10عدد ذرت کاشته شده و پس از دو هفته تعداد بذرها به 6عدد و بعد از 5هفته به 3عدد کاهش داده شد.گلدانهای حاوی تیمارهای لجن فاضلاب توسط آب مقطر و تیمار زهآب تا سطح 75%ظرفیت زراعی مزرعه - - FC، آبیاری گردیدند، 90روز بعد از کشت ، عملیات برداشت گیاهان انجام شد وپس ازبرداشت،اندامهوایی وریشه گیاهان ازهم جدا شدند.
نتایج نشان داد که بافزایش سطح لجنفاضلاب پالایش شده و پالایش نشده ازنظر عملکرد اندام هوایی و ریشه و اجزای عملکرد شامل:ارتفاع،کلروفیل وسطح برگ نسبت به تیمار شاهد - در سطح5درصد - تفاوت معنی دار وجوددارد،همچنین تیمار زه آب پالایش شده نیز نسبت به تیمار شاهد ازنظر عملکرد اندام هوایی و ریشه و اجزای عملکرد شامل:ارتفاع،کلروفیل و سطح برگ دارای تفاوت معنی دار بود
-1مقدمه:
امروزه با توجه به رشد روزافزون جوامع بشری ونیاز به تامین غذای سالم و کنترل آلودگیهای زیست محیطی، مدیریت پسماندهایآلی وغیرآلی نظیر لجن فاضلابٌ حاصل از فعالیتهای شهری وصنعتی امری مهم وضروری به نظر میرسد
لجنفاضلاب،مواد جامدی است که در روشهای مختلف تصفیه به منظور حذف آلایندههای معلق و محلول از فاضلاب در تصفیهخانه-های فاضلاب به دست میآید.به طور متوسط 30میلیون تن لجن فاضلاب سالانه در جهان تولید میشود،که حدود 21میلیون تن آن به عنوان کود به زمینهایکشاورزی اضافه میشود
درکشورهای آسیایی نظیر هند، ژاپن وبه ویژه چین ازحدود دوهزار سال پبیش لجن فاضلاب در اراضی کشاورزی استفاده میشده است،ودر کشورهای اروپایی چند دهه است که لجن فاضلاب به عنوان ماده بازیافت شده در کشاورزی استفاده میشود
ازآنجا که منابع کودهای آلی متعارف برای اراضی کشاورزی محدود است،استفاده از کودهایآلیغیر متعارف دارای درصد بالای موادآلی مانند کمپوست زباله شهری و لجن فاضلاب جایگاه خود را درکشاورزی پیدا کرده است همچنین با توجه به توصیه های وزارت کشاورزی مبنی بر مصرف کودهای شیمیایی کمتر،به منظور پیشگیری از آلودگی محیط زیست وهمچنین باتوجه به دلایل اقتصادی که کشاورزان را بهمصرف بیشتر کودهای آلی ترغیب نموده،بررسی اثر لجن فاضلاب بر موجودات زنده ازاهمیت خاصی برخوردارشده است
خاک دریافت کننده نهایی بسیاری از ترکیبات زاید و ناخواسته حاصل از فعالیت های بشر است.به همین دلیل بررسی مقادیر فلزات سنگین و امکان جذب آنها توسط محصولات کشاورزی کشت شده بر روی خاکهای تیمار شده با لجن فاضلاب از اهمیت فراوانی برخوردار است
استفاده مکرر از لجن فاضلاب آلوده به فلزات سنگین در طی زمان منجر به تجمع و آزاد شدن فلزات سنگین در خاک میشود روش-های متفاوتی برای خروج عناصرآلاینده وکاهش غلظت آن درخاک ازجمله آبشویی توسط موادحلال مانندEDTA،گیاه پالایی وغیره وجود دارد.
هرکدام ازاین روشها معایبی داردکه بازدارنده استفاده آن میباشد.برای مثال به هنگام گیاه پالایی بخش بزرگی از عناصرجذب شده توسط گیاه در ریشه تجمع یافته که بعد از برداشت درخاکباقیمانده وپس از تجزیه ترکیبات آلی ریشه با تحرک بیشتریوارد محیط شده وآلودگی رانسبتبه قبل افزایش میدهند. به همین دلیل بهتر است که برای جلوگیری از آلوده شدن اراضی و حذف یا کاهش غلظت آلایندهها قبل از اینکه لجنها وارد زمین شوند پالایش شوند و پس از پالایش عناصرسنگین در کشاورزی مورد استفاده قرار گیرند.
اگرچه تاکنون مطالعاتی در زمینه اثر لجن فاضلاب بر خاک و رشد وعملکرد گیاهان مختلف انجام شده انجام شده است،اما مطالعات چندانی درارتباط با تاثیر لجن فاضلاب پالایش شده بر رشد وعملکرد گیاه وجذب عناصرغذایی وفلزات سنگین انجام نشده است،لذا انجام این مطالعه امری ضروری به نظر میرسد.
