بخشی از مقاله
چکیده
استفاده از مکملهای آنتیاکسیدانی خاص برای تامین دستگاه دفاعی آنتیاکسیدانی بدن امری مفید میباشد. بررسی تاثیر مکمل گیری امگا 3 بر پاسخ پروتئین شوکگرمایی - HSP72 - متعاقب یک جلسه فعالیت دویدن در زنان دارای اضافه وزن بود. به این منظور 10 نفر از زنان دارای اضافه وزن به روش کاملا تصادفی در گروه سنی 35 تا 40 سال و با شاخص توده بدن 25 - BMI - تا30 انتخاب و فعالیت هوازی دویدن روی تردمیل را با شدت 75 درصد ضربان قلب بیشینه به طور یکنواخت، در زمان یکسان 12 دقیقه را اجرا کردند. سپس مکمل در طول 4 هفته، روزانه 1000 میلی گرم مصرف شد.
خونگیری در 4 مرحله. مرحله :1 قبل از فعالیت و بدون مصرف امگا3، مرحله :2 بعد از فعالیت وبدون مصرف امگا3، مرحله :3 بعد از مکمل گیری امگا3 و قبل از فعالیت ، مرحله :4 بعد از مکملگیری امگا3 و بعد از فعالیت انجام شد. تجزیه وتحلیل داده ها از طریق آزمون آماری اندازه گیری مکرر وآزمون تعقیبی LSD درسطح معناداری - P<0/05 - انجام شد.
نتایج نشان داد که سطح HSP72 در مرحله 2 و 3 نسبت به مرحله 1 به طور معناداری بالاتر بود . - P=0/011 - ولی بین مرحله 4 و3 اختلاف معناداری مشاهده نشد . - P=0/051 - با توجه به یافتههای پژوهش حاضر میتوان نتیجه گرفت، یک جلسه فعالیت دویدن تاثیر مفیدی بر سطوح HSP72 در زنان دارای اضافه وزن دارد و مصرف مکمل امگا3 پاسخ HSP72 به فعالیت را تعدیل می کند.
مقدمه
بروز التهاب، استرسهای مختلف محیطی، متابولیکی و فیزیولوژیکی، حالت هایی از بیماری را ایجاد میکنند که آسیبها و از همگسیختگی ساختارهای پروتئینی را به همراه خواهند داشت - یعقوبی، . - 1391 در این شرایط پروتئینهایی موسوم به پروتئینهای شوک گرمایی - HSP - در سلول آزاد شده - کری و همکاران ، - 1993 و در تمام سلول های بدن نگهبان داخل سلولی محسوب میشوند
نقش مثبت HSPها در ورزش و فعالیت بدنی به دلیل عملکردهای حفاظتی از بافتها، به خصوص بافت عضلانی مشخص شده است به طوری که میتوان از آنها به عنوان عامل مثبت اثرگذار در عملکرد ورزشی یاد کرد. در مقابل در بسیاری از تحقیقات انسانی و حیوانی، ورزش به عنوان یک عامل ایجاد استرس محیطی برای سنجش و بررسی تغییرات سطوح این پروتئین ها مورد استفاده قرار گرفته است
به طوری که مکانیسم افزایش دمای بدن از یک سو و فعال شدن سیگنالهای آزادسازی HSP و تجمع فعال به جریان خون را منجر میشود - ویتام و همکاران ، . - 2006 افزایش HSP70 پلاسمایی ناشی از فعالیت ورزشی ممکن است ساز و کار مهمی باشد که به وسیله آن فعالیت ورزشی میتواند از سلولها، بافت ها و اندامها در برابر حجم بالایی از عوامل تولید فشار محافظت نماید
پژوهشهای فراوان نشان دادهاند عوامل گوناگونی این پاسخ را تحت تاثیر قرار میدهد - نتینگ و همکاران ، 2004، آرنولد و همکاران ، . - 2002 از جمله ی این عوامل شدت و مدت فعالیتورزشی عنوان شده است. اوگاتا و همکاران - 2009 - مشاهده نمودند در پاسخ به فعالیت ورزشی طولانی مدت، سطح Hsp72 افزایش مییابد. کایانی و همکاران - 2008 - نیز افزایش معنادار را در Hsp72 عضلات موشهای تمرینکرده پس از فعالیت شدید مشاهده کردند.
