بخشی از مقاله
چکیده
همیشه بهار - . - Calendula officinalis L گیاهی است کههعلاوه بر جنبههاي زینتی یکی از مهمترین گیاهان دارویی در دنیا و کشور ما بوده وهدر صنایع داروسازي و آرایش و بهداشتی استفادههاي فراوانی از این گیاه میشودههدر بحث تغذیهه گیاهان دارویی توصیههاي سازمان بهداشت جهانی - WHO - هو نتایج بسیاري از مطالعات،هحاکی از برتري استفاده از کودهاي آلی طبیعی به جاي کودهاي شیمیایی در حفظ سلامتی جامعه استههدر راستاي این هدف، در تحقیق حاضر تاثیر انواع کودهاي آلی در سطوح مختلف بر عملکرد گیاه دارویی همیشه بهار،هدر قالب طرح بلوك هاي کامل تصادفی با ه1هتیمار و که تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه زنجان مورد پژوهش قرار گرفتههتیمارها شامل؛ کود دامی، کود مرغی و ورمی کمپوست، هر کدام در کهسطح زل، ه1هو ل1هتن در هکتارطهو تیمار شاهدهزعدم کود دهیطهبودههنتایجهبدست آمده،هکمترین تعداد روز تا گلدهی را در تیمار ه1هو ل1هتن ورمی کمپوستهو ل1هتن کود دامی و بیشترین آن را در تیمار لهتن ورمی کمپوست نشان دادههبیشترین ارتفاع گیاه در تیمار ل1هتن کود دامی و کمترین ارتفاع در تیمار شاهد مشاهده شدههصفات قطر گل و وزن هزار دانه در تیمارهاي کودي اعمال شده هیچ تفاوت معنی داري در سطح لهفههنسبت به شاهد نشان ندادههدادهqهايqحاصلqازq اینqآزمایشqتوسطqنرمqافزارSASهآنالیزqوqمقایسهqمیانگینqهاqباqاستفادهqاز آزمونqدانکنqانجامqشدهههه
کلمات کلیدي لرکود آلی، ورمی کمپوست،رکود دامی،رهمیشه بهار، صفات مورفولوژیکیرر
مقدمه و هدف
همیشه بهار با نام علمی - Calendula officinalis L. - ،هگیاهی است از خانواده کاسنیزAsteraceaط،هبوته اي، یکساله، با ساقه اي متشکل از شاخه هاي زیاد که با کرك نرمی پوشیده شده استه]ل[هههمیشه بهار به عنوان یک گیاه دارویی و زینتی استفاده می شود و هدف از کشت آن، تولید دارو و مواد موثره موجود در گل ها و مخصوصا در گلبرگهها می باشده]ش[ههگل این گیاه علاوه بر مصارف خوراکی، طعمهدهنده و رنگهدهنده غذاهاي مختلف، داراي مواد موثره و ترکیباتی است که در صنعت، تهیه رنگههاي نقاشی، نایلون صنعتی و داروسازي براي تهیه انواع کرمهها و لوسیونهها کاربرد دارد ]س[ههکاربرد روز افزون کودهاي شیمیایی باعث بروز خسارت جبران ناپذیر زیست محیطی،بهداشتی و اقتصادي شده استه این معایب کودهاي شیمیایی و هزینه بالاي تولید آنها باعث توجه به استفاده از کودهاي آلی و دامی گردیده استههبدون تردید کاربرد کودهاي آلی و دامی، علاوه بر اثرات مثبتی که بر کلیه خصوصیات خاك دارد، از جنبهqهاي اقتصادي، زیست محیطی و اجتماعی نیز مثمر ثمر است] خ[ههمواد آلی به علت اثرات مفیدي که بر خصوصیات فیزیکی، شیمیایی، بیولوژیکی و حاصلهخیزي خاك دارند یکی از ارکان مهم باروري خاك محسوب می شوند هکودهاي آلی باعث افزایش ماده آلیهخاك می شوند و به سبب بهبود خصوصیات شیمیایی خاك مثل؛pHqه، ظرفیت تبادل کاتیونی و افزایش فعالیت میکروارگانیسم ها و میزان دسترسی به مواد غذایی، باعث افزایش باروري خاك می شوند]ه[1
هیک نمونه از کودهاي آلی، کود ورمی کمپوست است که به علت داشتن خصوصیاتی مانند تخلخل زیاد، قدرت جذب و نگهداري بالاي عناصر معدنی و آزادسازي تدریجی آنها ونیز ظرفیت بالاي نگهداري آب، استفاده از آن در کشاورزي پایدار براي بهبود رشد و کیفیت محصولات زراعی و باغی متداول می باشد ]ک[ههکودهاي دامی، یکی دیگر از منابع مواد آلی هستند که کاربرد آن اثرات مفیدي بر خواص فیزیکی خاك شامل افزایش نفوذپذیري، کاهش وزن مخصوص، افزایش قدرت نگهداري آب،بهبود فعالیت میکروبی و نیز افزایش میزانqموادqغذاییqموجودqدرqخاكqدارد ]چ[ههتاثیر زیانبار مواد شیمیایی بر سلامتی انسان و عوارض جانبی داروهاي شیمیایی در درمان بیماري هاي مختلف، توجه جهانی را به داروهاي گیاهی و گیاهان دارویی در سطح وسیعی معطوف نموده استهو ایران به عنوان کشوري با تنوع اقلیمی بالا، داراي موقعیتی ممتاز است؛ه لذاهانجام تحقیقات گسترده و دقیق روي گیاهان دارویی ضرورت زیاديهداردPهبنابراین هدف ما از این مقاله، بررسی تاثیر کودهاي آلیهمختلف روي برخی صفات مورفولوژیکی همیشه بهار می باشدهه
