بخشی از مقاله
چکیده
این آزمایش به منظور بررسی تاثیر سطوح مختلف ورمی کمپوست 0 - ، 10، 20، 30، 40، 50 و 60 درصد - بر خصوصیات رشد و گلدهی همیشه بهار رقم زرد - Calendula Officinalis L. - صورت گرفت. محیط کشت مرسوم شامل مخلوطی سه قسمت خاک و یک قسمت ماسه و یک قسمت کود پوسیده گاوی - حجمی/حجمی - بود. آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی با 4 تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد واحد جیرفت در سال 1391 انجام شد. نتایج آزمایش نشان داد بالاترین ارتفاع گیاه و تعداد شاخه از تیمار %20 ورمی کمپوست حاصل شد. بالاترین حجم ریشه، وزن تر گلبرگ و ساقه در تیمار %30 ورمی کمپوست حاصل گردید. کمترین مقدار حجم ریشه و وزن تر گلبرگ در تیمار شاهد و تیمار %60 ورمی کمپوست حاصل گردید، که از لحاط آماری صفات وزن خشک ساقه و گلبرگ تحت تاثیر آماری قرار نگرفتند. بیشترین تعداد گلچه باز و غنچه، وزن خشک ریشه، وزن تر ریشه و ساقه در تیمار %60 ورمی کمپوست حاصل گردید.
کلمات کلیدی: تعداد گلچه باز و غنچه، حجم ریشه، وزن تر گلبرگ.
مقدمه
مصرف کمپوست و ورمی کمپوست در کشاورزی پایدار از اهمیت خاصی برخوردار است و مواد آلی یکی از ارکان مهم حاصلخیزی خاک محسوب می شود. عمده ترین منابع تامین کننده مواد آلی عبارتند از فضولات دامی، بقایای گیاهی، لجن فاضلابها و کمپوست زباله شهری، که امروزه با توجه به اهمیت کشاورزی پایدار و کاهش مشکلات زیست محیطی در استفاده از مواد آلی بسیار مورد توجه قرار گرفته است و از سوی دیگر کودهای شیمیایی علاوه بر تخریب کربن آلی و هوموس باعث تخریب ساختمان خاک شده و سبب ایجاد مسمومیت در گیاه می شود که بنوبه خود باعث گسترش بعضی از امراض از جمله سرطان می گردد.
در بسیاری از موارد، اضافه کردن کمپوست رسیده و پایدار به محیط کشت باعث ایجاد مقاومت در گیاهان شده و کیفیت آنها را افزایش می دهد. از سوی دیگر با افزایش کیفیت محصول میزان ضایعات پس از برداشت محصولات باغبانی بخصوص گل ها که دارای بافت های تازه و ظریف هستند کاهش پیدا می کند.
از آنجا که میزان ضایعات در ایران و سایر کشورهای در حال توسعه بین 20 تا 50 درصد می باشد در حالی که در کشورهای پیشرفته مانند استرالیا و آمریکا میزان این ضایعات حدود 5 تا 25 درصد می باشد از این رو با توجه به حجم زیاد ضایعات پس از برداشت، تولید محصولاتی با کیفیت زیاد در جهت کاهش ضایعات پس از برداشت دارای اهمیت بسزایی می باشد. تحقیقات نشان داده است که اگر میزان ضایعات پس از برداشت گل ها را کاهش دهیم، می توانیم واردات این محصولات را کم نموده و صادرات آن ها را افزایش دهیم .بنابراین به نظر می رسد می توان با استفاده از ترکیبات مختلف بسترهای کاشت، گام مهمی در جهت گسترش گل و گیاهان زینتی و تولید محصولاتی با کیفیت بالا که دارای عمر پس از برداشت طولانی هستند در کشور برداشت.
بنابراین با آگاهی از اثرات زیان بار اقتصادی و محیطی مواد شیمیایی در تولید محصولات کشاورزی، عاقلانه به نظر می رسد که در بهره برداری از مواد اصلاح کننده آلی مانند ورمی کمپوست می توان محصولات مناسب و با کیفیت بالا تولید نمود. از اینرو این تحقیق نیز در همین راستا و به منظور مطالعه تاثیر نسبتهای مختلف ورمی کمپوست بر رشد و گلدهی گل همیشه بهار رقم زرد انجام گرفت.