همچنین، پیک و همکاران - 2005 - دریافتند دویدن با شدت بالا نسبت به شدت متوسط پاسخ بزرگتری از Hsp72 را منجر می شود. از طرف دیگر فهرنباچ و همکاران - 2005 - بیان نمودند فعالیت استقامتی طولانی مدت پاسخ بزرگتری از Hsp72 را در قیاس با فعالیتشدید کوتاهمدت سبب میگردد. همینطور تحقیقات خارجی متعددی تاثیر استرس تمرین حاد - فبریو و همکاران ، 2002، مورتون و همکاران ، - 2006 و مزمن - گواگ و همکاران ، - 2006 را در گونههای حیوانی و انسانی بررسی کردند.
در تمرینات استقامتی از قبیل دویدن - مورتون و همکاران، - 2006 و یا پاروزنی - لیو و همکاران ، - 1999 افزایش مقادیر HSP72 نشان داده شده است. در مقابل دویدن مردان غیرفعال با شدت 70 درصد حداکثر اکسیژن مصرفی به مدت 30 دقیقه روی نوار گردان - پونچارت و همکاران ، - 1996 تا سه ساعت و 6 روز پس از دویدن افزایش معنیداری در میزان HSP72 بوجود نیاورد.
بر اساس برخی یافتههای به دست آمده تمرینهای استقامتی تحریک HSP را در آزمودنیهای سالم افزایش داده است. پژوهشگران نشان دادند که یکی از عوامل تحریککننده تولید Hsp72 تخلیهی گلیکوژنی یا کاهش محتوا و در دسترس بودن گلیکوژن درون عضلانی است که در اثر انقباضات مکرر طی فعالیتهای ورزشی رخ میدهد - یامادا و همکاران ، . - 2008 با توجه به اینکهاکسیداسیون در بدن انسان دائماَ در حال انجام است، تولید رادیکالهای آزاد در حین ورزش با توزیع بیشترخون به عضلات، جهت کار عضلانی بیشتر در ورزش، یک محیط هیپوکسی ایجاد می شود.
آنزیمهای ضد اکسایشی، اولین خط دفاعی در برابر حمله انواع رادیکالهای فعال اکسیژن هستند. اما در پاسخ به ورزش ناگهانی، بدن قادر به دفاع اکسایشی بهدلیل کوتاهی مدت زمان ورزش نمیباشد - عزیزی و همکاران، . - 1389 نشان داده شده، ورزشهای شدید و ناگهانی در افراد تمرین نکرده دستگاه دفاعی بدن را در برابر اثر تخریبی رادیکالهای آزاد درهم میشکند.
بنابراین افرادی که ممکن است نسبت به افرادیکه در شرایط مناسب بدنی قرار دارند، در مقابل رادیکالهای آزاد آسیب بیشتری ببینند - زوتاک و همکاران ، . - 2008 بنابراین با توجه به اینکه تولید گونههای واکنشپذیر اکسیژن و نیتروژنناشی از ورزش، معمولاً بر عملکرد فیزیولوژیکی بدن آسیب میرساند - فیشر ولمن ، - 2009 بررسی در مورد راهکارهای مقابله با آن، از جمله استفاده از مکملهای آنتی اکسیدانی در اولویت تحقیقات علمی قرار گرفته است.
اسیدهای چرب غیراشباع مانند امگا 3 دستهای از مواد مغذی است که به نظر میرسد، هم اثر آنتیاکسیدانی و هم ضدالتهابی دارد - فرزانگی و همکاران، . - 2012 وقتی غشای سلول آسیب میبیند انواع متنوعی از آنزیمهایی که به طور نرمال در سیتوزول هستند به داخل خون آزاد می شوند. اثر امگا3 در این مورد به عنوان پایدارکنندهی غشای سلول است - مگاناسن ، . - 2011 پژوهشگران معتقدند که مکمل اسید چرب امگا3 میتواند تحمل ورزشی را افزایش دهد
برخی گزارشها کاهش سطوح استراحتی نشانگرهای زیستی التهابی و استرساکسایشی را با مصرف انواع اسیدهای چرب نشان دادند - مکنولتی و همکاران , . - 0102 اسید چرب امگا3 از خانوادهی اسید چرب غیراشباع ضروری است که توسط بدن ساخته نمی شود و باید آن را از طریق تغذیه تأمین کرد. از این رو مکملیاری با ترکیبات زیستفعال غذایی از جمله فیتوکمیکالهای آنتیاکسیدان، میتواند راهکار مناسبی برای کاهش استرس اکسایشی و عوارض ناشی از آن باشد
تحقیقات اخیر، اثر مکملهای آنتیاکسیدانی را بر نوسانات سازوکار HSP72 مورد بررسی قرار دادهاند. نتایج ارائه شده گویای کاهش میزان پروتئینهای شوک گرمایی 70 و 72 در نتیجه مصرف مکمل های E و C بودهاند - ویتام و همکاران، 2006، خاسف و همکاران ، . - 2003 همینطور محمدیکاریزنو و همکاران - 1393 - نقش تمرین هوازی و مصرف عصاره بنه را بر سطوح پروتئین شوک گرمایی 70 و گلیکوژن بافت کبد موشهای دیابتی بررسی کردند و بین میانگین سطح HSP70 و گلیکوژن نیز در بین گروهها اختلاف معناداری مشاهده نکردند.
