بخشی از مقاله
چکیده هدف اصلی پژوهش حاضر ، بررسی «تأثیر مدیریت آموزش درس تاریخ بر بهبود یادگیری مفهومی دانشآموزان دختر سال دوم دبیرستان رشته علوم انسانی شهر تهران - با تأکید بر روش تدریس دیداری - « میباشد. بدین منظور در این پژوهش از روش نیمه آزمایشی یا نیمه تجربی استفاده شده است. جامعهی آماری شامل دانشآموزان دختر رشتهی علوم انسانی منطقه 1 و 2 شهر تهران بوده که در سال تحصیلی 1394-95به تحصیل اشتغال دارند. حجم نمونه بر اساس جدول کرجسی مورگان از بین 1300 دانشآموز دختر مشغول به تحصیل در رشته علوم انسانی 297 دانشآموز تعیین شد که 148 نفر در گروه آزمایش 5 - مدرسه در منطقه 1 آموزش و پرورش - و 149 نفر در گروه کنترل - 5 مدرسه منتخب در منطقه 2 آموزش و پرورش - گنجانده شدند. الگوی مدیریت آموزش بر اساس تدریس دیداری در درس تاریخ برای گروه آزمایش و روش تدریس متداول و سنتی برای گروه کنترل به کار گرفته شد. در مرحله اول، معلومات قبلی دانشآموزان با استفاده آزمون پیشرفت تحصیلی و پرسشنامه محقق ساختهی بهرنگی - - 1395 سنجش نگرش در خصوص وضع جاری اندازه گیری شد که دارای 35 گویه بود و پس از اجرای الگوی مذکور برای گروه آزمایش، یک آزمون دیگر از دانشآموزان دو گروه ب ه عمل آمد و همچنین نگرش دانشآموزان گروه آزمایش درباره الگو با استفاده از پرسشنامه بعد از ارائهی الگو که دارای 35 گویه بود سنجیده شد. قابل ذکر است که روایی پرسشنامه مذکور با اعمال اصلاحات و اضافه شدن چند گویه، با نظر استاد راهنما و دیگر صاحب نظران تایید شد و پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ با اجرای مطالعه جنبی بر روی 20 نفر در وضعیت فعلی 0/942 و در وضعیت بعد از اجرای الگو 0/921 به دست آمد. داده های جمعآوری شده از آزمون t زوجی و تحلیل کوواریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج حاصل از این پژوهش، تأثیر قابل توجه الگوی مدیریت آموزش بر اساس تدریس دیداری بر یادگیری مفهومی در درس تاریخ دانشآموزان در گروه آزمایش را تأیید کرد و همچنین نگرش دانشآموزان نسبت به الگو مثبت بود . قابل ذکر است که سطح یادگیری دانش آموزان آموزش دیده به روش الگوی مدیریت با تأکید بر روش تدریس دیداری با دانش آموزان آموزش دیده به شیوه موجود تفاوت دارد و این امر نشان دهنده تاثیر الگو بر یادگیری مفهومی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان در گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل است.
مقدمه
آموزش و پرورش یکی از نهادهای اصلی جامعه است که تعلیم و تربیت و ساختن انسان های مطلوب جامعه مربوط را بر عهده دارد. برای پرورش افراد مطلوب باید یک نظام آموزشی کارآمد به وجود آید در نظام آموزشی کارآمد اجزاء و عناصر مختلف آن اعم از مواد درسی، دانشآموز، معلم، وسایل آموزشی فضا و تجهیزات، بودجه و اعتبارات و غیره با یکدیگر رابطه متقابل دارند تا دستیابی به هدف مورد انتظار را امکان پذیر سازند. علاوه بر این هر یک از اجزاء به تنهایی نیز از کیفیت و کارآمدی لازم باید برخوردار باشندمثلاً. »معلم« که نقش ایجاد شرایط مساعد برای یادگیری موثر ایفا میکند باید صلاحیت لازم را برای انجام چنین نقشی در نام آموزشی دارا باشد تا به کارآمد بودن نظام یاری رساند یا فضای آموزشی که یادگیرندگان ما را در بر می گیرد و فعالیت های یاددهی یادگیری در آن اتفاق میافتد باید از ویژگی ها و شرایط لازم برخوردار باشد تا به تحقق یادگیری مفید و موثر کمک میکند - ملکی، 1384 ، ص . - 16-17 یکی از عواملی که کیفیت آموزش و پرورش را دچار تحول اساسی میکند به کار بردن الگوهای روش تدریس است. با به کار گیری الگوها در تدریس هر درس توسط معلمان نه تنها تدریس با آسانی بیشتری صورت میگیرد بلکه یادگیری دانشآموزان افزایش یافته و علاوه بر آن دانشآموزان خود مهارت استفاده از هریک از الگوهای تدریس را برای یادگرفتن و کاربرد آن در یادگیری سایر مطالب میآموزند. در رویکرد جدید آموزش علوم معلمان با نگاهی نو و وسعت نظر، طیف گستردهای از روشهای تدریس را در محل مناسب خود به کار میگیرند. طراحی و تدوین برنامههای درسی تاریخ باید به گونهای باشد که از طریق آنها دانش آموزان اهداف مهارتی، دانشی و نگرشی را کسب نمایند. چنین محیطهای یادگیری با به کارگیری الگوی تدریس مناسب حاصل میشد. در این طریق سناریوی آموزشی به درک الگوهای تدریس کمک میکند. » سناریوی آموزش، آنچه را که در اثر به کارگیری الگوهای تدریس میان معلم و دانشآموزان اتفاق میافتد را توصیف مینماید. چند الگوی یادگیری میتوانند اثرات چشمگیری برای کاربردهای آموزشی و پرورشی داشتهباشد. استفاده از الگو در سناریوهای آموزشی و نیز ترکیب مناسب آنها مهم است. شاید جالبترین تحقیقات نشان دادهاند که اثرات چشمگیر ناشی از کاربرد الگوهای تدریس برای برخورد با مسایل چند جانبهی آموزشی و پرورشی است. آمورش و پرورش موثر که مستلزم ترکیب یادگیری انفرادی، اجتماعی و درسی است با استفاده از چندین الگوی مناسب به بهترین نحو حاصل میشود.« - جویس ٌ، ویلٍ و کالهونَ، ترجمهی بهرنگی، - 1394بر این اساس این پژوهش با عنوان تأثیر مدیریت آموزش درس تاریخ بر بهبود یادگیری مفهومی دانشآموزان دختر سال دوم دبیرستان رشته علوم انسانی شهر تهران - با تأکید بر روش تدریس دیداری - انجام خواهد گرفت.
