بخشی از مقاله
چکیده
در پژوهش حاضر به بررسی افشای داوطلبانه، تامین مالی و وضعیت مالی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران براساس داده های 65 شرکت طی دوره 11 ساله بین سال های 1384 تا 1394 پرداخته شده است. برای اندازه گیری افشای داوطلبانه از چک لیست ارایه شده از سوی بیات - 1392 و - 2012 استفاده شده که شامل افشاء اطلاعات مرتبط با ارزش آفرینی سهامداران می باشد. ضمن اینکه متغیرهای تامین مالی با استفاده از شاخص های تامین مالی از طریق بدهی و تامین مالی از طریق سهام جدید و هم چنین وضعیت مالی با استفاده از شاخص Z آلتمن محاسبه شده است.
نتایج به دست آمده در این پژوهش نشان می دهد روش تامین مالی در سطح افشاء داوطلبانه - شاخص اطلاعات مربوط به عملکرد مالی و ارزش آفرینی برای سهامداران - تاثیر معنی داری دارد. هم چنین، وضعیت مالی شرکت یک عامل تاثیر گذار در رابطه ی بین روش تامین مالی و سطح افشاء داوطلبانه - شاخص اطلاعات مربوط به عملکرد مالی و ارزش آفرینی برای سهامداران - دارند. اما در پژوهش حاضر این موضوع که شرکت های دارای وضعیت مالی بهتر از سطح افشاء داوطلبانه بالاتری - شاخص اطلاعات مربوط به عملکرد مالی و ارزش آفرینی برای سهامداران - برخوردارند، مورد تایید قرار نگرفت.
واژگان کلیدی: افشای داوطلبانه، تامین مالی، وضعیت مالی، ارزش آفرینی سهامداران.
مقدمه
اصطلاح افشا درگسترده ترین مفهوم خود به معنای ارائه اطلاعات می باشد. حسابداران از این عبارت به صورت محدودتری استفاده می کنند و منظور آنها انتشار اطلاعات مالی مربوط به یک شرکت در گزارش های مالی - معمولاً در قالب گزارشهای سالانه - است. انتشار اطلاعات در ترازنامه، صورت سود و زیان و صورت جریان وجوه نقد اغلب تحت عنوان شناخت و اندازه گیری مدنظر قرار می گیرد. بنابراین در محدودترین مفهوم، افشای اطلاعات شامل بحث و تحلیل های مدیریت، یادداشت های همراه صورت های مالی و صورت حساب های مکمل است - ستایش و همکاران،. - 1393 افشای داوطلبانه، ارائه ی مازاد بر الزام قانونی اطلاعات است.
مدیریت شرکت در فراهم کردن اطلاعات حسابداری و دیگر اطلاعاتی که باعث تسهیل و تامین مناسب نیازهای استفاده کنندگان می شود؛ آزاد است. ممکن است شرکتها به منظور محدود کردن برداشت نامطلوب سرمایه گذاران و ایجاد آگاهی در مورد چشم اندازهای آتی شرکت، دست به افشای داوطلبانه بزنند - بارث و همکاران،. - 2007 ارائه ی اطلاعات داوطلبانه در مورد شناسایی، اندازه گیری و افشای اقلام حسابداری در صورت های مالی باعث جذب سرمایه گذاران می شود و به طور مؤثری به بهبود وضعیت مالی و چهره مدیریتی شرکت کمک می کند - یاتریدیس و آلک ساکیس،. - 2012 از دیگر نتایج افشای داوطلبانه کاهش شرایط عدم اطمینان است که این نیز به نوبه خود، نیاز به نظارت بر فعالیت های مدیریت را کاهش می دهد ومتعاقباً باعث کاهش هزینه های تأمین مالی و افزایش ارزش شرکت می شود - گیتزمن و ترومبتا،. - 2003
از سوی دیگر از جمله دغدغه های دائم مدیران مالی شرکت ها تأمین مالی می باشد. مدیران مالی شرکت ها اغلب برای انجام طرح های توسعه ای یا تأمین سرمایه در گردش روزمره خود به تأمین مالی نیاز می یابند. با رشد و توسعه علم مالی و طراحی انواع ابزارهای تأمین مالی مدیران مالی جهت تأمین منابع مالی شرکت خود با انبوهی از ابزارها و روش ها مواجه اند. مدیران مالی برای تصمیم گیری جهت انتخاب روش تأمین مالی بنگاه اقتصادی خود همواره با این پرسش جدی مواجه اند که کدام روش یا ابزار تأمین مالی می تواند بهترین و بهینه ترین تأمین مالی را برای شرکت تحت مدیریتشان انجام دهد، بنابراین برای کمک به مدیران مالی جهت تصمیم گیری صحیح تأمین مالی بهینه در فرایند تأمین مالی بنگاه اقتصادی لازم است تا معیارهای کمی و کیفی ارائه گردد تا بتواند با توجه به این معیارها در خصوص ابزار تأمین مالی تصمیم گیری نمایند.
