بخشی از مقاله
چکیده
این پژوهش در راستای تبیین اهمیت برآورد میثاق محدود کننده محافظه کاری در حسابداری، به بررسی مدل برآورد محافظه کاری باسو 1997پرداخته و ایرادات وارده بر این مدل را از دیدگاه میزان اعتبار و قابلیت تعمیم نتایج پژوهش های انجام شده در این خصوص بررسی می نماید . بر همین اساس ضمن تبیین مشکلات مورد بحث راه کارهای لازم جهت رفع آن بررسی و متغیرهای جدید در مدل قدیمی وارد شده و مدل تعدیل شده ارایه می گردد.
جهت آزمون مدل جدید از روش شبیه سازی دادها استفاده شده و مشخص شد مدل تعدیل شده نتایج مناسب تری در خصوص برآورد محافظه کاری نسبت به مدل اولیه باسو ایجاد می نماید. تحقیق حاضر نشان می دهد نتایج ناشی از تحقیقات پیشین که از مدل باسو جهت برآورد محافظه کاری استفاده نموده اند باید با احتیاط بیشتری مورد ملاحظه قرارگرفته و کاربرد آن ها در بازار های سرمایه نیازمند بازنگری جدی می باشد.
-1 مقدمه
گزارش های مالی اطلاعاتی را در خصوص میزان سود و اجزای تشکیل دهنده آن ارائه می کند و استفاده کنندگان صورت های مالی براساس این اطلاعات نسبت به ارزیابی، برآورد، پیش بینی و سنجش مخاطرات اقدام می کنند. با فرض بازار کارا انتظار می رود کلیه اطلاعات موجود، به سرعت در قیمت اوراق بهادار منعکس شود. در صورتی که پس از انتشار گزارش های مالی قیمت سهام تغییر کند، اطلاعات حسابداری به ارزش سهام مربوط بوده و دارای محتوای اطلاعاتی است. بر اساس مفاهیم نظری گزارشگری مالی ایران نیز اطلاعاتی مفید و دارای محتوای اطلاعاتی است که به تصمیم گیری های قابل اتکا مربوط باشد.
برخی از مفاهیم محدود کننده حسابداری همچون محافظه کاری ممکن است از میزان مربوط بودن اطلاعات به ارزش سهام بکاهد. محافظه کاری در محدودکردن آزادی عمل و خوش بینی مدیران، حمایت از حقوق ذینفعان و حل بسیاری از مشکلات نمایندگی و عدم تقارن اطلاعاتی نقش دارد. علاوه بر این اعمال محافظه کاری باعث ایجاد اطمینان بیشتر در انتظارات و برآوردهای سرمایه گذاران و اعتبار دهندگان از حداقل عایدات شده و بدین ترتیب باعث افزایش قابلیت اتکای اطلاعات حسابداری می شود - بالاچاندران و موهانرام،. - 2011 اما از طرف دیگر اعمال محافظه کاری می تواند منجر به غیرواقعی شدن اطلاعات حسابداری شده و مربوط بودن آن به تصمیم گیری های اقتصادی را کاهش دهد.
با توجه به تمرکز بیشتر صورت های مالی جدید بر اهمیت ویژگی مربوط بودن اطلاعات مالی و نظر به اینکه محافظه کاری یکی از مهمترین میثاق های محدود کننده گزارشگری مالی به شمار می رود و بر اعمال احتیاط در شناسایی و اندازه گیری درآمد و دارایی ها دلالت دارد، بدون تردید محافظه کاری جایگاه بینهایت مهمی در باورهای حسابداران دارد - بیکس و دیگران،. - 2004بطوری که محافظه کاری با وجود عدم تقارن اطلاعاتی افزایش می یابد. و محافظه کاری می تواند نتایج منفی عدم تقارن اطلاعاتی را برای بازارهای بدهی و سرمایه کاهش دهد - کیم و همکاران. - 2013 محافظه کاری ابزاری برای کنترل مدیریت توسط سهامداران تلقی شود و موجب شود تا مدیریت از سرمایه گذاری در پروژه های پر ریسک اجتناب کرده و پروژه های مطمئن تری را انتخاب کند - بوشمن و 1177 - .همکاران.
- مبانی نظری و مروری بر پیشینه پژوهش -1-2 مبانی نظری
-1-1-2 تعریف محافظهکاری و مفهوم آن
محافظهکاری یکی از ویژگیهای برجستهی گزارشگری مالی است که در سال های اخیر به خاطر رسوایی های مالی - در شرکت هایی مانند انرون* و وردکام - ، توجه بیشتری را به خود جلب کرده است و برخی مطالعات اخیر مانند واتز، 2003؛ رویچوداری و واتز، 2005 و لافوند و واتز، 2006 به طور ویژه بر محافظهکاری تمرکز کردهاند. هرچند بسیاری از حسابداران بر وجود محافظهکاری در تنظیم صورتهای مالی توافق دارند، تعریفی جامع و مانع از آن ارایه نشده است.
