بخشی از مقاله
چکیده
آموزش و پرورش نهادی ارزشی محسوب میشود که جامعه از آن انتظار دارد همواره یادگیری را بهبود ببخشد در واقع هدف عمده تمامی نهادهای آموزش و پرورش ایجاد توانایی آموزش موثر است که برای دست یابی به این هدف ها، مسولیت سنگین بر دوش مراکز آموزشی، به ویژه آموزش و پرورش قرار می گیرد در این پژوهش با استفاده از روش توصیفی ، تحلیلی به بررسی روشهای آموزش موثر در کلاس درس پرداخته شده است .
نتایج بررسی تحقیق نشان داد که رعایت مهارت های آموزشی - پیش از تدریس، حین تدریس و پس از تدریس - در تدریس موثر و تاثیر گذار نقش اساسی دارد و بر این اساس لازم است معلمان با طرح درس روزانه و آمادگی کامل قبل از تدریس ، در کلاس درس حضور یابند و به علوم روانشناسی و تربیتی برای برخورد با بحران های احتمالی در کلاس مجهز باشند
مقدمه
در آموزش و پرورش فعال، نقش معلم نقش تشنه کننده است نه سیراب کننده؛ آموزش موثر ذهن دانش آموز را از تعادل و سکون خارج می کند تا خود از طریق قانون و اصل تعادل جویی به تعادل دست یابد - کریمی،25 137،. - 3 مدرسه باید عشق به یادگیری، همکاری در ارتباطات روزانه ، مهارت در کسب دانش و بینش و مهارتهای زندگی و تفکر خلاق را مورد تاکید قرار دهد.
پیدا کردن راهکارهایی برای غنیسازی فرهنگ آموزش در مدارس و در کلاسهای درس و افزایش میزان تحقق هدفهای آموزش و پرورش، سرمایهگذاری مهمی است که باید بدان پرداخت.. مهمترین احساسات نظام آموزشی، آماده ساختن افراد برای کسب دانش، مهارتهای شناختی و شغلی جهت ورود به اجتماع است . جامعه ما هم درحال توسعه و پیشرفت است وآموزش موثر از جمله مهمترین عوامل اثرگذار برانگیزش پیشرفت و پیشرفتت تحصیلی است
در میان مجموعه فعالیتهایی که برای تعلیم و تربیت دانش آموزان انجام می شود بیشترین سهم به تدریس معلم در کلاس درس اختصاص می یابد. تدریس را می توان به فعالیتهای دو جانبه ای که بین معلم و شاگردان جریان دارد و هدفش یادگیری است تعریف کرد. این فعالیت چنان چه منتج به یادگیری شود برای شاگرد موثر و مفید خواهد بود. بنا به تعریف هر فعالیتی با قصد و عملی همراه است قصد معلم در امر تدریس این است که شاگردان چیزی یاد بگیرند. برای اینکه تاثیر معلم به هنگام تدریس و سایر فعالیتهای تربیتی بر شاگردان بیشتر شود باید دو عامل تسلط باشد یکی نحوه صحیح ارائه درس و دیگری به موضوعی که می خواهد تدریس کند
مهارتهای فرایند تدرس
فرآیند تدریس، مجموعه ی اعمالی است سنجیده، منطقی و پیوستی که به منظور ارائه درس از طرف معلم صورت می گیرد. توانائیهایی که معلم برای اجرای این اعمال کسب می کند. مهارتهای فرآیند تدریس نامیده می شود. مهارتهای فرآیند تدریس را مطابق نمودار - 1 - زیر به سه بخش و مرحله کلی می توان تقسیم کرد:
الف- مهارتهای قبل از تدریس
ب- مهارتهای ضمن تدریس
ج- مهارتهای پس از تدریس
نمودار - 1 - مهارتهای فرآیند تدریس
پیشینهْ تحقیق
با مطالعه و بررسی در متون علمی به خصوص تحقیقات انجام شده در خصوص تاثیر به کارگیری روش های تدریس خلاق بر افزایش خلاقیت کودکان، به موارد مرتبط با موضوع حاضر برمی خوریم که به چند مورد اشاره می گردد.