سیمار و همکاران - 2012 - دریافتند که در طول 8 هفته تمرین هوازی و مصرف مکمل آنتیاکسیدانی، بر استرس اکسایشی و بیان Hsp72 در لکوسیتهای افراد مسن، با 15 درصد کاهش بیان Hsp72 در مونوسیتها و گرانولوسیتها همراه بوده است. چنگ و همکاران - 2010 - در بررسی تاثیر مصرف برگ های خشک سیب زمینی شیرین - حاوی مواد آنتی اکسیدانی پلی فنل و فلاونوئید - طی 1 ساعت دویدن روی تردمیل با شدت 70 درصد حداکثر اکسیژن مصرفی، تغییرات Hsp72 بین دو گروه معنی دار نبود. البته کاهش قابل ملاحظه ای در زمان های، 1 و 3 ساعت پس از فعالیت به دست آمده بود. آنها دریافتند که مصرف این مادهی خوراکی به مدت 7 روز میتواند آثار زیانبار استرس اکسایشی را کاهش دهد.
نتایج پژوهش ها گویای این است که استفاده از مکمل می تواند نقش کاهنده در آثار منفی و بیماریزا رادیکال های آزاد داشته باشد - لیوجان و همکاران ، . - 2010 امروزه درمانهای دارویی، در کنار سایر درمانها از جمله فعالیت ورزشی، مورد توجه پزشکان و در عین حال پژوهشگران قرار گرفته است. بنابراین ترکیب تمرین و مکمل یکی از بهترین درمانهای غیردارویی خواهد بود. بنابراین با توجه به نقش مهم HSP72 در سلولها، و اثرات آنتیاکسیدانی مکمل امگا 3 پژوهش حاضر در صدد پاسخگویی به این سوال است که آیا مصرف امگا 3 برپاسخ پروتئین شوک گرمایی متعاقب یک جلسه فعالیت هوازی دویدن در زنان دارای اضافه وزن تاثیر دارد؟
روش شناسی تحقیق
آزمودنیها
تحقیق حاضر از نوع نیمه تجربی است که با یک گروه و به صورت اندازه گیری مکرر صورت گرفت. در این تحقیق 10 نفر از زنان دارای اضافه وزن شهر بجنورد که به روش نمونهگیری در دسترس انتخاب شدند، مورد آزمون قرار گرفتند. انتخاب آزمودنیها در گروه سنی 35 تا 40 سال و با در نظر گرفتن متغیرهای شاخص توده بدن 25 - BMI - تا - kg/m2 - 30 آنها انجام شد.
پروتکل تمرین
از آزمودنیها خواسته شد، 72 ساعت قبل از شروع فعالیت و تست گیری هیچ نوع فعالیت ورزشی انجام ندهند و دارو یا موادی که خواص نزدیک به مکمل مورد آزمون را دارند مصرف نکنند. همین طور طی دوره آزمون از مصرف مواد حاوی امگا 3 و امگا 6 خودداری نمایند.
به این منظور فرم یادآمد تغذیهای جهت کنترل غذایی قبل از آزمون و در طی 28 روز مصرف قرص امگا 3 به آنان داده شد. آزمودنی ها متعاقب 8 -10 ساعت ناشتایی در سالن ورزشی دانشگاه آزاد بجنورد حاضر شدند. آزمون طبق پروتکل در نظر گرفته شده انجام شد، به دلیل ویژگی خاص کیت مورد استفاده، بلافاصله بعد از خونگیری، در فاصله کمتر از 20 دقیقه، نمونه تهیه شده به آزمایشگاه محل آزمون منتقل شد. آزمودنیها پس از 10 دقیقه گرم کردن توسط حرکات کششی فعالیت مورد نظر را انجام دادند.
آزمودنیها فعالیت هوازی دویدن روی تردمیل را با شدت 75 در صد ضربان قلب بیشینه به طور یکنواخت، در زمان یکسان 12 دقیقه را اجرا کردند. سرعت حرکت تردمیل به مرور افزایش یافت، با رسیدن شدت تمرین به 75 درصد ضربان قلب بلافاصله زمان 12 دقیقه منظور شد.
