بخشی از مقاله
چکیده
هدف مطالعهی حاضر بررسی اثرات مصرف مکمل اسید های آمینهی شاخهدار بر نشانگرهای آسیب عضلانی پس از تمرین کوتاه مدت مقاومتی برون گرا در ورزشکاران نخبه بدنساز بود. در یک روش نیمه تجربی با طرح پیش آزمون - پس آزمون با گروه کنترل، تعداد 30 نفر از ورز شکاران مرد بدن ساز - با میانگین سنی24/67±2/37 سال، میانگین وزنی 80/47±3/53 کیلوگرم، شاخص توده ی بدن 25/51±0/55 و درصد چربی بدن - 11/27±2/19 داوطلبانه برای شرکت در مطالعه انتخاب و سپس بطور تصادفی در دو گروه مکمل 15 - نفر - و دارونما 15 - نفر - قرار گرفتند. تمرینات آسیبزا شامل یک دوره تمرینات کوتاه مدت اکسنتریک 15 - ست با 10 تکرار - بود. کراتین کیناز و لاکتات دهیدروژناز بهعنوان نشانگرهای آسیب عضلانی قبل از آزمون، 24 و 48 ساعت پس از پروتکل تمرینی اندازهگیری شدند. اثرات بین گروهی کاهش معناداری را در متغیرهای کراتین کیناز و لاکتات دهیدروژناز در گروه مکمل اسید های آمینهی شاخهدار در مقایسه با گروه دارونما را نشان داد. مکمل اسیدهای آمینهی شاخهدار پس از تمرینات مقاومتی نشانگرهای آسیب عضلانی را کاهش داده و دورهی بازیافت پس از تمرینات شدید عضلانی را کاهش میدهد.
کلمات کلیدی: اسیدآمینهی شاخهدار، آسیب عضلانی، تمرین اکسنتریک، ورزشکاران بدنساز.
.1 مقدمه
مصرف مکمل های تغذیه ای در ورزش ها بسیار گسترده شده است و کمتر ورزشکاری را می توان یافت که در بعضی مراحل دوره قهرمانی خود یک یا چند مورد از آن ها را تجربه نکرده باشند . - 13 - با این حال، امروزه ورزشکاران رشته های مختلف ورزشی از مکمل های ورزشی با هدف بهبود عملکرد ورزشی، پیشگیری از آسیبهای عضلانی، افزایش قدرت و توان عضلانی و دوره های بازیافت سریع تر پس از برنامه ی تمرین های شدید استفاده می کنند . - 21 - یکی از این مکمل های غذایی که به وفور توسط ورزشکاران مورد استفاده قرار می گیرد، اسیدهای آمینه شاخه دار - 1 - است که بر اساس گزارش های تحقیقاتی در صورتی که با رژیم غذایی و ورزش BCAA ترکیب شوند، از یک طرف منجر به بازیافت سریعتر می شود و از طرف دیگر به بهبود فعالیت های ضد التهابی آسیب عضلانی کمک می کند. اسیدهای آمینه شاخه دار شامل لوسین، ایزولوسین و والین می باشند که جزء اسید های آمینه ضروری طبقه بندی می شود، حدود %14 -18 از کل اسید آمینه های عضلانی و حدود % 35-40 از اسیدآمینه های ضروری پروتئین های بدن را تشکیل می دهند . - 2 - بنابراین، بدن قادر به سنتز این اسیدهای آمینه نبوده و باید در رژیم غذایی گنجانده شوند 24 - ، . - 26 همچنین، شواهد نشان می دهد که مصرف اسیدهای آمینه در حین و پس از ورزش اثر آنتی کاتابولیکی دارد 7 - ، . - 25 یکی از پیامدهای تمرینات مقاومتی بخصوص برون گرا، آسیب و درد و کوفتگی عضلانی است. آسیب عضلانی هنگامی اتفاق می افتد که ساختار سلولی عضلات شکسته می شوند 11 - ، . - 26 از علایم آسیب عضلانی ظهور پروتئین های درون عضلانی در خون و افت طولانی مدت در عملکرد عضلانی شامل کاهش در قدرت و توان تولیدی، انعطاف پذیری و سرعت داینامیکی عضله است . - 20 - تحقیقات نشان داده است که مصرف مکمل BCAA می تواند از طریق تبدیل به گلوتامین و طی مسیر متابولیکی پیشنهادی خاص احتمالاً عوامل التهابی را کاهش دهد . - 10 - مطالعات نشان داده اند که استفاده از مکمل های اسیدهای آمینه شاخه دار به نسبت مشخص 2:1:1 - ایزولوسین، والین، لوسین - هیچ گونه اثر سمی در بدن ایجاد نمی کند و باعث کاهش آسیب های عضلانی پس از فعالیت ورزشی می شود . - 24 - بلوم استراند و همکاران - 1391 - در گزارش تحقیقی خود نشان دادند که مصرف مکمل های اسیدهای آمینه شاخه دار طی فعالیت های شدید منجر به بهبود عملکرد عضلانی و ذهنی و همچنین کاهش خستگی محیطی و مرکزی در ورزشکاران می شود . - 5 - بر