بخشی از مقاله
چکیده:
در این تحقیق اثردوره های گرسنگی و غذادهی مجدد بر پروفیل اسید چرب عضله ماهی قزل آلای رنگین کمان مورد بررسی قرار گرفته است. تعداد 240 عدد بچه ماهی قزلآلای رنگینکمان با میانگین وزن 14 گرم بطور تصادفی در 12 تانک 150 لیتری توزیع شدند.
در این تحقیق 4 تیمار و 3 تکرار وجود داشت که با دو جیره ی متفاوت چربی مورد آزمون قرار گرفتند . تیمار 1 ماهی های تغذیه شده با جیره ی 10% چربی با دوره ی دو هفته گرسنگی ، تیمار 2 ماهی های تغذیه شده با جیره ی 20% چربی با دوره ی دو هفته گرسنگی . تیمار 3 ماهی های تغذیه شده با جیره ی 10% چربی بدون گرسنگی و تیمار 4 ماهی های تغذیه شده با جیره ی % 20 چربی بدون دوره ی گرسنگی. بعد از دوره های مختلف تغذیه ای ترکیب اسید چرب بافت بدن توسط دستگاه GC سنجش شد .
مطابق نتایج بدست آمده مجموع اسید های چرب تک غیر اشباع - MUFA - بعد از دوره ی گرسنگی نسبت به تیمار تغذیه شده افزایش یافت و در پایان دوره میزان آن کاهش یافت . در مقابل میزان اسید های چرب چند غیر اشباع - PUFA - در تیمار گرسنه افزایش یافت و در پایان دوره تیمار 1 با دیگر تیمار ها اختلاف معنی داری را نشان داد - . - p<0.05 میزان n3 در تیمار های گرسنه تغییر چندانی پیدا نکرد ولی میزان n6 کاهش یافت. نتایج نشان داد که ماهی قزل آلای رنگین کمان می تواند در دوره ی گرسنگی از ذخایر MUFA خود برای جبران دوره ی گرسنگی تا رسیدن به دروره ی تغذیه مجدد استفاده کند.
مقدمه
امروزه آبزی پروری یک فعالیت اقتصادی بسیار با ارزش محسوب می گردد و با سرعت بسیار زیادی در تمام دنیا رو به توسعه و گسترش است . ماهی قزل آلای رنگین کمان با نام علمی Oncorhynchu mykiss یکی از گونه ها ی تجاری ماهیان سردآبی پرورشی در ایران می باشد معمولا گونه های مختلف ماهیان در طول زندگی چه در طبیعت و چه در صنعت آبزی پروری با پدیده ی گرسنگی به طور طبیعی مواجه می شوند .از مهمترین مسائل در پرورش آبزیان از جمله ماهی قزل آلا نوع غذا و مدیریت تغذیه می باشد.
غذا و غذادهی در شرایط مختلف محیطی و غیر محیطی می تواند متفاوت باشد.صنعت آبزی پروری در سالهای اخیر رشد درخور ملاحظه ای داشته است. با توجه به رشد این صنعت و تمایل پرورش دهندگان به پرورش متراکم آبزیان، میزان وابستگی پرورش آبزیان به غذای دستی افزایش یافته است.
موجودات در طول گرسنگی، مکانیسمهای مختلف رفتاری، فیزیولوژیک و ساختاری را بمنظور پوشش نیازهای متابولیکی خود بکار می برند. بعد از غذادهی مجدد، ماهیان گرسنه نگهداشته شده یک دوره رشد سریع یا رشد جبرانی را نشان میدهند.
