بخشی از مقاله
چکیده
کلزا، در مدت زمان کوتاه، توانایی تولید میزان بالایی علوفه تر و خشک با کیفیت مناسب در کشت تابستانه به عنوان کشت دوم را داراست. علوفه تولیدي در زمانی از سال - پاییز و زمستان - که تقریبا علوفه دیگري تولید نمیشود، میتواند منبع خوبی براي تامین علوفه با کمیت و کیفیت مناسب باشد. این آزمایش با هدف بررسی تاثیر نیتروژن بر کمیت و کیفیت علوفه کلزا به صورت کرتهاي خرد شده در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در سال 1390 در مرکز تحقیقات کشاورزي اسماعیل آباد قزوین اجرا شد. عامل اصلی شامل پنج مقدار نیتروژن 225 – 150 – 75 – 0 - و 300 کیلوگرم نیتروژن از منبع اوره 46 درصد - و عامل فرعی، دو رقم 1RGS003 - و - 2SARIGOL میباشد. نتایج نشان داد که با افزایش مصرف نیتروژن، میزان عملکرد علوفه تر و خشک، عملکرد پروتئین، عملکرد روغن افزایش یافت. همچنین میزان گلوکوزینولات افزایش یافت که این عامل سبب کاهش کیفیت علوفه تولیدي گردید. بالاترین درصد فیبر و درصد چربی از تیمار مصرف 150 کیلوگرم نیتروژن در هکتار حاصل شد.
مقدمه
کلزا گیاهی است از خانواده چلیپائیان که علاوه بر تولید روغن و تولید کنجاله، در سالهاي اخیر به علت افزایش جمعیت جهان، به تولید علوفه از این گیاه توجه زیادي شده است. کلزا به علت مقاومت زیاد به سرماي زمستان میتواند در فصلی که کمبود علوفه وجود دارد، پاسخگوي بخشی از نیاز دام ها در فصل پاییز و زمستان باشد. علاوه برتولید علوفه در فصل پاییز و زمستان، کلزا میتواند به عنوان کشت دوم پس از برداشت برنج و گندم علوفه نسبتا خوبی را در مدت زمان کوتاهی براي مصرف در فصل پاییز و زمستان تولید کند. توجه به نیازهاي غذایی این گیاه به منظور تولید علوفه، با کمیت و کیفیت بالا حائز اهمیت فراوان میباشد . - 1 - مهم ترین مزایاي کشت کلزا با هدف تولید علوفه عبارتند از : -1 درصد پروتئین خام مناسب -2 خوشخوراکی خوب به ویژه براي نشخوار کنندگان -3 قابلیت هضم واد آلی در علوفه کلزا و -4 پتانسیل بالاي تولید عسل از مزرعه کلزا میباشد - . - 2 در آزمایشی کاربرد 270 کیلوگرم نیتروژن در هکتار در تلفیق با 9 تن زئولیت در هکتار بیشترین افزایش در صفات کمی و کیفی علوفه کلزا را ایجاد کرد . - 4 - نتایج یک بررسی نشان داد که بیشترین و کمترین ارتفاع بوته،
:1 رقم کلزاي بهاره تولید کشور آلمان
:2 رقم کلزاي بهاره تولید کشور ایران
وزن شاخههاي فرعی، وزن تر ساقه اصلی، وزن خشک ساقه اصلی، وزن تر گل، وزن خشک گل، وزن تر گیاه، وزن خشک گیاه، درصد پروتئین، درصد چربی، عملکرد علوفه تر و عملکرد علوفه خشک به ترتیب از رقم Option 500 و Hayola 420 حاصل شد و با افزایش میزان مصرف نیتروژن مقدار این صفات افزایش یافت - . - 3 هدف این تحقیق شناسایی بهترین مقدار مصرف نیتروژن جهت تولید علوفه کلزاي با کمیت و کیفیت مناسب در کشت تابستانه بود.