اساس گزارش های تحقیقاتی فلیپس - 2004 - ، سنتز پروتئین بلافاصله پس از تمرین و تا 48 ساعت پس از انجام ورزش های قدرتی افزایش می یابد . - 23 - در حال حاضر، بسیاری از ورزشکاران بخصوص ورزشکاران بدنساز در طول فصول بدنسازی به طور منظم از تمرینات قدرتی و توانی بخصوص انقباض های برون گرا برای به حداکثر رساندن سازگاری های بالقوه استفاده می کنند. این گونه تمرینات بخصوص انقباضاهای برون گرا به دلیل تولید نیروی زیاد، از طریق کاهش عملکرد عصبی عضلانی، کاهش دامنه ی حرکتی، افزایش کوفتگی و درد عضلانی، تورم و افزایش
پروتئین های بین عضلانی در خون بطور موقت موجب آسیب بافت عضلانی ناشی از ورزش - 1 - می شوند . - 14 - آسیب بافت
EIMD
عضلانی از طریق ایجاد اختلال در غشاء پلاسما همراه با از دست دادن پروتئین های عضلانی - به عنوان مثال، کراتین کیناز - CK - ، میوگلوبین، لاکتات دهیدروژناز - LDH - ، آلدولاز، تروپونین - ، هجوم پروتئین های سرم، افزایش نفوذ عوامل التهابی در تارهای عضلانی - یعنی ماکروفاژها و نوتروفیل ها - ، کوفتگی تأخیری، اختلال عملکرد - کاهش قدرت - و اختلالات ساختاری مانند بی نظمی خطوط z در سارکومرها ایجاد می شود . - 8 - از بین این نشانگرها سرم کراتین کیناز و لاکتات دهیدروژناز در پاسخ به تمرینات مقاومتی در بافت های عضلانی بیشتر دیده شد 3 - ، . - 15 در تحقیقات اخیر نشان داده شده است که اسیدهای آمینه ی شاخه دار به عنوان یک شاخص تغذیه ای مفید می توانند موجب بهبود آسیب عضلانی ناشی از ورزش - EIMD - شوند. به دلیل این که تمرینات مقاومتی بخصوص تمرین برون گرا میزان تجزیه ی پروتئین های عضلانی را افزایش می دهد - 23 - ، دریافت اسیدهای آمینه برای به دست آوردن تعادل پروتئینی مثبت ضروری است . - 18 - با توجه به نتایج ضد و نقیض در خصوص نتایج مصرف اسیدهای آمینه ی شاخه دار با دوزهای متفاوت و پروتکل های تمرینی گوناگون، همچنین، با توجه به این که شرکت های سازنده ی مکمل ها با تبلیغات گسترده خود مدعی اثرات مفید و قابل توجه آن ها بر روی ورزشکاران هستند. لذا هدف تحقیق این است تا اثرات مصرف مکمل اسید های آمینه ی شاخه دار بر نشانگرهای آسیب عضلانی به دنبال یک دوره تمرینات کوتاه مدت برون گرا در ورزشکاران بدنساز را مورد مطالعه قرار دهد.
.2 روششناسی تحقیق
با توجه به ماهیت موضوع و هدف هایی که در مورد مطالعه ارزیابی اثرات مصرف مکمل اسید های آمینه ی شاخه دار بر نشانگرهای آسیب عضلانی متعاقب تمرین کوتاه مدت مقاومتی برون گرا در ورزشکاران مرد بدنساز شهر اصفهان دنبال می شود، تحقیق حاضر در زمره تحقیقات نیمه تجربی قرار میگیرد که به صورت دو سو کور و با طرح پیشآزمون و پس آزمون با گروه کنترل اجرا می شود. همچنین، این تحقیق با توجه به طول زمان، از نوع مقطعی و به لحاظ استفاده از نتایج بدست آمده کاربردی است. جامعه آماری این تحقیق شامل کلیه ورزشکاران مرد بدنساز باشگاه های بدنسازی شهر اصفهان بودند. بعد از اعلام فراخوان عمومی در باشگاه های مورد مطالعه، تعداد 167 ورزشکار مرد بدنساز داوطلب شرکت در این پژوهش شدند، که جهت انجام تست های غربالگری اولیه در یک روز تعطیل به باشگاه های ورزشی فراخوانده شدند. پس از اعلام رضایت داوطلبانه جهت شرکت در تحقیق و انجام معاینات پزشکی مبنی بر توانایی شرکت در مطالعه، از بین کلیه داوطلبان، در نهایت تعداد 30 نفر ورزشکار مرد بدنساز سنین 20-30 سال که حائز شرایط لازم برای شرکت در تحقیق بودند به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. در نهایت آزمودنی ها بعد از امضاء کردن فرم رضایت نامه شرکت در تحقیق بطور تصادفی و دوسو کور در دو گروه مکمل اسید آمینه شاخه دار و تمرین مقاومتی برون گرا 15 - نفر - و دارونما و تمرین مقاومتی برون گرا 15 - نفر - قرار گرفتند.