با توجه به وضعیت خاص کشورهای در حال توسعه و بحران های مالی در این کشورها امکان تامین سرمایه مورد نیاز برای اجرای پروژه های بزرگ به راحتی فراهم نمی شود، لذا استفاده از راه دیگر، یعنی جذب سرمایه های خارجی در این کشورها مورد توجه قرار می گیرد. استفاده از سرمایه های خارجی به روش های قرضی - استقراضی - غیر قرضی - سرمایه گذاری - صورت می پذیرد - واحد و همکاران، . - 1393 با توجه به این موارد، در این پژوهش به بررسی ارتباط بین افشا داوطلبانه، تامین مالی خارجی و وضعیت مالی پرداخته شده است که برای دستیابی به این هدف شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران را به عنوان جامعه آماری در نظر گرفته شده است. در حقیقت پژوهش حاضر در جستجوی یافتن پاسخی برای این سوال می باشد که آیا بین افشا داوطلبانه، تامین مالی خارجی و وضعیت مالی در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران ارتباط وجود دارد؟
مبانی نظری و تدوین فرضیه های پژوهش
اهمیت شفافیت و افشای داوطلبانه
افشای داوطلبانه، افشای اطلاعاتی فراتر از تعهدات قانونی است که بهوسیله نهادهای قانونگذار تدوین شده است. افشای اطلاعات فرایند تهیه اطلاعات از شرکت گزارشگر به بازارهای مالی است. شرکتهایی که بهطور داوطلبانه اطلاعاتی را افشا میکنند که بهوسیله مراجع قانونگذار اجباری برای ارائهی آنها وجود ندارد، برای شکل دادن توقعات مشارکان بازار تلاش میکنند و از اینرو بهواسطهی افشای اطلاعات اضافی از شرایط معامله با این اشخاص منفعت میبرند. شفافیت اندک و نبود تقارن اطلاعات، رابطهای عادی دارند. شفافیت اندک نشان میدهد که اطلاعات کافی برای ارتباط برقرار کردن با سرمایهگذار وجود ندارد. بنابراین، یک نبود تقارن اطلاعاتی بین افراد مطلع و آنهایی که مطلع نیستند برقرار خواهد بود.
چنین نبود تقارن اطلاعاتی منجربه صرف اطلاعات زیادی میشود. در یک بازار کارا، ارزش شرکت به صورت ارزش فعلی جریانهای نقدی آینده با نرخ مناسب بازده تعدیل شده از لحاظ ریسک تعریف میشود. بنابراین هدف از افشای مالی، تهیه اطلاعات مفید برای سرمایهگذاران در ارزیابی به موقع بودن و قطعیت نداشتن جریانهای نقدی آینده است. اطلاعات مفید تهیه شده از طریق افشای داوطلبانه، فرایند تصمیمگیری سرمایهگذاران را بهبود میبخشد و سایر استفادهکنندگان از افشای اطلاعات شرکت را در موقعیت مناسبتری برای تخصیص منابع اقتصادی قرار میدهند - مدهانی، . - 2009
انواع افشای داوطلبانه افشای اجتماعی:
امروزه موضوع مسئولیت اجتماعی شرکت ها و سازمان ها به یکی از رایج ترین موضوعات محافل علمی و دنیای تجارت تبدیل شده و بسیاری از مدیران، به اختیار و یا به الزام، در تصمیم گیری خود به آن توجه و اطلاعات مربوط به آن را افشا می کنند. افشا مسئولیت های اجتماعی شرکت، فرآیند ارتباط تأثیرات اجتماعی فعالیت های اقتصادی یک سازمان بر منافع گروه های خاص درون جامعه و در سطح وسیع تر بر جامعه است. گری و همکاران - - 2001، بیان می کنند که گزارش اطلاعات اجتماعی با افشای اطلاعات توسط سازمان در مورد محصول، منافع مصرف کننده، منافع کارمندان، فعالیت های اجتماعی سروکار دارد. این افشای اطلاعات، بخشی از مسئولیت سازمان نسبت به ذینفع هایش و پاسخ به انتظارات آنهاست. هرچه احتمال ناسازگاری فعالیت های شرکت با توقعات جامعه بیشتر باشد، تلاش بیشتری برای تأثیرگذاشتن بر فرآیندها از طریق افشای اطلاعات اجتماعی شرکت نیاز است - دیگان، . - 2007
افشای زیست محیطی:
افشای اطلاعات محیط زیست باعث افزایش بار اطلاعاتی زیست محیطی در جهت کمک به تصمیم گری استفاده کنندگان مخصوصاً طرفداران محیط زیست و تحقق اهداف سیستم مدیریت محیط زیست می شود و همچنین تشویقی برای واحدهای انتفاعی در جهت حفاظت از محیط زیست می باشد - علامه، . - 1383 افشای هزینه های زیست محیطی در راستای حفظ ثروت سهامداران، موجب افزایش ارزش بنگاه انتفاعی می شود. درعین حال، ایجاد تمایز در بنگاه های انتفاعی به عنوان یک صنعت سبز را موجب می گردد و به رغم وجود مزیت ها در حفظ بازار رقابتی در میان صنایع مشابه غیرسبز، از طریق محبوبیت اجتماعی، آثار مفید و مؤثری بر قیمت سهام این گونه بنگاه ها در بازار بورس اوراق بهادار خواهد داشت، لذا گزارشگری زیست محیطی با نگاه دقیق تری باید مورد توجه مدیران واحد اقتصادی باشد به ویژه واحدهایی که مخارج زیست محیطی را متحمل می شوند - بیات و همکاران،. - 1394
افشای منابع انسانی:
سرمایه انسانی را می توان به عنوان توان بالقوه شرکت برای مؤفقیت با توجه به کارکنان آن، توانایی و ظرفیت کارگران آن و قابلیت های کارمندان آن، تعریف نمود. این سرمایه، دربرگیرنده دانش و قابلیت های کارکنان شرکت به همراه انگیزه آنان برای استفاده از آن شایستگی ها و قابلیت ها است - گامرسلگ و مولر، . - 2011 گزارشگری سرمایه انسانی را می توان به عنوان یک سیستم گزارشگری شرکت تعریف