مواد و روش ها
این آزمایش در سال 1390 در مرکز آموزش اسماعیل آباد قزوین با مختصات جغرافیایی 36 درجه و 15 دقیقه و 15 ثانیه شمالی، 49 درجه و54 دقیقه و 26 ثانیه شرقی، ارتفاع از سطح دریا 1285 متر، انجام شد. این آزمایش به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوك کامل تصادفی با سه تکرار به اجرا در آمد. پنج مقدار نیتروژن شامل 75،0 ،150، 225 و 300 کیلوگرم در هکتار از منبع اوره 46 درصد به عنوان عامل اصلی و دو رقم کلزاي بهاره RGS003 و SARIGOL به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شدند. کاشت در تاریخ 1390/05/26 به صورت دستی و برداشت در مرحله 25 درصد گلدهی صورت گرفت و صفاتی از قبیل ارتفاع بوته، عملکرد علوفه تر، عملکرد علوفه خشک، میزان گلوکوزینولات علوفه، درصد فیبر، درصد پروتئین، عملکرد پروتئین، عملکرد روغن اندازه گیري شد. تجزیه آماري با استفاده از نرم افزار SAS انجام شد.
نتایج و بحث
تجزیه واریانس نشان داد که اثرات اصلی نیتروزن و رقم در مورد صفات درصد فیبر، میزان گلوکوزینولات، درصد پروتئین، درصد چربی و ارتفاع بوته معنی دار بود - جدول1و. - 2 بالاترین درصد فیبر از تیمار مصرف 150 کیلوگرم نیتروژن با میانگین38/03 درصد حاصل گردید و با افزایش و یا کاهش مقدار نیتروژن میزان فیبر کاهش یافت - جدول . - 3 رقم RGS003 بامیزان 35/43 درصد نسبت به رقم SARIGOL با میزان 32/65 درصد میزان بالاتري فیبر داشت. میزان گلوکوزینولات علوفه با افزایش میزان مصرف نیتروژن، روند افزایشی داشت به نحوي که تیمار عدم مصرف نیتروژن با میزان 13/50 میلی گرم بر گرم وزن خشک علوفه، کمترین و تیمار مصرف 300 کیلوگرم نیتروژن با میزان 28/95 میلی گرم بر گرم وزن خشک علوفه، بالاترین میزان را نشان داد. این ماده سبب کاهش کیفیت علوفه میگردد و نشان دهنده کاهش کیفیت علوفه با افزایش میزان مصرف نیتروژن میباشد. رقم SARIGOL نیز نسبت به رقم RGS003 میزان بالاتري گلوکوزینولات داشت. میزان پروتئین با افزایش کاربرد نیتروژن افزایش یافت. تیمار مصرف 300 کیلوگرم نیتروژن درصد بالاتري پروتئین با میزان 13/18 درصد داشت ولی با تیمار مصرف 150 و 225 کیلوگرم نیتروژن اختلاف معنیداري نداشت. رقم RGS003 نیز نسبت به رقم SARIGOL میزان بیشتري پروتئین داشت. بالاترین درصد چربی از تیمار مصرف 150 کیلوگرم نیتروژن با میزان 2/56 درصد حاصل شد و افزایش یا کاهش مصرف نیتروژن سبب کاهش درصد چربی شد. در این مورد نیز رقم RGS003 با میزان 2/052 درصد نسبت به رقم SARIGOL برتري نشان داد. با افزایش مصرف نیتروژن ارتفاع بوته افزایش یافت و بالاترین ارتفاع بوته با کاربرد 300 کیلوگرم نیتروژن با میانگین 55/535 سانتیمتر حاصل شد. در این مورد نیز رقم RGS003 با میانگین 48/181 برتري نشان داد - جدول. - 3 اثر متقابل نیتروژن در رقم بر عملکردهاي علوفه تر و خشک، روغن و پروتئین معنیدار بود - جدول. - 2 کمترین مقدار این صفات در شرایط عدم مصرف نیتروژن در رقم SARIGOL و بیشترین مقدار این صفات با مصرف 225کیلوگرم نیتروژن در رقم RGS003 بدست آمد - جدول. - 4 نتایج حاصل از این آزمایش با نتایج برخی از بررسیها هم سو بود 3 - و . - 4
