بخشی از مقاله
چکیده:
یکی از بزرگترین مشکلات جامعه برای اجتماعات در عرصه های فرهنگی و اجتماعی کشور کمبود فضاهای اجتماع پذیر برای اشتراک و ارتقاء دانش و مبانی فرهنگی و هنری جامعه می باشد. حال آنکه طراحی این فضاها قدمتی بسیار در تاریخ این سرزمین داشته و می توان با شناخت و بکار گیری هر چه بیشتر اصول طراحی چنین فضاهایی در این زمینه بهره جست. این تحقیق پاسخی است به این کمبود. علاوه بر آن، این مجموعه یک امکانی است برای اجتماعات شهروندان تحت عنوان "تالار شهر" که رویکرد اصلی آن بر خصوصیات هنر بومی و فرهنگ مدار است که در نهایت از آن به عنوان "مرکز هنرهای نمایشی" نیز می توان بهره جست. و از سویی در جهت احیای فرهنگ و هویت، و هنر بومی ارزش گذاری مضاعفی داشته باشد.
-1مقدمه:
تالار شهر در گذر تاریخ همیشه به عنوان فضایی جامع شهری برای اجتماعات و مناسبات شهری بوده است که جامعیت آن از آن نظر قابل بررسی است که عموم شهروندان را مورد مخاطب خویش قرار می دهد. معمولا تالار شهر همیشه به عنوان شهرداری و مرکزیت شهر نیز قابل بررسی بوده است که در دنیای معاصر و دگرگونی های ماهوی و کالبدی در شهر بسیاری از مقیاس ها محکوم به تغییراتی گشته است. با این حال که تالار شهر که خود دارای عمومیت و جامعیت در جذب مخاطب شهروندی دارا می باشد ولی می توان رویکردهایی به آن بخشید تا در جهت نیازمندی های شهر از لحاظ خصوصیات فرهنگی، اجتماعی و شهرنشینی بتواند انعطاف عملکردی و کالبدی را نیز داشته باشد. بنابر این می توان با گنجاندن مرکز هنرهای بومی شهر به کالبد تالار شهر مصداق این موضوع بود.
-2فرایند تحقیق:
-1-2 سؤال تحقیق
-1 اصول معماری منطقه گرا چیست؟وچگونه می توان الگوهای بومی و محلی را در ساختار معماری امروزی تلفیق نمود؟
-2 کدامیک از عوامل فرهنگی و بومی منطقه کرمانشاه می تواند باعث شکل گیری اثر معماری در راستای رویکرد منطقه گرایی باشد؟
-2-2اهداف تحقیق
-1توجه به اصول منطقه گرایی در خلق آثارمعماری در راستای ارتقای هویت و فرهنگ جامعه -2سازماندهی یک مجموعه بصورت شاخص شهری - لندمارک - در راستای ایجاد خوانایی و هویت شهر.
- 3 ایجاد یک مجموعه جهت نمایش آثارو هنرهای بومی در سطح منطقه با تاکید بر فرهنگ و هنر بومی ومحلی .
-3-2فرضیهی تحقیق
1 -منطقه گرایی در معماری می تواند باعث حفظ هویت شهری و الگوهای فرهنگی جامعه باشد.
-3 روش تحقیق:
روش تحقیق در این طرح دارای مولفه های کیفی بر اساس مدل توصیف و تحلیل است.تحقیق کیفی برای درک و تبیین پدیدههای پیچیده اجتماعی از دادههای کیفی نظیر دادههای حاصله از مصاحبه، مشاهده مشارکتی، مستندات، پرسشنامه و ... استفاده میکند.
پیدایش تحقیق کیفی به وجود عامل انسانی مربوط می شود. در این روش برای دیدگاه های افراد مورد تحقیق ارزش قایل میشوند، محقق و تحقیق شونده با یکدیگر در رابطه متقابل در نظر گرفته میشوند، هم به توصیف میپردازد و هم تبیین و برای گردآوری داده به گفته ها و رفتارهای قابل مشاهده افراد تکیه میکند.اساس مطالعات دراین طرح شیوه ی کتابخانه ای و بررسی نمونه های مشابه در داخل و خارج می باشد.