لازم به ذکر است کلیه اندازه گیریها در هر دو گروه، قبل از شروع تمرین، 24 ساعت و 48 ساعت پس از تمرین برون گرا انجام شد. لازم به ذکر است کلیهی آزمودنیهای انتخاب شده جهت ورود به مطالعه از سلامت جسمانی برخوردار بوده و سابقه هیچگونه بیماری عصبی- عضلانی، قلبی عروقی، تنفسی، کبدی، کلیوی، مغزی، هورمونی نداشتند. همچنین همهی افراد انتخاب شده پروتکل تمرینی تدوین شده از سوی مربی که آن ها داده میشد رعایت میکردند. در ضمن آزمودنیهای گروه کنترل علاوه بر مصرف دارونما، در طول تحقیق نیز تمرین مقاومتی مانند گروه تجربی انجام میدادند و در شروع و پایان دورهی تمرینی در پیش آزمون و پس آزمون شرکت کردند. شرکت کنندگان گروه مکمل از مکمل اسیدهای آمینه ی شاخه دار و گروه کنترل از دارونما به مدت 7 روز استفاده کردند. روز هشتم تمرین مقاومتی سنگین آسیب زا شامل یک دوره تمرینات کوتاه مدت اکسنتریک 15 - ست با 10 تکرار - انجام شد. متغیرهای مورد مطالعه شامل کراتین کیناز، لاکتات دهیدروژناز و کوفتگی عضلانی بود که قبل، 24 بعد از آزمون و سپس 48 ساعت پس از پروتکل اندازه گیری شد. لازم به ذکر است، آزمودنی های گروه مکمل، 10 گرم اسید آمینه ی شاخه دار - در دو نوبت صبح و بعد از ظهر - در روز استفاده کردند، در حالی که آزمودنی های گروه کنترل در مدت مذکور فقط دارونما در وعده های مشابه استفاده کردند. مکمل اسید آمینه ی شاخه دار - Myprotein, Cheshire, UK - شامل نسبت 1:1:2 لوسین، ایزولوسین و والین بود. مکمل مورد نظر به شکل پودر بود که میزان دوز مصرفی آن با توجه به دستورالعمل شرکت سازنده و مطالعات قبلی در هر وعده با 300 میلی لیتر آب مصرف می شد . - 3 -
به علاوه به دنبال یک ساعت قبل و بلافاصله پس از تمرین شرکت کنندگان 20 گرم اسیدآمینهی اضافی مصرف کردند. در این دوره از ورزشکاران خواسته شد که غذاهای با پروتئین اضافی و مکمل های دیگر مصرف نکنند و رژیم غذایی خود را ثبت نمایند. خونگیری از ورید پیش آرنجی دست راست و در حالت نشسته به مقدار 5 سی سی بعد از 10 ساعت ناشتایی در ساعت 8-10 صبح توسط پرستار ماهر و با رعایت نکات ایمنی برای اندازه گیری آنزیم کراتین کیناز و لاکتات دهیدروژناز قبل از شروع دوره تمرینی - پیش آزمون - انجام شد و بعد از اتمام دوره تمرینات - قبل از تمرینات، 24 و 48 ساعت پس از تمرینات - مجددا به همین روش تکرار گردید. نمونه خون به مدت 7 دقیقه در 2500 تا 2700 دور در دقیقه سانتریفوژ شده و پلاسما و لایه رویی از سلول ها جدا شد. برای اندازه گیری فعالیت آنزیم کراتین کیناز و لاکتات دهیدروژناز از کیت های شرکت پارس و و با استفاده از روش فتومتریک به کمک دستگاه اتوآنالایزر - ساخت شرکت ابوت1آمریکا - اندازه گیری شد. پس از جمع آوری داده های خام، برای توصیف دادههای تحقیق حاضر از آمار توصیفی شامل شاخص های گرایش مرکزی - میانگین - و پراکندگی - انحراف استاندارد - و جهت بررسی آزمون فرضیه از آمار استنباطی استفاده گردید.
برای انجام این کار ابتدا برای بررسی پیش فرض طبیعی یا غیر طبیعی بودن توزیع داده ها از آزمون کلموگروف- اسمیرنوف - Ks - استفاده گردید. همچنین به دلیل آن که طرح تحقیقی شامل دو گروه مستقل و تکرار سه سطح یا اندازه گیری مختلف برای هر گروه است، از تحلیل واریانس دو طرفه با اندازه های تکراری به عنوان سطوح عامل درون موضوعی استفاده گردید. به علاوه از آنجایی که در تحلیل وایانس با اندازه گیری تکراری می باید قالب های واریانس - کوواریانسی در هر اندازه مساوی باشد - از جمعیت های یکسان نمونه گیری به عمل آمده باشد - ، فرض کرویت توسط آزمون Mauchly's Test of Sphericity به عمل آمد. سطح معناداری آزمون ها نیز با استفاده از نرم افزار تحلیل آماری SPSS نسخه 19 در سطح 0/05 در نظر گرفته شده بود.
