بخشی از مقاله
چکیده
یافتن جایگزین مناسب جهت تداوم رشد و توسعه صنعت آبزی پروری در سالهای آینده و همچنین حفظ منابع دریایی برای آیندگان امری اجتناب ناپذیر است. لذا در این مطالعه تاثیر سطوح مختلف HUFA بر SFA، در جیره ماهی قزل آلای رنگین کمان بر میزان شاخص های کمی و بیو شیمایی اسپرم و همچنین درصد لقاح مورد سنجش قرار گرفت.
این مطالعه در قالب 4 گروه آزمایشی انجام شد. منبع روغن یا چربی جیره ها برای گروه شاهد روغن ماهی و در گروه های دیگر روغن ماهی با سطوح 50، 75 و 100 درصد با ترکیب روغنهای گیاهی جایگزین شد، به نحوی که در هر تیمار با کاهش اسیدهای چرب HUFA اسیدهای چرب SFA در جیره افزایش یافت. سپس پارامترهای حرکتی - درصد تحرک، غلظت اسپرم، اسپرماتوکریت و مدت زمان تحرک - و درصد لقاح مورد سنجش قرار گرفت.
بیشترین میزان اسپرماتوکریت در تیمار 4 با مقدار 44,12 درصد، کمترین در تیمار 3 با مقدار24,5 ، بیشترین میزان درصد تحرک در تیمار 2 با مقدار91 و کمترین در تیمار1 با مقدار 70,80 ، بیشترین مدت زمان تحرک در تیمار 3 با مدت زمان159و کمترین در تیمار 1با مدت زمان152,7و درصد لقاح با بیشینه در تیمار 2با مقدار94,33 درصد و کمینه درصد لقاح در تیمار4و 3 با مقدار 88 ، غلظت اسپرم با مقدار بیشینه 13,12×109 در تیمار 4 و کمینه 6,25× 109 در تیمار 1 می باشد. نتیجه این تحقیق نشان داد که می توان با بالانس اسیدهای چرب جیره روغن ماهی را در جیره ماهی قزل آلا رنگین کمان کاهش داد.
.1 مقدمه
رشد روز افزون جمعیت جهان و ضرورت تامین مواد غذایی مورد نیاز جمعیت منجر به افزایش تقاضا برای محصولات مختلف آبزیان از جمله ماهی ها و سخت پوستان شده و از طرف دیگر با کاهش ذخایر طبیعی این جانوران، توسعه صنعت آبزی پروری در سراسر دنیا، تلاش های زیادی را به خود معطوف داشته و البته ایران هم از این قاعده مستثنی نبوده وگسترش این صنعت را در تمامی زمینه های آن شاهد هستیم.
رشد اقتصادی، صنعتی و همچنین لزوم تغذیه جمعیت رو به افزایش و کیفیت برتر پروتئین آبزیان در مقایسه با سایر گوشتها، موجب افزایش توجه به آبزیان و صید در دریاها و منابع آبی شد.
با توجه به اینکه در سالهای اخیر میزان برداشت از منابع دریایی روند ثابت و تقریباً نزولی داشته است، یافتن جایگزین مناسب جهت تداوم رشد و توسعه صنعت آبزی پروری در سال های آینده و همچنین حفظ منابع دریایی برای آیندگان امری اجتناب ناپذیر است؛ علاوه بر این تقاضای زیاد برای منابع قابل دسترس منابع دریایی، فشار قابل ملاحظهای بر بازار جهانی و در پی آن بر قیمت غذا خواهد داشت .
میزان تولیدهای آبزی پروری به سرعت در حال افزایش است. از آن جا که انتظار نمی رود منابع دریایی فقط و تنها تامین کننده ی نیاز پروتئینی جامعه باشد. تنها راه حل قابل قبول که بتوان از طریق آن تولید ماهی را افزایش داد، توجه ویژه به فعالیت آبزی پروری است. به همین دلیل با افزایش روز افزون جمعیت و نیاز مواد پروتئینی در جهان توجه ویژهای به امر پرورش آبزیان شده است
تولید مثل کنترل شده موضوعی مهم و کلیدی در آبزی پروری است و یکی از عوامل محدودکننده تولید مثل، کیفیت گامت ها در مولدین نر و ماده می باشد. استفاده از گامت های با کیفیت بالا در شرایط پرورشی برای اطمینان از تخم ریزی با کیفیت و تولید لارو مناسب، از اهمیت ویژه ای برخوردار است
افزایش سطوح n-3 HUFA در جیره مولدین سیم سرطلایی به طور قابل ملاحظهای درصد بقای ماهیان را پس از جذب کیسه زرده افزایش داد. همچنین استفاده از روغن ماهی بجای روغن سویا در جیره مولدین سیم سرطلایی سبب بهبود شاخصهای رشد، بقا و تورم کیسه زرده در لارو ماهیان گردید
اسیدهای چرب از ترکیبات بسیار مهم سمن هستند که نقش به سزایی را در موفقیت تولید مثل ایفا می کنند. این اسیدها توسط رژیم غذایی به بدن منتقل می شوند و به مقدار زیادی در سرم خون، بافتهای بدن ماهی نظیر بیضه، کبد و ماهیچه ذخیره میشوند - Glass et al., 1997 - ، که به عنوان ترکیبات ساختاری و منابع انرژی مورد استفاده قرار میگیرند
میزان اسیدهاب چرب EPA و AA جیره با میزان موفقیت لقاح دارای همبستگی مثبت است Fernandez- - . - Palacios et al., 1995, 1997 در شرایط آزمایشگاهی تنها AA سبب تحریک تستسترون بیضهای در سراسر بیضه ماهی طلایی و تبدیل به PGE2 می گردد. برعکس EPA و DHA سبب انسداد واکنش استرویدوژنیک اسید چرب AA و PGE2 می شود. بنابراین EPA و DHA می توانند سبب توازن فعالیت استرویدزایی در بیضه ماهی طلایی شوند .