مواد و روشها
این آزمایش به منظور بررسی تاثیر ورمی کمپوست بر رشد و نمو، گلدهی همیشه بهار انجام شد. در این آزمایش بذور همیشه بهار ابتدا در خزانه کشت گردید و سپس در محیطهای کشت که با مقادیر 10، 20، 30، 40، 50،، 60، درصد - از نظر حجمی - از ورمی کمپوست کود گاوی مخلوط شده بودند در گلدان های سه لیتری کشت گردید و تیمار شاهد که حاوی فقط سه قسمت خاک و یک قسمت ماسه و یک قسمت کود پوسیده گاوی بود کشت گردیدند. در طول آزمایش روزی یک مرتبه آبیاری و با گرم شدن هوا در فصل بهار به 2 مرتبه آبیاری در روز گردید.
در طول آزمایش شاخص های رشدی میزان رشد و نمو، وزن تر و خشک اندامهای هوایی، زمان گلدهی، ارتفاع گیاه، میزان کلروفیل، تعداد برگ و دوره گلدهی گل همیشه بهار با تیمار شاهد - که سه قسمت خاک و یک قسمت ماسه خواهد بود - مقایسه شد و مناسبترین نسبت اختلاط ورمی کمپوست در محیط کشت گلدانی تعیین شد. نتایج تجزیه کمپوست در جدول 1 آمده است. این آزمایش بصورت طرح فاکتوریل کاملا تصادفی با چهار تکرار اجرا شد و در هر تکرار 4 گلدان به عنوان مشاهده استفاده گردید. و داده های حاصل از این آزمایش با نرم افزار SPSS تجزیه شده و میانگین آنها با آزمون چند دامنه دانکن مقایسه گشت.
نتایج و بحث
نتایج حاصله نشان داد که بالاترین ارتفاع گیاه و تعداد شاخه از تیمار %20 ورمی کمپوست حاصل شد. کمترین ارتفاع گیاه در تیمار 50 و %60 ورمی کمپوست حاصل گردید که نشان دهنده این است ورمی کمپوست در سطوح بالا اثر منفی بر ارتفاع گیاه دارد. کمترین تعداد شاخه در تیمار %40 ورمی کمپوست حاصل گردید که از لحاظ آماری اختلاف معنی داری در سطح %5 آماری نشان دادند.
نشان دادند که ورمی کمپوست از طریق نگهداری آب، تامین عناصر غذایی و تولید هورمون های گیاهی که اثرات بارزی بر جوانه زنی بذر دارد، و می تواند اثر مثبتی بر رشد گیا هان زینتی داشته باشد.
صفت طول شاخه جانبی از لحاظ آماری تحت تاثیر معنی داری قرار گرفت به طوریکه بالاترین میزان آن در تیمار %40 ورمی کمپوست حاصل گردید و کمترین آن در تیمار شاهد حاصل گردید. که از لحاظ آماری اختلاف معنی داری را در سطح آماری %5 نشان دادند.
بالاترین حجم ریشه، وزن تر گلبرگ و ساقه در تیمار %30 ورمی کمپوست حاصل گردید. کمترین مقدار حجم ریشه و وزن تر گلبرگ در تیمار شاهد و تیمار %60 ورمی کمپوست حاصل گردید، که از لحاط آماری صفات وزن خشک ساقه و گلبرگ تحت تاثیر آماری قرار نگرفتند. ورمی کمپوست دارای سطح مخصوص زیادی است که خلل و فرج زیادی را برای فعالیت میکروب ها و برای نگهداری بیشتر مواد غذایی و آب فراهم می کند، ورمی کمپوست همچنین برای تنوع و افزایش جمعیت میکروب ها خصوصا قارچ ها، باکتریها و اکتینو میست ها مناسب می باشد.
صفت قطر ساقه تحت تاثیر آماری معنی داری قرار گرفت. بالاترین آن در تیمار %50 ورمی کمپوست حاصل گردید و کمترین آن در تیمار %30 ورمی کمپوست حاصل گردید، که از لحاظ آماری اختلاف معنی داری با هم نشان دادند.
بیشترین تعداد گلچه باز و غنچه، وزن خشک ریشه، وزن تر ریشه و ساقه در تیمار %60 ورمی کمپوست حاصل گردید و کمترین تعداد گلچه باز و غنچه در تیمار شاهد حاصل گردید، که از لحاظ آماری اختلاف معنی داری با هم نشان دادند. بررسی ها نشان داده است که ورمی کمپوست فعالیت بیولوژیکی را به صورت پیوسته بالا می برد که می تواند در گیاهان برای جوانه زنی بذور، گلدهی، رشد و عملکرد بهتر در مقایسه با محیط های کشت تجاری که فاقد مواد غذایی قابل استفاده می باشند استفاده شود.
با توجه به نتایج جدول - 3 - ، بالاترین وزن تر و خشک کل در تیمار%30 و %60 ورمی کمپوست بدست آمد و کمترین آن در تیمار شاهد - عدم ورمی کمپوست - بود، که از لحاظ آماری اختلاف معنی داری در سطح %5 نشان دادند.
