بخشی از مقاله
چکیده
پژوهش حاضر به منظور تاثیر مصرف مکمل لیکوپن - عصاره گوجه فرنگی - بر شاخص های TACو MDA در مردان چاق متعاقب یک - - به طور تصادفی دریکی از دو گروه شبه جلسه فعالیت مقاومتی مورد بررسی قرار گرفت.در این پژوهش 20مرد چاق دارو - 10نفر - و مکمل - 10نفر - قرار گرفتند.گروه مکمل به مدت دو هفته روزانه 2 عدد قرص 200 میلی گرمی لیکوپن و گروه شبه دارو نیز به همین مقدار پلاسیبو مصرف نمودند.سپس افراد دو گروه در یک جلسه فعالیت مقاومتی شرکت کرده و نمونه های خون وریدی آنها در سه مرحله؛قبل از مصرف مکمل - 2 هفته قبل از فعالیت ،قبل و 24 ساعت بعد از فعالیت مقاومتی جمع آوری شد.نتایج نشان داد غلظت بیومارکر های TACوMDA در گروه دریافت کننده مکمل به ترتیب افزایش و کاهش معنی داری نسبت به گروه شبه دارو در طول زمان - - .پژوهش حاضر نشان داد مصرف مکمل لیکوپن می تواند باعث افزایش ظرفیت آنتی اکسیدانی تام پلاسما و کاهش داشت پراکسیداسیون لیپیدی در مردان چاق متعاقب یک جلسه فعالیت مقاومتی شود.
کلمات کلیدی: مالون دی آلدهید،ظرفیت ضد اکسایشی تام، مکمل لیکوپن، تمرین مقاومتی
مقدمه
امروزه شیوع چاقی به عنوان یک چالش بزرگ در حوزه های مختلف اجتماعی و درمانی به شمار می رود.چاقی عمده ترین عامل خطرساز بسیاری از بیماری های قلبی عروقی،فشار خون بالا،اختلالات متابولیکی و انواع مختلف سرطان ها است.تحقیقات متعدد نشان داده اند که چاقی با افزایش استرس اکسایشی و یا کاهش توانایی آنتی اکسیدانی بدن همراه است.به طوری که مشخص شده است که چاقی میزان استرس اکسیداتیو وپراکسیداسیون لیپیدی را بالا می برد.افزایش استرس اکسایشی عامل مهمی در سندروم متابولیک مرتبط با چاقی است، از طرفی برخی پژوهش های انجام شده حاکی از آن است که شرکت در فعالیت های ورزشی منظم می تواند روش مناسبی برای پیشگیری از عواقب و بیماری های ناشی از چاقی باشد - . - 1اگرچه تمرین ورزشی منظم برای سلامتی فواید زیادی دارد اما فعالیت بدنی غیر معمول و شدید می تواند باعث تولید رادیکال های آزاد،بروز صدمات سلولی و متعاقب آن آسیب های ناشی از استرس اکسایشی شود.پژوهش های مختلف گزارش کرده اند که ورزش های مقاومتی به ویژه انقباضات برونگرا باعث آسیب بافت عضلانی و متعاقب آن شروع فرآیند های التهابی و سر انجام باعث تولید رادیکال های آزاد و پراکسیداسیون لیپیدی می شود - . - 2
از آنجایی که یکی از منابع اصلی تولید رادیکال های آزاد و شاخص استرس اکسایشی توده چربی بدن است،لذا این احتمال وجود دارد که در طی فعالیت های ورزشی میزان تولید گونه های فعال اکسیژن و رادیکا ل های آزاد در افراد چاق نسبت به افراد با وزن طبیعی بیشتر باشد.شواهد فراوانی نشان می دهد که در شرایط فیزیولوژیک و پاتولوژیک گوناگونی آنزیم های آنتی اکسیدانی درون زا بدن نمی توانند به طور کامل از آسیب های اکسایشی و عضلانی جلوگیری کنند،با این حال یکی از راه کار های مناسب برای محافظت در برابر این اثرات نامطلوب بکارگیری عوامل تغذیه ای و استفاده از مکمل های آنتی اکسیدانی می باشد.گوجه فرنگی گیاهی با نام علمی Esculentum Lycopersiscom از خانواده سیب زمینی و با نام عمومی Tomato در جهان می باشد.کارتنویید ها گروهی از آنتی اکسیدان های غیر آنزیمی محلول در چربی هستند که در گوجه فرنگی و محصولات آن یافت می شوند - . - 3
لیکوپن - - Lycopene قوی ترین آنتی اکسیدان در بین کاروتنویید هاست که با نابود کردن رادیکال های آزاد،از بدن در برابر استرس اکسیداتیو محافظت می کند - . - 4لیکوپن جزو آن دسته از ترکیباتی است که با عنوان کاروتنوئیدها شناخته میشوند. این ترکیبات در گیاهان به ایجاد رنگهای زرد، نارنجی و قرمز منجر میشوند. پنج کاروتنوئید اصلی که پس از هضم غذاهای گیاهی در خون یافت میشوند، عبارتاند از آلفا و بتا کاروتن، بتاکریپتوگزانتین، لوتئین و لیکوپن. لیکوپن رایجترین کاروتنوئید در بدن انسان است و نام آن از گونه خاصی از گوجه فرنگی استنتاج شده است. لیکوپن همچنین به عنوان یک عامل ضد التهابی عمل می کند و در بافت چربی بدن انسان بر روی مسیرهای سیتوکین عمل کرده و تولید پارامتر های التهابی را کاهش می دهد - . - 5از آنجایی که انجام فعالیت های ورزشی شدید به خصوص در افراد چاق ممکن است باعث ایجاد و تشدید شرایط استرس اکسایشی شود و از طرفی نظر به مطالعات معدود انجام شده در زمینه مکمل سازی لیکوپن و نبود پژوهش در این راستا،مطالعه حاضر قصد دارد تا تاثیر مصرف مکمل لیکوپن - عصاره گوجه فرنگی - را بر غلظت ظرفیت آنتی اکسیدانی تام پلاسما و مالون دی آلدئید به عنوان شاخص پراکسیداسیون لیپیدی در مردان چاق را پس از یک جلسه فعالیت مقاومتی مورد بررسی قرار دهد.
