بخشی از مقاله
چکیده
بی تردید می توان گفت که عالی ترین آمال معنوی و مادی هر قومی در فرهنگ و هنر آنان تجلی می یابد و هنر را می توان به منزله هویت آن مردمان قلمداد کرد. خانه هنری به عنوان مکانی برای حفظ ارزش ها و گنجینه های فرهنگی و هنری هر منطقه و قومی و یکی از مهمترین بناهای آن شهر یا کشور مطرح اند و هر روز تاثیر و جای پای خود را پرنگ تر، در تاریخ، فرهنگ و معماری تثبیت می کنند. خانه های هنر فارغ از اینکه به چه هدفی ساخته می شود و چه اثر و مفاهیمی در آن به نمایش درخواهد آمد، خود به عنوان یک شخصیت، نمود و اثری از معماری، هنر، علم، فن و فرهنگ آن منطقه مطرح است. همنشینی یا پیوند میان این عوامل متعدد و چند بعدی در چنین بناهایی، شاید از مهمترین سوال ها و بحث های مطرح در معماری معاصر می باشد.
موضوع این پژوهش، خانه هنر گلپایگان با رویکرد احیا فرهنگ و هنر بومی می باشد که در راستای توجه به مفاهیم فرهنگی هنری برای بازشناسی و حفظ نمادهایی از فرهنگ گلپایگان به عنوان گنجینه های سیرتکاملی و پیشرفت اندیشه بشری عمل می کند. نسل امروز در مورد تاریخ و گذشته ی خود بسیار آگاه تر است و به سوی شناخت آثار فرهنگی گذشتگان پیش می رود و چنین مکانی، باید گامی در جهت ارتقای سطح فرهنگ بردارد و در جهانی که دائماً متحول می شود، نیروی درک همیشه جدیدی را در مورد پیوند بین گذشته و آینده پیدا کند. پژوهش حاضر در پی آن است تا با نگاه و الهام از گذشته ونه تکرار صرف الگوی کالبدی، فضایی کارا و پویا به وجود آورد و نیاز به رشد و توسعه فرهنگی را با استفاده از پتانسیل ها و امکانات تاریخی و فرهنگی و استفاده بهینه از آن ها بر آورده سازد و علاوه بر آن به کمبود فضاهای جمعی شهری برای تعاملات اجتماعی و فرهنگی مردم پاسخ دهد. روش تحقیق اتخاذ شده در این نوشتار مبتنی بر مطالعات متون و استفاده از اسناد تصویری در بستر مطالعات کتابخانهای و به صورت توصیفی تحلیلی خواهد بود.
واژه های کلیدی: هنر بومی، فرهنگ ، خانه هنر ، گلپایگان
-1 مقدمه
هنر به عنوان یک موضوع جامع وگسترده اجتماعی - فرهنگی - اقتصادی وجامعه شناسی در قالب یک راهکار ارتباطی میان انسان ها عمل میکند تا ایده ها- مفاهیم احساسات وپیام های هنرمند از طریق آفرینش گری هنری به مخاطبان هنر که همانا جامعه هنرمند است عرضه گردد وعموم مردم با مضامین واحساساتی جدید پیوند یابند. فرایند آفرینشگری هنری از ایده -تصور- تخیل و واقعیت نشات می گیرد وسپس با ابتکار وخلاقیت هنرمند وبا ابعاد زیبایی شناسی درمی امیزد تا یک اثر هنری خلق گردد . علاوه برنقش فردی هنرمند نبوغ وخلاقیت او در خلق آثار هنری- نقش اجتماع و روابط اجتماعی نیز در شکل گیری آن بسیار تاثیر گذاراست چراکه هنر فرآورده ای است اجتماعی واندیشه های هنری تاثیر پذیر از اندیشه های اجتماعی است ویک عمل هنری عملی است که از طریق نهادهای اجتماعی وایدئولوژی ها ومعیارهای زیبایی شناسی حاکم در جامعه شکل میگیرد وهنرمند ازطریق آثار هنری به بیان ارزش ها- سنت ها وفرهنگ ها و باورهای اجتماعی جامعه خود می پردازد .این امر اهمیت موضوع هنر از دیدگاهی متفاوت در قالب ابعاد اجتماعی وجامعه شناسی را نمایان می سازد .از سوی دیگر بر اساس این را بطه متقابل میان هنرمند وجامعه مخاطبان هنری نیز نیازمند به آ موزش جهت درک مفاهیم نهفته درآثار هنرمندان هستند تا زمینه های رشد فکری- اجتماعی و فرهنگی افراد جامعه مهیا گردد. که این امر از طریق سوا د بصری در جامعه میسر می باشد - ملا احمدی، . - 1389
-2 تعریف هنر و هنرمند:
بنا به تعریف دکتر مهدی حجت، هنر ظرفی است که مظروف آن آدمی است. هنر، طراحی همه ی چیزهایی است که انسان با آن سر و کار دارد. هنرمند کسی است که، وحدت نگاه خود را ، بر کثرت نگاه ما، منطبق می کند. اجزای پراکندهء حس و اندیشه و نسبیت زیبائی شناسانه را به زندگی، در پدیده ای چند بُعدی و بگونه ای متحد و متشکل، به ما می نمایاند.دقیقا براین اساس، با اینکه هنرمند با همین زندگی و از همین زندگی می جوشد، آنچه به ما ارائه می دهد، متفاوت از آنچیزی است که خود دیده و یا رسیده و دریافته ایم - آشوری ،. - 1389
