بخشی از مقاله
چکیده
مطالعه حاضر باهدف بررسی تأثیر پریبیوتیک تجاری بهسام بر عملکردهای رشد و کارایی تغذیه بچه ماهی کلمه دریای خزر به مدت 30 روز انجام شد. بدین منظور تعداد 360 عدد بچه ماهی کلمه با میانگین وزنی 4 گرم در یک طرحکاملاً تصادفی در چهار تیمار آزمایشی و سه تکرار شامل گروه شاهد - فاقد پریبیوتیک - و تیمارهای آزمایشی B1، B2 و B3 به ترتیب حاوی 0/4، 0/8 و1/2 گرم پریبیوتیک در هر کیلوگرم تقسیم شدند. تغذیه بچه ماهیان روزانه به میزان 4 درصد وزن بدن و سه مرتبه در روز انجام شد.
در پایان دوره آزمایش، بیشترین وزن نهایی، طول نهایی، نرخ رشد ویژه، نرخ کارایی غذا، نسبت کارایی پروتئین و نسبت کارایی چربی و کمتر ضریب تبدیل غذایی در تیمار حاوی 1/2 گرم پریبیوتیک ثبت شد که در مقایسه با سایر تیمارهای آزمایشی و گروه شاهد دارای اختلافی معنیدار بودند . - p <0/05 - درحالیکه اختلاف معنیداری در سرعت رشد طولی بچه ماهیان بین تیمارهای آزمایشی مشاهده نشد . - p>0/05 - درمجموع بر اساس نتایج تحقیق حاضر افزودن 1/2 گرم پری-بیوتیک بهسام به ازای هر کیلوگرم جیره غذایی بچه ماهیان کلمه بهمنظور بهبود شاخصهای رشد و تغذیه پیشنهاد میشود.
کلمات کلیدی: پریبیوتیک، بهسام، ماهی کلمه، غذادهی، رشد
مقدمه
ماهی کلمه یک ماهی مهاجر دریایی است که در آبهای شیرین و لبشور با دمای 1-17 درجه سانتیگراد - حداکثر تا 31 درجه سانتیگراد - زندگی میکند و در آغاز فصل بهار - فروردین و اردیبهشت - ، به تخمریزی میپردازد اینگونه به دلایلی مانند آلودگی آب در سالهای اخیر بهشدت کاهش یافته و از گونههای در معرض تهدید محسوب میشود .در طول سالهای اخیر تحقیقات فراوانی روی ترکیبات و مکملهای غذایی که در بالا بردن سلامت موجود زنده و کارایی تغذیه نقش دارند صورت گرفته است .
ازجملهی این مکملها میتوان به انواع پروبیوتیک، پربیوتیک و سین بیوتیک ها اشاره نمود پریبیوتیکها، ترکیبات غذایی غیرقابل هضمی هستند که بهطور انتخابی با تحریک رشد و یا فعالیت یک یا تعداد محدودی از باکتریهای موجود در روده اثرات سودمندی بر موجود میزبان داشته و باعث بهبود سلامت میشوند . با توجه به اهمیت اقتصادی ماهی کلمه که در بینبین ذخایر ماهیان استخوانی دریای خزر و دریاچه پشت سد ارس ازجمله گونههای با ارزش محسوب میشوند. در مطالعه حاضر به بررسی تأثیر پریبیوتیک بهسام بر عملکردهای رشد و کارایی تغذیه در این گونه پرداخته شد.
مواد و روشها
تحقیق حاضر در آزمایشگاه آبزیپروری دانشگاه گنبدکاووس انجام شد. جهت انجام این تحقیق تعداد360 قطعه بچه ماهی کلمه با میانگین وزنی 4 گرم از مرکز تکثیر و پرورش سیجوال تهیه شد. پس از انتقال بچه ماهیان به محل انجام آزمایش جهت سازگاری با شرایط جدید بچه ماهیان به مدت یک هفته با جیره پایه تغذیه شدند. پس از طی دوره سازگاری بچه ماهیان به شکل تصادفی در 12 مخزن فایبرگلاسی گرد با حجم 15 لیتر با تراکم 30 عدد بچه ماهی در هر مخزن تقسیم شدند.
