بخشی از مقاله
مقدمه
کودهای بیولوژیک تولیدی شامل انواع گوناگون از باکتریها یا قارچهای زندهای هستند که توانایی تثبیت بیولوژیکی نیتروژن یا حل کردن و افزایش جذب فسفات موجود در خاک را دارند - . - Vessey, 2003استفاده از کودهای زیستی یکی از راهکارهای مؤثر در حفظ کیفیت مطلوب خاک محسوب میگردد که باعث افزایش واکنشهای مفید بین گیاه و میکروارگانیسمها در ریزوسفر شده و توان گیاه را برای جذب بیشتر عناصر غذایی افزایش میدهد . - Kokalis-Buerelle et al., 2006 - باکتریهای ریزوسفری محرک رشد گیاه کودهای زیستی، مؤثر در افزایش عملکرد گیاهان محسوب میشوند که از طریق سازوکارهای مختلف مانند تولید فیتوهورمونها، افزایش تحرک و قابلیت جذب عناصر، تثبیت بیولوژیک نیتروژن مولکولی و … رشد و عملکرد گیاه را افزایش میدهند . - Vessey, 2003 - یک سیستم ریشهای فعال، ترکیبات آلی را بطور منظم به محیط ریشه گیاه آزاد می-کند. این ترکیبات سبب رشد و افزایش جامعه میکروبی خاک میشود. اهمیت جوامع میکروبی در یک اکوسیستم بدلیل نقشی است که در فرایندهای زیستی خاک که مرتبط با تولید و عملکرد گیاهاست، ایفا میکنند - Mandal . - et ai ., 2007
مدیریت کود یک عامل اصلی در کشت موفقیتآمیز گیاهان دارویی است . - Chatterjee, 2002 - ورمیکمپوست منبعی غنی از عناصر ماکرو، میکرو، ویتامینها، آنزیمها و هورمونهای محرک رشد گیاه است که سبب رشد زیاد و سریع گیاهان از جمله گیاهان دارویی میگردد، همچنی نقابلیت دسترسی به نیتروژن و فسفر را با افزایش تثبیت نیتروژن و محلولکردن فسفر افزایش میدهد - . - Prabha et al., 2007 درزی و همکاران - 2008 - گزارش کردندکه اثر ورمیکمپوست در کشت رازیانه باعث افزایش جذب عناصر غذایی و فتوسنتز در این گیاه میشود.قارچهای میکوریزا آرباسکولار جزء اصلی فلور محیط ریشه در بومنظامهای طبیعی میباشند. روابط همزیستی میکوریزا نقش اصلی در تجزیه مواد آلی خاک، معدنی شدن عناصر غذایی گیاهان و چرخه عناصر غذایی ایفا می کنند. اسیدیته خاک، میزان عناصر غذایی و اثر متقابل با سایر ریزموجودات الگوی کلونیزاسیون این قارچ را تحت تاثیر قرار می دهند - . - panwar et al; 2006
اهمیت قارچهای میکوریزا در کشاورزی پایدار، اساساً به نقش این قارچ ها بعنوان عامل رابط بین گیاه و خاک مربوط میشود. این قارچها عامل انتقال مواد غذایی بین گیاه و خاک بوده و در حفاظت - Elliott and coleman, 1988 - و تغذیه خاک همانند تغذیه گیاه تاثیر دارند - . - Reid, 1984 - ازتوباکتر از جمله کودهای زیستیای است که بهعنوان باکتریهای ریزوسفری محرک رشد گیاه مطرح بوده و امکان کاربرد گسترده آنها برای انواع گیاهان زراعی مورد توجه و تأکید قرار گرفته است . . - Biyari et al ., 2008 - نعناع فلفلی با نام علمی Mentha piperita L، یک گیاه علفی چند ساله است که در ردهبندی گیاهی از تیره Lamiaceae است و برگهای آن بیضوی، متقابل، نوکتیز، دندانهدار وکمی پوشیده از کرکهایی به درازای -7 4 سانتی متر وبه عرض 2 - 3 سانتیمتراست. گلهاکامل،نامنظم،اکثراً دو جنسی هرمافرودیت ومجتمع به صورت گروهی در روی ساقه و در انتهای ساقه و در ماههای مرداد و شهریور ظاهر میشوند. رنگ آنها گلی روشن یا کم و بیش ارغوانی مایل به بنفش است - زرگری، . - 1369 ما در این آزمایش به دنبال اثرات این سه نوع کود زیستی که برای اولین با در کنار هم قرار گرفته بودند، بر روی خصوصیات مورفولوژیک گیاه نعناع فلفلی بودیم.
مواد و روشها
این طرح در سال زراعی1391- 90 در مزرعه کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واقع در شهرستان کرج بهصورت آزمایش اسپیلت پلات فاکتوریل بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی در 3 تکرار بر روی گیاه دارویی نعناع فلفلی اجرا شد.مواد آزمایی این طرح شامل ورمیکمپوست، میکوریزا و ازتوباکتر بود.کرتهای اصلی شامل سطوح ورمیکمپوست بودند و ترکیبات تیماری سطوح مایکوریزا و ازتوباکتر کرتهای فرعی را تشکیل میدادند. تیمارهای ترکیبی شامل: قارچ مایکوریزا شامل سطح صفر - بدون مصرف - ، سویهGlomus mossea و دو سطح ازتوباکتر شامل سطح صفر - بدون مصرف - و مصرف باکتری و سه سطح ورمیکمپوست با پایه دامی شامل سطح صفر - بدون مصرف - ،3 و 6 تن در هکتار بود. مزرعه آزمایشی شامل 36 کرت به ابعاد 3×2 متر، فاصله خطوط50 سانتیمتر - در هر کرت 4 خط کاشت - و فاصله کشت قلمهها بر روی خطوط 20 سانتیمتر و فاصله بین تکرارها3 متر بود. در این کشت از هیچ گونه آفتکش و علفکش استفاده نشد و وجین علفهای هرز در طول آزمایش به صورت دستی انجام شد. نعناع فلفلی به دلیل داشتن ریشههای سطحی به آب زیادی برای رشد نیاز دارد، آبیاری در این طرح در ماه اول کاشت هفتهای 3 بار و از ماههای بعد به هفتهای 2 بارکاهش یافت.در پایان دادههای آزمایش با نرم افزار SAS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و مقایسه میانگین از طریق آزمون حداقل تفاوت معنی دار - LSD - در سطح 5 درصد انجام می شود