در تحقیقی که توسط امامی پور و سیف - 1382 - انجام شد نشان داد که بین سبک های تفکر و خلاقیت رابطه وجود دارد. به طور ی که سبک تفکر آزاد منشانه با افزایش خلاقیت و سبک تفکر محافظه کارانه با کاهش خلاقیت رابطه وجود دارد. همچنین سبک های تفکر آزاد منشانه و سلسله مراتبی پیش بینی کنند، پیشرفت تحصیلی بالا در دانش آموزان و سبک تفکر الیگایشی پیش بینی پیشرفت تحصیلی پایین است.
تورنس - 1987 - در نتایجی از 308 مطالعه انجام شده، نشان می دهد که روش های تدریس مناسب، بر رشد خلاقیت کودکان تأثیر مثبت می گذارد و در %70 موارد با موفقیت همراه است به طور کلی روش تدریس مناسب در مدارس نه تنها باعث می شود که خلاقیت کودکان رشد یابد، بلکه دانش آموزان را با دنیای فردا که مسئله و مشکلات بی شماری دارد، آماده ی حل مسئله، خلاقیت و نوآوری می کند پس لازم است تا جامعه در آگاه کردن معلمان به انواع روشهای فعال تلاش کند تا معلمان از روشهای مناسب در کلاس خود استفاده کنند، کنجکاوی کودکان را برانگیزند و شرایط مناسبتری را برای خلاقیت کودکان ایجاد کنند
روشها و فنون تدریس
روش پرسش و پاسخ
در یک کلاس فعال و خوب هم دانش آموزان و هم معلم سؤال کننده و پاسخ دهنده هستند. پرسش های ما، در واقع بازتاب میل درونی ما نسبت به فهمیدن و دانستن است. اصولا منشأ تولید علم و دانش بشر را می توان همین کنجکاوی و میل درونی دانست. اهمیت روش پرسش و پاسخ در آموزش به حدی است که آن را یکی از روش های مهم آموزش علوم می دانند. این روش، به روش سقراطی معروف شده است و ریشه ی تاریخی نیز دارد. در روش سقراطی، مربی با طرح پرسش های هدفدار، یادگیرنده را به سمت فهم مطالب مورد نظر هدایت می کند.
روش نمایشی
روش نمایشی بر اساس مشاهده و دیدن استوار است افراد مهارتهای خاصی را از طریق مشاهده و دیدن فرا می گیرند. ابتدا معلم عملا جریان کاری را در برابر چشم فراگیران انجام می دهد و آنگاه فراگیران همان کار را شخصا تکرار کرده انجام می دهند با استفاده از این روش می توانیم مهارتی را به تعداد زیادی از افراد و در طی زمانی کوتاه ارائه نمائیم. و آموزش به کم اشیا واقعی و حقیقی است برای درسهایی که جنبه عملی و فنی دارند بیشتر استفاده می شود.
روش آزمایشی
آزمایش فعالیتی است که در جریان آن فراگیران با به کار بردن وسایل و مواد بخصوصی درباره ی مفهومی خاص عملا تجربه کسب می کنند. آزمایش معمولا در آزمایشگاه انجام می گیرد اما نداشتن آزمایشگاه مجهز یا وسایل مناسب در مدرسه نباید دلیلی برای انجام ندادن آزمایش باشد. در بعضی موارد حتی با وسایل بسیار ساده می توان در کلاس آزمایش انجام داد.
گردش علمی یا فعالیت خارج از کلاس
کاری است عملی که بیرون از کلاس آزمایشگاه یا کتابخانه صورت می گیرد و شامل مطالعات مستقیم و دست اول درباره ی یک مسئله جمع آوری اطلاعات از طریق مشاهده پرسشنامه، مصاحبه، اندازه گیری، نمونه برداری و سایر فنون تحقیقی می باشد تا از این طریق در مورد اعتبار فرضیه ها، تشخیص تغییرات با درستی و صحت شرایط و موقعیتها اطمینان حاصل شود
