بخشی از مقاله
چکیده
به منظور بررسی تأثیر کاربرد ورمی کمپوست بصورت جداگانه و غنی شده با کودهای شیمیایی، بر غلظت مس در اندام هوایی و ریشه تربچه - Raphanus sativus - آزمایشی در سال 1387 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری به صورت کرت های یک بار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 3 تکرار اجراء شد.
فاکتور اصلی شامل تیمارهای کودی: شاهد، کود شیمیایی، ورمی کمپوست 20 و 40 تن در هکتار به صورت جداگانه و یا همراه 50 درصد کود شیمیایی بود و عامل فرعی مصرف یک ساله، دو ساله و سه سال متوالی تیمار کودی تعیین گردید. نتایج نشان داد که تیمارها، مدت کاربرد و برهمکنش بین آن دو بر غلظت مس در ریشه و اندام هوایی تربچه تأثیر معنی داری داشت. بالاترین غلظت مس در ریشه و اندام هوایی تربچه متعلق به کاربرد سه سال متوالی ورمی کمپوست 40 تن در هکتار بود.
1. مقدمه
تعدیل در هزینه کودهای شیمیایی، مخصوصاً کودهای ازته، همراه با نگرانی هایی درباره آلودگی محیط زیست باعث تمرکز توجه بر استفاده از کاربرد ترکیبی عناصر غذایی از طریق منابع آلی و غیر آلی در تولید محصول شده است. با این وجود، عرضه عناصر غذایی در سیستم زراعی باید از لحاظ اقتصادی مناسب، مساعد شرایط محیطی و قابل قبول جامعه باشد بدون اینکه تأثیر نامناسبی بر تولید محصول داشته باشد.
تحقیقات نشان داده است که حاصلخیزی خاک می تواند در هماهنگی کاملی با توسعه کشاورزی پایدار به واسطه تشریح دقیق مسائل متدوال بهره وری پایدار مدیریت گردد .[7] کود آلی در واقع دوستدار طبیعت، مناسب رشد اقتصادی و اکولوژیکی سالم است که نقش مهمی در شیمی، فیزیک و بیولوژی خاک بازی می کند. هر ساله بالغ بر 38 بیلیون تن در متر زباله های آلی توسط انسان، احشام و محصولات کشاورزی در جهان تولید می شود، که می تواند منبع موثری از عرضه مواد آلی در خاکها باشد. این مقادیر بزرگ از زباله ها می تواند به کودهای زیستی غنی از عناصر غذایی - ورمی کمپوست - برای شیوه های پایدار احیاء زمین تبدیل شود و کرمهای خاکی انتخاب مناسبی برای این کار هستند .[8]
ورمی کمپوست شدن، اکسایش بیولوژیکی و تثبیت مواد آلی در اثر عمل کرمهای خاکی و میکروارگانیسم ها می باشد .[2] تحقیقات نشان داده است که ورمی کمپوست می تواند منابع بالقوه ای از عناصر غذایی برای محصولات زراعی باشد اگر در مقادیر مناسبی با کودهای شیمیایی به کار برده شود 5] و .[6 هدف از اجرای این پژوهش بررسی تأثیر کاربرد تلفیقی ورمی کمپوست و کود شیمیایی بر قابلیت جذب مس به وسیله گیاه تربچه بود.
.2 مواد و روشها
این تحقیق با هدف بررسی تأثیر ورمی کمپوست و کود شیمیایی بر میزان جذب مس در اندام های گیاهی تربچه بصورت طرح کرت های خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی با دو عامل در سه تکرار در سال زراعی 1387-88 در مزرعه پژوهشی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری به اجرا در آمد. عامل اصلی 6 تیمار کودی شامل T1 - شاهد - ، T2 - کود شیمیایی سولفات پتاسیم، سوپر فسفات تریپل هر یک به میزان 75 و اوره 200 کیلوگرم در هکتار - ، T3 - ورمی کمپوست 20 تن در هکتار 50 + درصد کود شیمیایی - ، T4 - ورمی کمپوست 20 تن در هکتار - ، T5 - ورمی کمپوست 40 تن در هکتار 50 + درصد کود شیمیایی - و T6 - ورمی کمپوست 40 تن در هکتار - و عامل فرعی نیز تفاوت کاربرد یک ساله - 1385 - ، دو ساله - 1385-1386 - و سه ساله - 1385 -1386 -1387 - تیمارهای کودی بودند.
کشت گیاه بصورت بذرپاشی در اسفند ماه و برداشت گیاه در فروردین - بعد از 45 روز - انجام شد. پس از نمونه برداری، نمونه های گیاهی چندین بار با آب مقطر شستشو و سپس اندام هوایی و ریشه بطور جداگانه در آون تهویه دار در دمای 65 درجه سانتی گراد به مدت 48 ساعت خشک، و سپس آسیاب شدند. جهت تعیین غلظت مس، عصاره گیری به روش سوزاندن خشک و هضم با اسید کلریدریک انجام شد .[10] غلظت مس در عصاره حاصل به وسیله دستگاه جذب اتمی در طول موج خاص آن عنصر اندازه گیری شد. داده های این مطالعه با استفاده از نرم افزارهای SPSS و MSTATC تجزیه و مقایسه میانگین ها به روش آزمون چند دامنه ای دانکن در سطح پنج درصد انجام شد. برخی خصوصیات شیمیایی خاک تحت کشت و ورمی کمپوست مورد استفاده در جدول 1 آورده شده است.
جدول -1 خصوصیات شیمیایی ورمی کمپوست و خاک
.3 نتایج
نتایج آنالیز واریانس و مقایسه میانگین غلظت مس در ریشه و اندام هوایی تربچه در جداول 2 و 3 آورده شده است.
جدول -2 تجزیه واریانس تأثیر تیمارهای کودی و دفعات کوددهی بر غلظت مس در بافتهای تربچه
جدول -3 مقایسه میانگین غلظت مس تحت تأثیر تیمارهای کودی و دفعات کوددهی
: میانگین هایی که در هر ستون دارای حروف مشترک هستند در سطح %5 آزمون دانکن اختلاف معنی دار ندارند.
:T1 شاهد، :T2 کود شیمیایی، :T3 ورمی کمپوست 20 تن در هکتار همراه با 50 درصد کود شیمیایی، :T4 ورمی کمپوست 20 تن در هکتار، :T5 ورمی کمپوست 40 تن در هکتار به همراه 50 درصد کود شیمیایی، :T6 ورمی کمپوست 40 تن در هکتار.
-3-1 اثر تیمارهای کودی بر غلظت مس در ریشه تربچه
اثر تیمارهای ورمی کمپوست بر غلظت مس در گیاه تربچه نشان می دهد که غلظت مس در ریشه تربچه متناسب با افزایش سطوح ورمی کمپوست افزایش یافت. این افزایش در همه تیمارها نسبت به شاهد معنی دار شد. مدت کوددهی نیز بر غلظت مس ریشه کاهو اثر معنی داری داشت. به طوریکه کاربرد سه ساله تیمارهای کودی بیشترین افزایش در غلظت مس ریشه تربچه را به خود اختصاص داد - جداول 2 و . - 3 میانگین اثرات متقابل انواع کود و کاربرد سالانه کود - شکل - 1 نشان می دهد که بیشترین مقدار برداشت مس توسط ریشه تربچه، با مصرف سه ساله ورمی کمپوست 40 تن در هکتار - T6 - به دست آمد که با کاربرد سه ساله تیمار ورمی کمپوست 40 تن در هکتار همراه با 50 درصد کود شیمیایی - T5 - در یک گروه آماری قرار دارد.