مواد و روش ها
به منظور بررسی تاثیر کودهاي آلی مختلف روي برخی صفات مورفولوژیکی گیاه همیشه بهار، آزمایشی در قالب طرح بلوك هاي کامل تصادفی با ه1هتیمار و کهتکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه زنجان انجام شدههتیمارها شامل؛ کود دامی، کود مرغی و ورمی کمپوست،ههر کدام در کهسطح زل، ه1هو ل1هتن در هکتارطهو تیمار شاهد زعدم کود دهیط، به کرت ها اضافه شدههابتدا بذور همیشه بهار در سینی هاي نشاء زبا بستر کشت کوکوپیتطهدر محیط گلخانه کشت و پس از رسیدن به مرحله چهبرگی بهه زمین اصلی منتقل شدندههه1
هروز قبل از انتقال به زمین اصلی، نشاها با کود کریستالون سبز به منظور رشد بهتر محلول پاشی گردیدههدر بستر زمین اصلی پس از انجام شخم وهاز بین بردن علف هاي هرز، تیمارهاي کوديهاضافههو سیستم آبیاري قطره اي راه اندازي شدههنشاهاي همیشه بهارهدر زمینهاصلیهبه فاصله ردیف هلهسانتی مترهو فاصله بوته هکهسانتی متر کشتهشدندههفاکتورهاي مورد ارزیابی شامل؛هزمان آغاز گلدهی، ارتفاع گیاه، قطر گل و وزن هزار دانه می باشدههداده هاي حاصل از این آزمایش توسط نرم افزارSAS تجزیه و مقایسه میانگین ها با استفاده از آزمون دانکن انجام شد
نتایج و بحث
نتایج مقایسه میانگین در جدول 1هدر مورد صفت تعداد روز تا گلدهی نشان داد که اعمال تیمار کود دامی در سطح لهو ه1هتن در هکتار تفاوت معنی داري با شاهد ندارد و کمترین تعداد روز تا گلدهی و به عبارت دیگر زودترین گلدهی، در تیمار ل1تن کود دامی مشاهده شدههمقایسه میانگین کود دامی در مورد صفت ارتفاع بوته، بیشترین ارتفاع در تیمار ل1هتن کود دامی و کمترین ارتفاع را نیز در تیمار شاهد نشان دادههدر پژوهشیهشامل پنج سطح کود دامی زصفر، ل، ه1، ل1هو هخهتن کود دامی در هکتارط،هنتایج نشان داد که اثر کود دامی بر تمام صفات رشدي و عملکرد همیشه بهار معنیهدارهبوده است]چP[هوجود مواد آلی وهریز مغذي ها در کود دامی در بهبود خواص فیزیکوشیمیایی و حاصل خیزي خاك ودر نتیجه افزایش عملکرد بابونه آلمانی موثر بود[1]
هه صفات قطر گل و وزن هزار دانه، در تمام سطوح کود دامی و تیمار شاهد تفاوت معنی داري را نسبت به یکدیگر نشان ندادندههه نتایج مقایسه میانگین تاثیر ورمی کمپوست در جدول1، بیان می کند که بیشترین تعداد روز تا گلدهی در تیمار لهتن ورمی کمپوست و کمترین آن در تیمار ه1هو ل1هتنهورمی کمپوستهمشاهده می شودههصفت ارتفاع گیاه نیز در تیمار شاهد داراي کمترین مقداربوده و سطوح مختلف ورمی کمپوست تفاوت معنی داري با هم نداشتندههاین نتایج بدست آمده با نتایج حاصلهاز بررسیهتاثیر کودهاي آلی و شیمیایی بر عملکرد و اسانسهگیاه ریحان مغایرت دارده هدر پژوهش مذکور، گیاهان تحت تیمار ورمی کمپوست از ارتفاع بوته، عملکرد برگ، عملکرد تر و خشک اندامههايههوایی بیشتري در مقایسه با سایر تیمارها برخوردار بودنده]ک[ههصفات قطر گل و وزن هزار دانه در تیمار ورمی کمپوست تفاوت معنی داري نشان ندادههه نتایجه مقایسه میانگین تاثیر کود مرغی درهجدول 1، تفاوت معنی داري را در مورد صفت تعداد روز تا گلدهی، در سطوح مختلف کود مرغی و در مقایسه با تیمار شاهد نشان نمی دهدههصفت ارتفاع گیاه در تیمار شاهد کمترین بوده و در سطوح مختلف کود مرغی تفاوت معنی داري مشاهده نمی شودههدر مورد صفات قطر گل و وزن هزار دانه، هیچ کدام تفاوت معنی داري نسبت به شاهد ندارندههه
نتیجه گیري و پیشنهادات
نتیجه کلی اینکه،فاستفادهفازفکودهايفآلیفوفبیولوژیکفنهفتنهافباعثفافزایشفرشدفگیاه می گردد بلکه خطرات ناشی از تجمع مواد آلوده کننده حاصل از فضولات دامی و سایر زباله ها را کاهش داده وهبه حفظ محیط زیست کمک خواهد کرد