1-2 تاریخ پیدایش هنر
اگر با این سؤال برخورد کنیم که هنر در چه زمانی و در کجا پدید آمد و ظهور کرد و در پیشینه هستی آدمی، کندوکاو کنیم، خواهیم دید هنر همزاد انسان است. هیچ زمان و زمینی نمیتوان یافت که اثری از هنر در آن نباشد. گویا آدمی با هنر آفریده شده، با هنر زیست کرده و با هنر از این جهان به دیار دیگر شتافته است. این همراهیِ انسان با هنر حکایت از ارتباط جوهری هنر با انسان دارد. اگر هنر امری عارضی برای انسان بود، هرگز چنین تلازمی با آن پیدا نمیکرد. میبایست چیزی در جوهر و گوهر آدمی باشد که هنر از آن سرچشمه گرفته و ظهور کرده باشد. پس برای شناخت دقیق هنر، باید انسان راشناخت و در حقیقت او کاوش کرد - امام،. - 1391
2-2 اثر هنری
اثر هنری آفریده هنرمند است و هنرمند، مانند هر خالق دیگری، تا جایی خالق و آفریننده است که با اراده و اختیار خود به آفرینش میپردازد. از این رو، اثر هنری آفریده ارادی هنرمند است و آفرینش نمیتواند غیرارادی باشد. پس در هر کار هنری تا آنجا که هنرمند به اراده خود به آفرینش میپردازد، هنر ظهور میکند و هر قدر از نقش عنصر اراده کاسته و بر عامل تصادف و شانس تکیه شود، آفرینش هنری کاهش و هنر تنزّل و تقلیل پیدا می کند. در ادامه خواهیم گفت: زیبایی نیز رخ بر میتابد. ما هیچگاه نقش زیبایی که دست تصادف و در برخورد آب و گِل و باد و آتش رقم زند، بهعنوان یک اثر هنری نمیتوانیم تلقّی کنیم. هنر، آفرینش ارادی هنرمند است - آشوری ،. - 1389
3-2 فلسفه ی هنر
در فلسفه هنر، مبانی هنر و آنچه هنر بر مبنای آن شکل میگیرد و هویت پیدا میکند، ضرورت و ماهیت هنر، مفاهیم اساسی در هنر مانند: زیبایی، فرم، نهاد، ارتباط هنرهای مختلف با یکدیگر، رابطه هنر با امور خارج از آن مانند: فلسفه، دین، جامعهشناسی، روانشناسی،… تاریختحوّلات هنری، زمینه و علت این دگرگونیها و سبکها و روشهای هنری، عوامل پیدایش، گسترش و افول این سبکها مورد مطالعه قرار میگیرد - همان - .در هنر عواملی چهارگانه دخالت دارند:
-1 هنرمند.
-2 کار هنری
-3 پیام هنر.
-4 مخاطب.
هنرمند، سازنده کار هنری و خالق آن است. پس میان این دو عامل، نسبت آفرینش وجود دارد. کار هنری همان چیزی است که ما به عنوان مصداق هنر به آن اشاره میکنیم؛ یک تابلوی نقاشی، فیلم، یا قطعهای موسیقی یک کار هنری است. کار هنری بر پیام هنر حکایت دارد و آن را بازنمایی میکند. رابطه کار هنری با مخاطب، برانگیختن احساس، عاطفه یا تخیّل اوست. همین احساس، عاطفه یا تخیّل اگر مقصود هنرمند باشد، پیام هنر است و هنرمند از طریق قراردادیِ عمومی پیام خودرا منتقل میسازد. از سوی دیگر هنر، ابعاد مختلفی دارد: -1 از ساختی زبانی برخوردار است -2 در آن آفرینش و خلاقیت بهچشم میخورد -3 از زیبایی بهرهمند است.پس برای شناخت هنر باید عوامل چهارگانه، روابط بین آنها و ابعاد مختلف هنر را بررسی و مطالعه کرد - امام،. - 1391
4-2 مخاطب
هنر، ظهور هنرمند است و ظهور برای دیگری است. هر چند هنر اصیل در هنگام خود بودن هنرمند روی مینماید، ولی هر هنری مخاطبی را میطلبد؛ مخاطبی که هنرمند قصد انتقال احساس یا خیال یا بهطور کلی پیام خود را به او دارد. حال این به مخاطب در مواجهه با هنر با مخاطب زبان عادی متفاوت است. در حالیکه مخاطب زبان عادی مفاهیم گوینده را از طریق الفاظ و عبارات او درک میکند. مخاطب هنر از طریق نمادهایی که هنرمند به کار میگیرد به احساس یا خیال خاصی دچار میشود و با تمام وجود تحت تأثیر هنر و زیبایی اثر هنری و خلاقیت هنرمند آن قرار می گیرد. میزان تأثیر اثری هنری بر مخاطب، تابع توانایی فنی هنرمند، شدت احساس و خیال او در هنگام آفرینش، خود آن هنر یا آن سبک هنری است. گستره مخاطبان اثر هنری به لحاظ کلیّت و عمق احساس و عاطفه و خیال برانگیخته شده در آنها به لحاظ کیفیت، یکی از معیارهای ارزیابی اثر هنری محسوب میشود - ملا احمدی، . - 1389