با وجود این، در متون حسابداری دو خصوصیت عمدهی محافظهکاری مورد بررسی قرارگرفته است: نخست، جانبداری رو به پایین ارزش دفتری سرمایه نسبت به ارزش بازار آن است و دو، دیگر گرایش به تسریع در شناسایی هزینه ها و تعویق شناخت درآمدها - پرایس، 2005، ص . - 9واتز 2003 - ، ص - 208 از بلیس - - 1924 در تعریف محافظهکاری چنین نقل کرده است: »محافظهکاری به طور سنتی با ضرب المثل هیچ سودی را پیش بینی** نکنید، اما همهی زیان ها را پیش بینی کنید تعریف شده است.« در ادبیات حسابداری این ضرب المثل به صورت »گرایش حسابداری به الزام درجهی بالاتری از تاییدپذیری برای شناسایی اخبار خوب، یعنی سود نسبت به شناسایی اخبار بد یعنی زیان - باسو، 1997،ص« - 4 تفسیر شده است - واتز، 2003، ص . - 208 در پاراگراف 95
بیانیه مفاهیم حسابداری شمارهی دو نیز برای تشریح محافظهکاری چنین آمده است:»اگر دو برآورد از یک مبلغ دریافتنی یا پرداختنی آتی وجود داشته باشد و احتمال وقوع هر دو یکسان باشد؛ محافظهکاری استفاده از برآوردی را دیکته میکند که کمتر خوش بینانه است« - هیات استانداردهای حسابداری مالی، . - 1980واتز و زیمرمن 1986 - ، ص ص - 205-206 در تعریف محافظهکاری چنین نوشته اند: » محافظهکاری یعنی اینکه حسابدار باید از بین ارزش های ممکن، برای داراییها کمترین ارزش و برای بدهیها بیشترین ارزش را گزارش کند. درآمدها باید دیرتر شناسایی شوند نه زودتر و هزینه ها باید زودتر شناسایی شوند نه دیرتر.«
-2-1-2 تاریخچه محافظهکاری
در حسابداری، محافظهکاری * مفهومی است که سابقهای طولانی دارد. باسو - 1997، ص - 8 معتقد است که محافظهکاری طی قرنها تئوری و عمل حسابداری را تحت تاثیر قرار داده است. ثبت های تاریخی اوایل قرن پانزدهم میلادی دربارهی معاملات مشارکتی و تضامنی نشان میدهند که حسابداری در اروپای قرون وسطی محافظهکارانه بوده است. مفهوم محافظهکاری زمانی ایجاد شد که ترازنامه مهمترین و اغلب تنها صورت مالی بود و اجزای سود یا سایر نتایج عملیات به ندرت در خارج از شرکتها ارایه میشد. اولین کاربرد صورت های مالی برای بانکداران و دیگر اعتباردهندگان بوده است.
انگیزهی آنها از کاربرد محافظهکاری اطمینان از آن بوده که سرمایه گذاریشان به گونه ای مناسب حفظ خواهد شد. از این رو، کم نمایی خالص دارایی ها مطلوب، و حتی شرافتمندانه بود؛ چرا؟چون باعث ایجاد حاشیهی ایمنی برای وامها میشد - هیات استانداردهای حسابداری مالی، 1980، ص . - 36 استرلینگ - 1970 - محافظهکاری را موثرترین اصل ارزشیابی در حسابداری می داند. تحقیقات تجربی اخیر در مورد محافظهکاری نشان می دهند که نه تنها رویههای حسابداری محافظهکارانه است، بلکه در کشورهای انگلیسی زبان طی 30 سال گذشته این رویه ها محافظهکارانه تر شده است.
این نتایج شگفت انگیز با مخالفت صریح بسیاری از قانونگذاران بازارهای سرمایه، تدوین کنندگان استاندارد و دانشگاهیان روبه رو شد؛ ولی بقای طولانی مدت محافظهکاری و دوام آوردن آشکار آن در برابر انتقاد، مقتدرانه نشان می دهد که منتقدان منافع با اهمیت آن را نادیده انگاشته اند. اگر قانونگذاران و تدوین کنندگان استاندارد منتقد، بدون درک منافع محافظهکاری در حذف آن تلاش کنند، استانداردهایی ایجاد خواهد شد که به طور جدی برای گزارشگری مالی زیان بار است - واتز، 2003، ص - 208-209
-3-1-2محافظه کاری مشروط
محافظهکاری مشروط - محافظهکاری سود و زیانی- محافظهکاری از پیش تعیین شده - : - بال، 2005؛ رایان، - 2006، محافظهکاری است که توسط استانداردهای حسابداری الزام شده است. یعنی شناخت بلادرنگ زیان در صورت وجود اخبار بد - بازده منفی سهام - و نا مطلوب و عدم شناخت سود در مواقع وجود اخبار خوب - بازده مثبت سهام - و مطلوب باسو - 1977 - محافظهکاری را الزام به داشتن درجه بالاتری از تایید برای شناخت اخبار خوب مانند سود، در مقابل شناخت اخبار بد مانند زیان تعریف می نماید. این تعریف با توجه به مطالعات انجام شده در بازار سرمایه توسط تحقیق لارا و