جهانی که در آن زندگی می کنیم به سرعت در حال دگرگونی است و همان طور که مشاهده می کنیم فنآوری تقریبا در همه جنبههای زندگی نفوذ پیدا کرده است. فناوری اطلاعات، فناوری هایی است که فرد را در ضبط، ذخیره سازی، پردازش، بازیابی، انتقال و دریافت اطلاعات یاری میکند. - رستگار پور، عبدالهی - این اصطلاح فناوریهای نوین مانند رایانه، انتقال از طریق دورنگار و دیگر وسایل ارتباطی را در بر می گیرد. استفاده از رایانه در کلاس درس که برای تسهیل، ارتقا و پیشرفت یادگیری دانشآموزان به شکلهای مختلف اجرا میشود امری ضروری است. - اندرسون - در این تحقیق منظور از روش تدریس دیداری تدریس به کمک پاورپوینت، فیلم و تصویر در قالب الگوی مدیریت آموزش می باشد. در واقع یادگیری با این روش کاملا دیداری است ، یادگیرندگان دیداری آنهایی هستند که به یک الگوی ذهنی نیاز دارند که بتوانند آن را ببینند و مجموعهای از الگوهای دیداری مفاهیم ذهنی را به عینی تبدیل کنند. در این روش جدید معلم طرح درس خود را به صورت چند رسانهای و الکترونیکی تنظیم میکند و برای تهیه آن از رسانههایی مثل متن، صدا، تصویر وفیلم استفاده می کند.
-الگوی تدریس مدیریت بر آموزش : نظریه مدیریت بر آموزش، آموزش را برای پرورش به کار می گیرد. بهرنگی از یک دهه پیش تاکنون این الگو را در تدریس تمام دروسی که در دوره های کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری مدیریت آموزشی - از جمله تحلیل سیستم، نظریه ها، نظارت، فرهنگ سازمانی، و روش های پیشرفته تدریس - و دروس مرتبط در سایر رشته ها تدریس می کند به کار گرفته است .وی همچنین، شکلهای متنوعی از آن را در کنفرانس های سازمان جهانی آموزش علوم و تکنولوژی در دانشگاه دوربن آفریقای جنوبی، دانشگاه سائلوپالو در برزیل، دانشگاه مادام کوری در لهستان، دانشگاه نکوزیا در یونان، دانشگاه قبرس، دانشگاه کشور اسلوانی، دانشگاه مالزیا، دانشگاه ترکیه معرفی کرده و بیش از 30 تحقیق کاربردی در داخل کشور در دروس و مقاطع مختلف مراکز آموزشی که پیشینه این تحقیق را شکل می دهد انجام داده است . - بهرنگی و مصباح، - 1394 -تدریس دیداری: تدریس دیداری شامل استفاده از از منابع دیداری و شنیداری در تدریس است . معلم در هرگونه تدریسی می تواند از وسایل دیداری و شنیداری کمک بگیرد. به طور کلی کاربرد صحیح منابع دیداری و شنیداری برای برانگیختن کنجکاوی دانش آموزان و تشویق آنها به فراگیران بسیار موثر است. - بهرنگی و مصباح، - 1394 -یادگیری: این فرایند در همهی موقعیتهای زندگی به ویژه مدرسه اتفاق میافتد. گرچه، یادگیری یک تغییر داخلی است ولی از تغییر در رفتارها قابل مشاهده و استناد است. به طور مثال در این پژوهش میزان یادگیری دانش آموزان همچنین تغییرات ظرفیت یادگیری آنها از طریق بررسی میانگین نمرات دانش آموزان قابل مشاهده است.
-سنجش نگرش: عبارت است از نتیجه حاصل از پاسخ آزمودنیها به گویه های 1 الی 35 پرسشنامه محقق ساخته بهرنگی - 1395 - ساخته می باشد که در دو بخش پیش آزمون و پس آزمون مورد استفاده قرار گرفته است که با استفاده از 35 گویه وضعیت فعلی و جاری تدریس از نظر آموزش و تدریس و با امتیازات بسیار کم تا بسیار زیاد مورد بررسی قرار گرفته و در بخش دوم و بعد از اجرای الگوی مدیریت آموزشی نظرات دانش آموزان با استفاده از بخش دوم پرسشنامه،وضع مطلوب و با استفاده از 35 گویه مجددا مورد سنجش قرار گرفت.
