بخشی از مقاله
چکیده:
به منظور تعیین مولفه های اصلی در تاثیر بستر کشت گیاه همیشه بهار آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار و در شرایط گلخانه ای در گلدان انجام شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل فاکتور بستر کاشت در پنج سطح شاهد ”نسبت مساوی خاک و ماسه“، سطح دوم حاوی 15 درصد حجمی کود دامی ، سطح سوم 30 درصد حجمی کود دامی، سطح چهارم 15 درصد حجمی کود ورمی کمپوست و سطح پنجم ًَ درصد حجمی کود ورمی کمپوست بود. فاکتور دور آبیاری پس از آزمایشات اولیه بر اساس میزان آب در خاک در 75و 65 درصد ظرفیت زراعی اعمال شد.
نتایج تجزیه به مولفههای اصلی برای تیمار نوع بستر کاشت با فاصله همبستگی در دو مولفه مورد ارزیابی قرار گرفت و نتایج نشان داد که مولفه اول با مقادیر ویژه 4/99 و در درصد واریانس 0/99 و درصد تجمعی 0/99 بالاترین میزان را در بین 5 تیمار داشت و مولفه اول با نام بستر کشت با 0/30 کود ورمی کمپوست نام گذاری شد. در مولفه دوم با مقادیر ویژه 0/007 و درصد واریانس 0/001 و درصد واریانس تجمعی 1 به نام بستر کاشت با کود دامی 0/15 نام گذاری شد.
مقدمه:
یکی از محورهای اصلی قابل دسترس در زمینه توسعه صادرات غیر نفتی، توسعه کاشت گیاهان داروئی و صنعتی میباشد. گیاهان داروئی از ارزش و اهمیت خاصی در تأمین بهداشت و سلامتی جوامع هم به لحاظ درمان و هم پیشگیری از بیماریها برخوردارند. در حال حاضر داروهای سنتی در کشورهای در حال توسعه اساس درمان %80 مردم را تشکیل می دهد - محمد دوست شیری و همکاران، . - 1383 همیشه بهار گیاه علفی، یکساله و بندرت دو ساله با ساقه منشعب و سفت می باشد 40 روز بعد از سبز شدن به گل می نشیند. گل همیشه بهار رشد و نمو سریعی دارد، به طوری که 70- 50 روز گل می دهد.
دانه دهی از اوایل خرداد ماه شروع و تا شروع فصل سرما ادامه دارد و به مدت120-70 روز گل می دهد. دانه این گیاه به صورت فندقه می باشد و اندازه آن از انتها به مرکز کاهش می یابد. وزن هزار دانه آن 15 گرم می باشد - امید بیگی، . - 1379 از آنجا که تولید متابولیت های ثانویه در گیاهان بوسیله عوامی محیطی تغییر مییابند و تنش رطوبتی نیز عامل موثری در رشد و همچنین سنتز ترکیبات طبیعی گیاهان دارویی می باشد ، لذا ارائه روشهایی که بتواند گیاهی با ماده موثره بیشتر تولید نماید ضروری به نظر می رسد
همیشه بهار گیاه دارویی و معطر است که موطن اصلی آن در حوزه دریای مدیترانه، خاورمیانه و اروپای مرکزی بوده و از آنجا به سایر نواحی دیگر انتقال یافته است. به رغم این توان بالقوه، سطح زیر کشت گیاهان دارویی مهم در ایران کمتر از ده هزار هکتار است و از حیث تنوع گونه های زیر کشت این رقم به حدود گونه محدود می شود در حال حاضر تقاضا برای گیاهان دارویی به عنوان تولیدات قابل مصرف در صنایع بهداشتی و دارویی در حال افزایش است
متاسفانه سطح مواد آلی خاکهای زراعی کشور عمدتا کمتر از یک درصد است که این امر معلول مصرف بی رویه کودهای شیمیایی به خصوص کودهای ازته و عدم استفاده از کودهای آلی در چند سال اخیر است
مصرف نهادههای شیمیایی در اراضی کشاورزی موجب معضلات زیست محیطی عدیدهای از جمله آلودگی منابع آب، افت کیفیت محصولات کشاورزی و کاهش میزان حاصلخیزی خاکها گردیده است از اینرو یکی از راه های بهبود ساختمان و عناصر غذایی خاک استفاده از کودهای آلی مانند ورمی کمپوست می باشد. امروزه کودهای زیستی به عنوان گزینهای جایگزین برای کودهای شیمیایی، به منظور افزایش حاصلخیزی خاک در تولید محصولات در کشاورزی پایدار مطرح شده اند
کود دامی در خاک ضمن تامین مقادیری عناصر غذایی، باعث بهبود ساختمان خاک ، افزایش نگهداری رطوبت، امکان آماده سازی بستر مناسب تر برای رشد ریشه، افزایش رشد سبزینگی و بهبود کیفیت و افزایش عملکرد گیاهان می شود. استفاده از مواد آلی در مزارع کشاورزی باعث کاهش نیاز به استفاده و مصرف کودهای شیمیایی شده و اختلاف عملکرد بین کشاورزی مرسوم و کشاورزی با مصرف نهاده کمتر را می کاهد - فرزانه، . - 1369 درباره تنظیم زمان آبیاری همیشه بهار اطلاع دقیقی در دست نیست و کشاورزان تنها بر اساس دانش و تجربه بومی خود اقدام به این زراعت می کنند. بررسی ها نشان داده است که اثر تنش کم آبی بر رشد و عملکرد در گیاهان مختلف در طی فصل متفاوت می باشد.
بررسی منابع:
کود ورمی کمپوست:
در خصوص اثر استفاده از ورمی کمپوست بر روی ویژگی های مورد بررسی در گیاهان دارویی، - انور و همکاران، - 2005 مشاهده شد که مصرف پنج تن در هکتار ورمی کمپوست همراه با کود شیمیایی NPK به میزان 50، 25 و 25 کیلوگرم در هکتار - موجب افزایش عملکرد بیولوژیک گیاه دارویی ریحان نسبت به تیمار شاهد گردید. در تحقیق دیگر - روی و سینگ، - 2006 مشاهدات بیانگر آن بود که کاربرد 10 تن در هکتار ورمی کمپوست در مقایسه با عدم کاربرد آن، سبب افزایش قابل توجه تعداد سنبله در بوته جو گردید.
آنها دریافتند که علت این افزایش، استفاده از ورمی کمپوست از طریق تحریک میکروار گانیزمهای مفید خاک و عرضه مداوم و پایدار عناصر معدنی به گیاه، موجب این افزایش شده. در همین رابطه، در مطالعه ای دیگر که روی گیاه جو صورت پذیرفت، مشخص شد که کاربرد ورمی کمپوست موجب بهبود چشمگیری در عملکرد بیولوژیک شد - کوماوات و همکاران - 2006 در تحقیقی دیگر که روی گیاه نخود انجام شد، مشخص گردید که مصرف سه تن در هکتار ورمی کمپوست، باعث افزایش بارز عملکرد بیولوژیک در مقایسه با شاهد گردید - جت و اهلاوات، . - 2006 گزارش زالر - 2007 - نیز آن بود که استعمال ورمی کمپوست موجب بهبود معنی دار عملکرد بیولوژیک ارقام گوجه فرنگی، نسبت به تیمار شاهد گردید.