رشد جبرانی مرحلهای از رشد سریع بعد از محرومیت غذایی است و ممکن است که به دلیل افزایش اشتها، سنتز پروتئین و یا جایگزینی ذخایر انرژی رخ دهد. ماهی قزل آلای رنگین کمان یک ماهی گوشتخوار بوده که در میزان استفاده از کربوهیدرات مصرفی محدودیت دارد و بنابراین تا حد زیادی میتواند انرژی مورد نیاز خود را از چربی و پروتئین جیره به دست آورد - ستاری و معتمد . - 1375 چربی ها انرژی بیشتری را به ازای هر واحد وزن نسبت به دیگر مواد مغذی جیره تولید می کنند و به عنوان منبع انرژی با کارایی بیشتری مورد استفاده ماهی قرار می گیرند
آزمایش ها نشان داده است که وجود چربی در جیره ی آزاد ماهیان از جمله قزل آلای رنگین کمان باعث بهبود رشد و ضریب تبدیل خوراک می شود. زیرا هم سهم منابع انرژی زای غیر پروتئینی در جیره افزایش می یابد و هم دفع نیتروژن کاهش خواهد یافت - Cho 1990وKaushik و1986 - Oliva Teles همچنین در دیگر گزارش ها آمده است که در صورت استفاده از منابع انرژی زای غیر پروتئینی مانند چربی میتوان میزان پروتئین جیره را کاهش داد بدون اینکه میزان رشد و عملکرد ماهی کاهش یابد
روغن ماهی منبع اصلی تامین چربی غذای ماهیان گوشتخوار از جمله قزل آلا در مزارع آبزی پروری می باشد - . - Mohamed Codabaccus et al, 2013 لیپید ها و مخصوصا اسید های چرب سازنده ی آنها منبع اولیه انرژی سلولی در طول محرومیت غذایی در بین جانوران می باشند 2008 - . - McCueگرسنگی چربی ها را وادار میکند که به سرعت شکسته شوند و اگر دوره ی گرسنگی طولانی شود پروتئین ها نیز برای تولید انرژی شکسته می شوند
ماهیان گرسنه ابتدا انرژی خود را از ذرات تری آسیل گلیسرول و سپس از فسفولیپیدها تامین میکنند. اسید های چرب SFA و MUFA نسبت به اسیدهای چرب HUFA منابع اصلی تامین انرژی در زمان گرسنگی می باشد
در طول کمبود انرژی، اسیدهای چرب MUFA به طور ترجیهی اولین منبعی هستند که مصرف میشوند - . - Daud Om et al,2003 با این حال استفاده از سطح مناسب چربی در جیره بسیار مهم است - et . - Naylor al,2009 چربی ها منابع مهم انرژی و اسید های چرب ضروری EFA در آبزی پروری هستند - . - Sargent et al, 1999 اصلاح جیره های غذائی در دوره های گرسنگی و سیری شاید راه حلی جدید و منطقی در کاهش تبعات ناشی از اعمال دوره های گرسنگی در شرایط اسارت باشد که در نتیجه آن هم وضعیت فیزیولوژیکی موجود پرورشی کمتر آسیب می یابد و هم هزینه های احتمالی ناشی از آن کمتر می گردد.
مواد و روش ها سیستم پرورش: 240 عدد بچهماهی قزلآلای رنگینکمان با میانگین وزن 14 1 گرم، بطور تصادفی در 12 تانک 150 لیتری در سالن تکثیر و پرورش آبزیان موسسه آموزش عالی خزر محمود آباد ذخیرهسازی شدند. برای هر تانک یک ورودی آب و هواده جداگانه نصب شد. تعویض آب روزانه به میزان %60 انجام گرفت. دما، اکسیژن و پی اچ آب در طی پرورش به ترتیب 13 درجه سانتیگراد، 8/5 و 6/9 اندازهگیری شد.
تهیه جیرههای آزمایش
آزمایش با دو سطح متغیر چربی 10 - و - %20 و رژیم غذایی - تغذیه کامل و گرسنگی - انجام گرفت که مجموعا شامل 4 تیمار به همراه سه تکرار بود. ماهیان از دو جیره 1 - چربی %10، کربوهیدرات - %29 و جیره 2 - چربی %20، کربوهیدرات - %19 با سطح پروتئین - %74 - و انرژی یکسان تغذیه شدند - جدول 1و . - 2 فرمولاسیون جیرهها با استفاده از نرم افزار لیندو releases, 6.11998 - ، Lindo - copyright صورت گرفت.
مواد اولیه جیره از کارخانه ی غذای دام و طیور مازندران تهیه و سپس به آزمایشگاه موسسه آموزش عالی خزر انتقال داده شدند. مواد اولیه هر جیره مطابق فرمول مربوطه با ترازوی دیجیتالی توزین گردید و پس از الک شدن با اضافه کردن آب به خوبی مخلوط شدند. خمیر به دست آمده به وسیلهی چرخ گوشت به صورت پلتهای 3 میلیمتر در آمدند و در دمای 50 درجه سانتیگراد به مدت 24 ساعت خشک و تا زمان مصرف درون کیسههای پلاستیکی در فریزر -18 درجهسانتیگراد نگهداری شدند. بچه ماهیان به مدت 3 هفته در حد سیری ظاهری تغذیه شدند، سپس دو هفته گرسنه مانده و مجددا 3 هفته غذادهی شدند. در هر تیمار یک گروه با سه تکرار به عنوان گروه شاهد به مدت 8 هفته بطور کامل غذادهی شدند - منیعی و همکاران . - 1390 - جدول . - 3 غذادهی سه نوبت در شبانه روز در حد سیری ظاهری صورت گرفت.
جدول :1 اقلام و ترکیب شیمیایی جیرههای آزمایشی جهت پرورش قزلآلای رنگینکمان
