بخشی از مقاله
چکیده
هنرهای نمایشی از دیرباز یکی از کهنترین هنرها در میان اقوام مختلف بشر بوده است و انعکاس فرهنگ، آداب، سنن، اعتقادات، زبان و ... هر قوم و ملیتی را همواره با خود به همراه داشته است. با بررسی و دقت در نوع ارتباط افراد با یکدیگر و علاقه حضور آنها در فضاهای اجتماعی درمییابیم که برای پاسخ به این غریزه طبیعی، نیاز به کالبد فضایی برای حضور و گردهمآیی انسانها به چشم میخورد.
معنایی که محیط و ویژگیهای کالبدی ساختههای انسان به انسان القا مینمایند، آن دسته از اصول و ارزشهای فرهنگی جامعه میباشند که شکلدهنده محیط بودهاند . درک نقش محیط ساخته شده در زندگی مردم نیازمند فهم و درک ماهیت انسان است. شناخت نیاز هر فرد، مبتنی بر شناخت ماهیت اوست و این شناخت به شهرسازان و معماران نشان میدهد که محیط چگونه میتواند بر رفتارهای مردم با پیشینههای مختلف تاثیرگذارد.
هدف این پژوهش بررسی تاثیرات نمایش و فضاهای فرهنگی بر روابط انسانی میباشد. در این پژوهش جهت گردآوری اطلاعات از روش ترکیبی استفاده شده است . بررسی کیفیت ارتباط افراد در فضاهای فرهنگی با استفاده از روش توصیفی- پیمایشی وتحلیل محتوا به گردآوری اسنادی اطلاعات از طریق مطالعهی کتابهای مرتبط و مقالات پرداخته شده و با استفاده از روش کیفی که همان مشاهده و بازدید میدانی است که با تحلیل یافتهها به پیشنهاداتی در خصوص شکلگیری ارتباطات افراد در جامعه به ویژه فضاهای فرهنگی که مورد بحث است را مورد بررسی قرار داده است. با توجه به مطالعه بر روی رابطهی متقابل افراد و محیط و بررسی نمونههای موردی در مییابیم که نمایش و فضاهای فرهنگی تاثیر مستقیمی بر روی ارتقا سطح فرهنگی جامعه دارند.
-1 مقدمه:
آغاز نمایش در هر سرزمینی ریشه در آداب و رسوم و مناسک مذهبی و قومی دارد و سرزمین ایران نیز از این قائده مستثنی نیست. در سرشت بشریت تمایل به برقراری ارتباط امری بدیهی است. گردهمآیی افراد در فضاهای اجتماعی از هزارههای قبل از میلاد تا عصر کنونی، از تمدن یونان و روم تا تمدن اسلامی قابل مشاهده و عامل مشترک تمام تمدنها تشکلات مردمی بوده است. فضاهای اجتماعی به رغم زمانه و فرهنگ مردم همیشه درحال تغییر و تحول بوده و فرهنگ و هنر هر سرزمین چکیده و تبلور دانش و اطلاعات نظری و عملی یک جامعه است.
فرهنگ روش زیست و تفکر یک جامعه است و معماری به عنوان یک هنر میان رشتهای و نمایش نیز به عنوان هنری دیگر عواملی فرهنگ ساز و تاثیر گذار هستند. کمبود فضاهایی برای گردهمآیی و کاهش سطح ارتباطات افراد و تغییر در سبک و سیاق زندگی انسانها با توجه به رشد سریع شهر نشینی و پیشرفت تکنولوژی، انگیزه اصلی پژوهش حاضر بوده است. با یک دید کلی به بررسی روابط متقابل افراد و فضاهای فرهنگی و احتیاجات و ملزومات فضایی را برای ارتقا سطح ارتباطات افراد و داشتن فضاهایی پویا و سرزنده با هدف تاثیر فضای فرهنگی بر ایجاد روابط متقابل و پایدار میپردازد. نقش فضاهای فرهنگی و نمایشی در روابط افراد موضوعاتی هستند که در این پژوهش مورد بررسی قرار میگیرند.
-1 روش تحقیق:
این پژوهش روش توصیفی- پیمایشی وتحلیل محتوا به گردآوری اسنادی اطلاعات از طریق مطالعهی کتابهای مرتبط و مقالات پرداخته شده و با استفاده از روش کیفی که همان مشاهده، بازدید میدانی و تطبیق با ضوابط است که با تحلیل یافتهها به پیشنهاداتی در خصوص شکلگیری ارتباطات افراد در جامعه به ویژه فضاهای فرهنگی که مورد بحث است را مورد بررسی قرار داده است.
-2 پیشینه تحقیق:
مطالب - جدول - 1، بیانگر توجه دوباره به فضاهای عمومی شهری در ادبیات شهرسازی جهان پس از یک دوره وقفه - قرن 18 تا نیمه دوم قرن - 20 و بیتوجهی به آنهاست. بنابر نوشتههای مندرج در جدول، نقش این فضاها در شهرها پررنگ شده و حتی بسیاری از فضاهای بافتهای تاریخی قرنهای پیشین، احیاء و جایگاه ارزشمند خود را در بافت فضاهای عمومی، به دست آوردهاند
جدول :1 سیر تاریخی توجه و تحول فضاهای عمومی شهری ماخذ: - محمدی و همکاران، - 17 : 1391
-3 مبانی نظری تحقیق
-1-3 جامعه و اجتماعی بودن
جامعهشناسان تعاریف گوناگونی برای مفهوم جامعه دارند، که تقریبا همه به یک تعریف واحد دست یافتهاند. ویلفردو پارتو3 جامعهشناس ایتالیایی، جامعه را چنین تعریف میکند:
"جمعی از ذرات انسانی که در یک رابطه متقابل و پیچیده قرار دارند. صورت واقعی این هیئت اجتماعی متنوع و متعدد است و عوامل گوناگونی موجب تشکیل آن میشوند
شناخت کافی از انسان و نحوه ارتباطش با سایرین و چگونگی آن میتواند در شکلدهی محیط برای برقراری بیشتر تعامل و ارتباط موثر باشد. لذا در این روند با بررسی انسان به عنوان یک موجود اجتماعی که دارای سطوح کمی و کیفی مختلفی از تعاملات اجتماعی است، شناخت قرارگاههای رفتاری و مناسبتهای اجتماعی و فعالیتهای دارای ظرفیتهای بالقوه برای کنشهای اجتماعی و روابط معنادار، اهمیت پیدا میکند
-2-3 سرمایه اجتماعی
سرمایه اجتماعی در درون یک فرد یا یک سازمان اجتماعی وجود ندارد بلکه در فضای ارتباطی بین افراد وجود دارد
از نظر بوردیو، سرمایه اجتماعی به عنوان شبکهای از روابط ودیعهای طبیعی یا اجتماعی نیست بلکه در طول زمان باید برای کسب آن تلاش کرد. به تعبیر او سرمایه اجتماعی محصول نوعی سرمایهگذاری است که به دنبال تثبیت یا بازتولید آنگونه روابط اجتماعی است که مستقماًی در کوتاه مدت یا بلند مدت قابل استفاده هستند
در جدول 2 تعریف سرمایه اجتماعی از دیدگاه بزرگان اشاره شده است.
جدول:2 تعریف هدف و واحد تحلیل سرمایه اجتماعی از نگاه صاحب نظران