-4 پیشینه و ادبیات تحقیق
بررسی تاریخی چگونگی طرح ریزی مراکز شهری در دنیای پیشرفته صنعتی نمایانگر آن است که تعبیه اینگونه مراکز رفته رفته به صورت سنتی مطلوب و رایج درآمده است. به عنوان نمونه هسته های کوچک محله ای به عنوان کوچکترین مراکز تجمع خدمات در سطح شهرها همواره به اشکال متفاوت در بافت های کهن شهرهای مختلف ایران وجود داشته اند. که هم اینک نیز نمونههای بارز و کاملاً تیپیک آنها را می توان در شهرهائی چون یزد و کاشان که از گزند تحولات و تغییرات بنیادی در بافت کهن کمتر آسیبی دیدهاند مشاهده نمود .
-5تعاریف
-1-5منطقه
سال هاست که ایده منطقه هم مورداستفاده درست وهم سوء استفاده قرار گرفته است. منطقه در اصل و ریشه خود به معنای خط ،جهت و نیزناحیه و بخش است.در مورد تعریف منطقه اختلاف نظرهای فراوانی وجود داردکهاحتمالاً بازتاب تنوع رشته های فکری موجود در مطالعات منطقه ای است. برای برخی، منطقه تمامیتی است که می تواند عنوان منطقه طبیعی به خود گیرد و برای برخی دیگر، منطقهصرفاً محصول تفکر و روشی است برای منطقه بندی.
-2-5منطقه گرایی
منطقه گرایی به عنوان رویکردی که ردپای آن حتی در اقدامات سیاسی و مدنی یونان ، روم و ایران باستان نیز قابل شناسایی است. از نیمه دوم قرن 18 بود که با استقبال زیادی در حوزه معماری و شهرسازی رو به رو گشت و توجه بسیاری از نظریه پردازان و معماران را به خود جلب نمود .منطقه گرایی ،یکی از رویکردهای معماری است که در تعامل با فرهنگ و بستر فرهنگی قرارداشته و بر لزوم توجه به ویژگی های فرهنگی، جغرافیایی، اقلیمی به منطقه خاص تأکید می کند.این خصوصیات در نهایت ،به معماری حال وهوا بخشیده وحس مکان را در مواجه با فضاها تقویت می کنند.
جنبش زیست منطقه گرایی درمعماری، تحت شعاع جنبش های طراحی پایدار وطراحی بوم شناختی قرار گرفته است .این جنبش ،دربردارنده ی یک نظریه وعملی است که پیوند فرهنگ انسانی را به زیست بوم های منطقه ای در وضعیتی پایدار در نظر داشته و وابستگی های فرهنگی و بوم شناختی رابه هم مرتبط کرده ومنجر به خلق حساسیت های مکان محوری می شود که با دانش عمیقی از مناظر بومی طبیعی،اقلیم،جغرافیا،فرهنگ های بومی وتاریخ محیطی شان نمایش داده می شود.
-3-5 منطقه گرایی انتقادی
منطقه گرایی انتقادی رویکردی است که نه تنها جریان های همسان ساز جهانی گری، بلکه گرایشات نژادپرستانه ، ملی گرایانه، التقاط گرایانه و مقلدانه را نیز مورد نقد قرار می دهد. برخوردی انتقادی و دو گانه که نیازمند سطوح بالایی از خود آگاهی و اجتناب از رویکرد های صحنه پردازانه و نوستالژیک بوده و نه تنها بر ویژگی های دیداری مکان ، بلکه بر وجوه کیفی معماری از جمله شدت و کیفیت نور ، بافت و جنس مصالح نیز توجه دارد. منطقه گرایی انتقادی به عنوان رویکردی که در تلاش برای میانجی گری میان دستاوردهای تمدن جهانی و تجربیات بومی و نیز ایجادمرکزی میان تئوری انتقادی مدرن و دیدگاه های پست مدرنیستی است، توجه بسیاری از پژوهشگران را در دهه 80و 90 قرن بیستم به خود جلب نمود و تاثیر بسزایی در تجربیات معماری اواخر قرن بیستم نهاد.