عدم توازن اسیدهای چرب ضروری در جیره مولدین سبب خلل در واکنشهای ساخت استروژنها میشود که سبب تاخیر در زمان تولید اسپرم و متعاقب آن کاهش میزان لقاح را به دنبال خواهد داشت. پروستاگلاندین ها به عنوان فرمون های مهم در ماهیان استخوانی مطرح هستند. پروستاگلاندین ها در ماهیان طلایی ماده سبب تحریک جنس نر و همزمانی تخم ریزی نر و ماده شده و اثر مستقیم بر میزان موفقیت لقاح در ماهیان دارد .
تغذیه مولدین بدون شک یکی از زمینه های مهم و ناکافی برای مطالعات محققین میباشد. اما به احتمال زیاد ضرورت وجود تاسیسات پرورشی در فضای بیرون و یا مکانهای سرپوشیده برای نگهداری گروههای بزرگی از ماهیان بزرگ باعث افزایش هزینه ها برای راه اندازی دوره های آزمایشی مطالعاتی بر روی تغذیه مولدین می گردد. متاسفانه مطالعات بسیار کمی در این خصوص بر روی ماهیان مولد و تاثیرات آن بر روی کیفیت اسپرم و لارو ماهیان صورت پذیرفته است. بدیهی است که در صورت کاهش کیفیت تغذیه ای مولدین، کیفیت اسپرم و لارو ماهیان نیز به مخاطره افتاده که این میتواند خطر مهمی در راستای حفظ توان تولیدی صنعت آبزی پروری کشور باشد.
بنابراین مطالعه حاضر به تاثیر سطوح مختلف HUFA بر SFA در جیره ماهیان مولد قزل آلای رنگین کمان بر شاخصهای اسپرم شناختی را مورد بررسی قرار داد تا سطوح بهینه اسیدهای چرب HUFA و میزان جایگزینی با منابع غیر دریایی و نیز تعیین ترکییب بهینه و مناسب اسیدهای چرب کوتاه زنجیره جایگزین HUFA بر کیفیت مولدین نر ماهی قزل آلا مشخص گردد.
2. مواد وروش
1.2 زمان و محل اجرای طرح
این تحقیق از مرداد ماه تا بهمن ماه 1393 درسالن تکثیر و پرورش پژوهشکده مطالعات دریاچه ارومیه، دانشگاه ارومیه، با تعداد 24 عدد مولد ماهی قزل آلا رنگین کمان با میانگین سن 2 تا 3 سال، ماهیان در 4 تیمار مختلف با تراکمهای مساوی و 6 عدد مولد نر در هر تیمار، تقسیمبندی شدند.
2.2تغذیه ماهیان
پس از تهیه اجزای غذایی طبق جدول زیر و انجام آنالیزهای شیمیایی جیره - پروتئین، چربی ها و کربوهیدرات - ، اجزای غذایی توسط آسیاب کاملا خرد شده و پس از بالانس جیره، اجزای غذایی باهم ترکیب و اقدام به پلت زنی با چرخ گوشت شد. سپس پلت ها در داخل انکوباتور در دمای 50-60 درجه سانتیگراد به مدت 6-12 ساعت خشک شدند.
غذاهای خشک شده در طول دوره آزمایش در یخچال - دمای 4 درجه سانتیگراد - نگهداری شد. جیره های آزمایشی به لحاظ میزان چربی، پروتئین و انرژی یکسان بود. فقط نوع روغن جیره ها متفاوت بود. منبع روغن یا چربی جیره ها برای گروه شاهد روغن ماهی و برای سایر گروه ها از ترکیب روغن های گیاهی مختلف بود.
جدول 1 میزان اسید چرب مورد استفاده درتیمارها
2.3 اسپرم گیری
ماهیان مولد هر 6 روز یکبار به لحاظ رسیدگی اسپرم مورد ارزیابی قرار گرفتند و ماهیان آماده جدا شده و قطع غذا دهی صورت می گرفت و به فاصله 2-3 روز اقدام به اسپرم گیری می شد.