مواد و روش ها
در این تحقیق نیمه تجربی با طرح دو سوکور20 مرد چاق با و دامنه سنی 18-30 سال به صورت هدفمند و داوطلبانه انتخاب،و پس از شرح کامل موضوع،اهداف،روش های تحقیق،آسیب های احتمالی ناشی از فعالیت ورزشی و اخذ فرم رضایت نامه و پرسش نامه سلامت،به طور تصادفی در دو گروه مکمل لیکوپن - 10نفر - و دارونما - 10 نفر - تقسیم شدند.هیچ کدام از آزمودنی ها در طی چند ماه گذشته از مکمل ها یا داروهای خاص استفاده نکرده و فاقد هر نوع بیماری و مشکلات سلامتی بودند.به منظور همسان سازی دو گروه ویژگی هایی مانند سن،قد،وزن،نمایه توده بدن - - BMI ودرصد چربی بدن اندازه گیری شدند.همچنین در راستای تعیین چگالی بدن و درصد چربی بدن از ضخامت سنج پوستی - - Caliperو فرمول سه نقطه ای دانشکده ی پزشکی ورزشی آمریکا - - ACSM استفاده شد.افراد گروه مکمل روزانه 2 عدد قرص200 میلی گرمی لیکوپن - عصاره گوجه فرنگی - به مدت دو هفته و گروه دارونما به همین دوز پلاسبو دریافت کردند.از تمامی آزمودنی های دو گروه درخواست شد که در طول مطالعه رژیم غذایی معمولی خود را تغییر ندهند و هیچ گونه فعالیت ورزشی تا اتمام مطالعه انجام ندهند.به علاوه با استفاده از پرسش نامه تغذیه ای 24 ساعته در حین اجرای مطالعه تغذیه آزمودنی ها پایش شد تا اثر عوامل مزاحم ثبت و حذف گردد.قبل از شروع مطالعه افراد دو گروه به منظور آشنایی با دستگاها و حرکات ورزشی مورد استفاده در مطالعه و به دست آوردن یک تکرار بیشینه - - 1RMدر هر یک از حرکات در یک سالن بدنسازی حضور یافتند.
دو هفته بعد از مصرف مکمل و دارونما دو گروه در یک جلسه فعالیت مقاومتی با شدت که شامل 3 ست با تکرار 10 تایی از حرکات خم کردن بازو،پشت بازو،دراز و نشست،اسکات 90 درجه،پرس سینه،جلو ران،پرس سرشانه و سیم کش قایقی که به صورت ایستگاهی صورت می گرفت و کلیه عضلات حجیم بدن را درگیر می کرد شرکت کردند.به منظور سنجش غلظت MDA وTAC نمونه های خونی کلیه ی آزمودنی های دو گروه در سه مرحله جمع آوری شد.اولین مرحله جمع آوری نمونه یک روز قبل از مصرف مکمل،دومین مرحله دو هفته پس از مصرف مکمل و دارونما و قبل از شروع فعالیت ورزشی و مرحله سوم 24 ساعت پس از اجرای فعالیت ورزشی مقاومتی انجام گرفت. به منظور سنجش مالون دی آلدئید سرمی از تست اسید تیوباربیتوریک - - TBARS و روش اسپکتوفتومتری استفاده شد.همچنین ظرفیت آنتی اکسیدانی تام پلاسما با استفاده از روش FRAP مورد اندازه گیری قرار گرفت - . - 1در راستای تجزیه و تحلیل داده ها،ابتدا نرمال بودن داده ها با استفاده از آزمون کلموگروف- اسمیرنوف مورد بررسی قرار گرفت.سپس از روش آماری آنالیز واریانس با اندازه گیری ها مکرر استفاده شد،که پس از مشاهده اختلاف بین مراحل نمونه گیری و بین گروه ها از آزمون تعقیبی بونفرونی استفاده شد.همچنین برای تجزیه و تحلیل آماری از نرم افزار SPSS16 در سطح معنی داری استفاده شد.
یافته ها
مشخصات آزمودنی ها به تفکیک گروه نشان داد که تفاوت معنی دار بین گروهی از نظر قد،وزن،سن،شاخص توده بدن - - BMI و درصد چربی بدن در ابتدای پروتکل وجود نداشته است و دو گروه با هم همگن بوده اند - - .یافته های پژوهش نشان داد که غلظت TAC در دو گروه در 24ساعت پس از یک جلسه فعالیت مقاومتی کاهش پیدا می کند.با این حال الگوی تغییرات در دو گروه متفاوت بود.به طوری که تغییرات TAC در گروه مکمل معنی دار نبود - . - P=0/521در حالی که در گروه دارونما به طور معنی داری کاهش یافت - . - P=0/01بعلاوه،بررسی نتایج با استفاده از تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر با عوامل درون گروهی نشان داد که تاثیر زمان در - - . دوره های زمانی مختلف بر مقادیر TACمعنی دار می باشد