-4-5 تالار شهر
تالار شهرکه در تمام دنیا به عنوان یکی از مردممدارترین ساختمانهای عمومی شهر، از شأن و منزلتی والا برخوردار است، مکانی برای انجام کلیه امور اجتماعی شهر میباشد. تالار شهر در درجه نخست فضایی برای استقرار یکی از مردمسالارترین نهادهای شهری یعنی انجمنها و شوراهای شهر و سپس مرکزی برای گردهمآییهای عمومی و ارتباط و تعامل میان مردم در عرصه مسائل شهری است. نقش این فضا در اکثر شهرهای دنیا گردهمآوری شهروندان و ترغیب آنها به همکاری با یکدیگر و مشارکت در امور شهر میباشد. به همین جهت تالار شهر بایستی به همه شهروندان و فعالیتهای جمعی شهر تعلق داشته باشد.
ساختمان تالار شهر به عنوان یکی از مهمترین ساختمانهای عمومی شهر، از دیرباز مورد توجه خاص معماران و مدیران شهری بوده و در بیشتر شهرهای جهان زیباترین و باشکوهترین بنای شهر به تالار شهر اختصاص یافته است. تالار شهر سمبل و نماد شهر به شمار میرود و باید ضمن برخورداری از ظرافت و زیبایی، تا حدودی دارای ارزش و روحیه مونومانتال - یادمانی - باشد؛ یک معماری قوی و مصمم که نماد شرکت عامه مردم در امور شهرشان است. همچنین تالارهای شهر باید بگونهای طراحی شوند که توأمان پاسخگوی نیازهای فضایی شورای شهر و نیازهای فرهنگی و اجتماعی شهروندان باشند. کارآیی این بناها بستگی تام به فضاهایی دارد که امکان مشارکت مردم را در امور شهر فراهم نماید.
از آنجا که تالار شهر مکانی متعلق به همه مردم شهر است، آنچه در طراحی ساختمان آن بایستی مد نظر باشد، طراحی مدلی معمارانه از مردمسالاری است. در طراحی تالار شهر بایستی اصل بر حل شدن در بافت شهری، شفافیت و آزادی باشد. ساختمان تالار شهر به عنوان یک بنای عمومی مردمسالار باید از درجه زیادی از شفافیت برخوردار باشد و به گونهای تفکیکناشدنی و تنگاتنگ و نیز متواضعانه با بافت شهری و محیط پیرامون خود درآمیزد، به گونهای که نتوان به آسانی مرز مشخصی میان حوزه متعلق به بنا و حوزه عمومی متعلق به شهر، قائل شد. در این صورت دیگر این ساختمان را نمیتوان صرفاً بنا نامید، بلکه این بنا به عنوان شکل شناوری از بنا و فضای شهری، به بخشی تفکیکناپذیر از شهر تبدیل میشود و لاجرم به همه شهروندان تعلق مییابد. بر این اساس، نزدیک بودن تالار شهر به فضاهای مهم شهری مانند میدانها، از جمله مهمترین عواملی است که تاکنون در اکثر شهرهای دنیا مورد توجه معماران و مدیران شهری قرار گرفته است.
-6تحلیل منطقه گرایی در آثار معماری جهان
معماری در جهان سوم درجستجوی پیدا نمودن راهی برای ارتباط نیازهای معاصربه الگوهای قدیمی و اغلب فراموش شده بناهای سنتی است که در هارمونی باسبک و شیوه زندگی و ارزشهای فرهنگی بودند ولی متاسفانه با رویکرد صرف فرمال و آموزش معماری اروپایی در دانشگاه های کشورهای عربی و بازگشت دانش آموختگان معماری از کشورهای دیگر به کشور وتوسعه برنامه آموزش معماری در سال های گذشته با تاثیر پذیری از روند جهانی شدن باعث گردید که ساخت و سازبه یک فعالیت پرسود تجاری در مراکز شهرها بدل گردد و در نتیجه که حرفه معماران به یکی از پرتقاضاترین حرفه ها در جوامع عربی مبدل گردد.که البته در کشورهای مختلف این موضوع صورت خاص خود را پیدا کرده است.
-1-6معماری معاصر در ممالک عربی
بالا رفتن قیمت نفت پس از جنگ و رونق اقتصادی به دنبال آن در منطقه به افزایش چشمگیر ساخت و ساز ،به ویژه در شهر ها و به وجود آمدن انواع جدیدی بنا که پیش از آن در منطقه نبود ، منجر شد.