تغذیه بچه ماهیان روزانه به میزان 4 درصد وزن بدن و در سه نوبت با جیرههای حاوی 0/4، 0/8 و 1/2 گرم پریبیوتیک بهسام در هر کیلوگرم جیره غذایی انجام شد. در گروه شاهد نیز بچه ماهیان با جیرههای غذایی فاقد هرگونه ماده افزودنی تغذیه شدند. برای آمادهسازی جیرههای غذایی، ابتدا مقدار غذا و پریبیوتیک موردنیاز برای هر تیمار محاسبه و توسط ترازوی دیجیتال با دقت 0/01 گرم توزین شدند. سپس پریبیوتیک بهسام از طریق کوبیدن درون هاون چینیکاملاً بهصورت پودر تبدیل شد.
پریبیوتیکهای توزین شده 200 - ، 400 و 600 میلی گرم - پس از انتقال به بشرهای شیشهای با اضافه کردن مقدار مشخصی آب مقطر 100 - میلیلیتر - به مدت 3 دقیقه توسط همزن برقی هم زده شدند. سوسپانسیونهای پروبیوتیکی تهیهشده روی غذای اکسترود اسپری شده و درون دستگاه میکسر به خونی همگن و با غذا مخلوط شدند. جیرههای غذایی پس از یکنواخت شدن، درون دستگاه خشککن با دما 40Cœ به مدت 5 ساعت خشک شدند.
جیرههای غذایی تکمیلشده در کیسه های پلاستیکی از جنس پلیاتیلن به رنگ مشکی بستهبندی و در ظروف درب دار محکم تا زمان مصرف در دمای -4C درجه زیر صفر نگهداری شدند. برای اندازهگیری شاخصهای رشد، در انتهای آزمایش تمام بچه ماهیان هر مخزن خارجشده و وزن و طول آنها با استفاده از ترازوی دیجیتال با دقت 0/01 گرم و تخته زیستسنجی با دقت یک میلیمتر ثبت گردید. با استفاده از دادههای حاصل از زیستسنجی و فرمولهای ریاضی مربوطه شاخصهای رشد و تغذیه موردسنجش قرار گرفت . آنالیز آماری دادهها با استفاده از نرم افزار SPSS ورژن 19 به روش آنالیز واریانس یکطرفه و جهت مقایسه میانگین ها از آزمون چند دامنهای دانکن در سطح اطمینان 95 درصد انجام شد.
نتایج و بحث
بر اساس نتایج ارائهشده در جدول 1 بالاترین میزان وزن نهایی، طول نهایی، نرخ رشد ویژه، سرعت رشد وزنی، نرخ کارایی غذا، نسبت کارایی پروتئین، نسبت کارایی چربی و کمترین ضریب تبدیل غذایی در تیمار حاوی 1/2 گرم پریبیوتیک در هر کیلوگرم جیره غذایی ثبت شد که در مقایسه با سایر تیمارهای آزمایشی و گروه شاهد از اختلاف معنیداری برخوردار بود . - P<0/05 - درحالیکه سرعت رشد طولی بچه ماهیان در تیمارهای تحت تأثیر پریبیوتیک در مقایسه با گروه شاهد فاقد هرگونه اختلاف معنیدار بود .
در تائید نتایج حاضر حاجی قربانی نیز با استفاده از سطوح مختلف پریبیوتیک بهسام شاهد تغییرات معنیداری در پارامترهای رشد و تغذیه بچه ماهیان قزلآلای رنگینکمان بودند. بهکارگیری پریبیوتیکهای تجاری در جیره غذایی ماهی قزلآلای رنگینکمان نیز نتایجی مشابه با نتایج تحقیق حاضر نشان داد. همچنین نتایج بهکارگیری پریبیوتیک فروکتوالیگوساکارید در جیره غذایی بچه ماهیان ، پریبیوتیک دیواره سلولی مخمر در جیره غذایی ماهی قزلآلای رنگینکمان ، و پربیوتیک اینولین در جیره غذایی بچه ماهی سفید نیز مشابه نتایج حاضر بود. درمجموع طبق این تحقیق، بهکارگیری 1/2 گرم پریبیوتیک بهسام در هر کیلوگرم جیره غذایی بچه ماهیان کلمه قابلیت تأثیرگذاری مثبت و معنیداری بر عملکردهای رشد و کارایی تغذیه داشته و این پریبیوتیک در سطوح بالا میتواند مکمل مناسبی برای جیره غذایی این گونه در نظر گرفته شود.
