بخشی از مقاله
چکیده
اثرات پساب مزارع پرورش ماهی قزل آلای رنگین کمان بر پارامترهای فیزیکوشیمیایی آب رودخانه سیروان بررسی شد. در بخش های مختلف رودخانه پنج ایستگاه شامل ایستگاه یک در سرچشمه رودخانه، ایستگاه دو در محل خروج پساب مزارع پرورش ماهی، ایستگاه سه در محل قبل از خروج پساب، ایستگاه چهار در صد متری محل خروج پساب مزارع پرورش ماهی و ایستگاه پنج در فاصله یک کیلومتری مزارع پرورش ماهی و قبل از تلاقی پساب خانگی با رودخانه سیروان تعیین شد. پارامترهای دما، اکسیژن محلول، هدایت الکتریکی، PH، آمونیاک، نیتریت، نیترات، قلیائیت، TDS و TSS در ایستگاه های مختلف و به فاصله زمانی هر30 روز یک بار از دی ماه 1394 تا خرداد ماه 1395 اندازه گیری شدند.
نتایج نشان داد که پساب مزارع پرورش ماهی بر اکسیژن محلول و آمونیاک در ایستگاه های مختلف اثر معنی دار دارد - - p< 0/05 اما از لحاظ میزان دما، قلیائیت، نیترات، نیتریت، PH، EC ، TDSو TSS بین ایستگاه های مختلف اختلاف معنی دار وجود ندارد . - p> 0/05 - نتایج پژوهش نشان داد که رودخانه سیروان از نظر غلظت اکسیژن محلول در کل طول دوره نمونه برداری از شرایطنسبتاً مطلوب برخوردار است و مقادیر سایر فاکتورهای اندازه گیری شده نیز پایین تر از حد آستانه استاندارد می باشد.
کلمات کلیدی: رودخانه سیروان، پساب مزارع پرورش ماهی ، قزل آلای رنگین کمان، پارامتر های فیزیکی و شیمیایی
.1 مقدمه
رودخانههای یک حوزه آبخیز به عنوان شریانهای حیاتی به شمار میآیند، که هر گونه فعالیت بشری به صورت مستقیم یا غیر مستقیم بر روی آنها تاثیر میگذارد. حوزه آبخیز در جهت حفظ تعادل، مواد زائد آلوده کننده را از راه رودخانه تا حدی که به بوم نظام رودخانه صدمه وارد نشود خارج مینماید . - Sioli,1975 - فعالیتهای تولید غذا، مانند هر فعالیت دیگر بشر بر محیط زیست اثر میگذارد. صنعت آبزی پروری هم از این قاعده مستثنی نیست. پساب خروجی از سیستمهای آبزی پروری ممکن است باعث تغییراتی در اکوسیستمهای دریافت کننده پساب شود. البته سهم آثار زیست محیطی آبزی پروری در جهان در مقایسه با دیگر فعالیتهای بشر مانند کشاورزی، صنعت، مسکن سازی و... اندک است - ;Ackefors and Enell,1994 . - Pillay,2003 مشخص نمودن میزان پارامترهای فیزیکوشیمیایی پساب مزارع پرورش ماهی که به منابع آبی رها میشوند و تعیین تاثیر آبزی پروری بر این پارامترها، اطلاعات پایه را جهت تنظیم مقررات حفاظت از محیط زیست فراهم مینماید.
براساس این اطلاعات، پرورش دهندگان ماهی ملزم به توسعه سیستمهای تصفیه پساب مزارع و بهبود شرایط محیطی در منابع آبی خواهند شد . - Pulatsu,2004 - رودخانه سیروان یکی از رودخانه های پر آب استان کردستان و حتی کشور ایران است. میزان تولید مزارع پرورش ماهی پالنگان تقریبا 540 تن در یک دوره می باشد و این درحالی است که اکثر این مزارع مجوزهای لازم جهت آبزی پروری را اخذ نموده اند. با توجه به اهمیت حفظ بوم سازگان رودخانه سیروان، می توان با اندازه گیری پارامترهای فیزیکوشیمیایی آب رودخانه و مقایسه آن درایستگاه های مختلف نمونه برداری،تاثیرپساب کارگاه های تکثیروپرورش ماهی قزل آلای رنگین کمان را بر کیفیت آب رودخانه سیروان مشخص نموده و اطلاعات پایه را در اختیار دست اندرکاران برای مدیریت پساب مزارع قرار داد؟
2 مواد و روش ها
روستای پالنگان دارای مجتمع تکثیر و پرورش ماهی قزل آلای رنگین کمان با ظرفیت تولید 540 تن ماهی قزل آلا و تکثیر 3 میلیون قطعه بچه ماهی در سال میباشد و مساحت زمین مجتمع درحدود 7/1 هکتار و همچنین منبع تامین آب مزارع چشمههای پالنگان در مسیر رودخانه تنگیور با دبی 3/5 متر مکعب در ثانیه میباشد. لازم به ذکر است که این مجتمع 54 مزرعه ایی فعالیت خود را در سال 1382 آغاز نمود. درمطالعه حاضربراساس موقعیت منطقه و نحوه قرارگیری استخرهای پرورش ماهی قزل آلا، پنج ایستگاه در نظر گرفته شد؟
به این ترتیب که ایستگاه یک به عنوان ایستگاه شاهد در سرچشمه رودخانه، ایستگاه دو در محل خروج پساب مزارع پرورش ماهی، ایستگاه سه در محل قبل از خروج پساب، ایستگاه چهار در صد متری محل خروج پساب مزارع پرورش ماهی و ایستگاه پنج در فاصله یک کیلومتری مزارع پرورش ماهی و قبل از تلاقی پساب خانگی با رودخانه سیروان به منظور تعیین توان خود پالایی رودخانه تعیین شد - شکل. - 1 همچنین به دلیل وجود پساب خانگی و تلاقی آن با رودخانه در پایین دست مزارع پرورش ماهی امکان سنجش خودپالایی در فاصله بیشتر از یک کیلومتر پایین تروجود نداشت. در جدول 1موقعیت ایستگاه های نمونه برداری از پساب مزارع پرورش ماهی ارائه شده است؟
