بخشی از مقاله
چکیده
وجود مشکلات و چالشها در زمینه کیفیت زندگی، مانع از توسعه در زمینههای اجتماعی، اقتصادی، محیطی و کالبدی در مناطق میشود. هدف این تح قیق تبیین اثرات اجرای طرحهای هادی در نواحی روستایی ست که روستاهای شهنشاه و کمره ، به دلیل اجرا و عدم اجرای طرح هادی در آنها؛ مورد بررسی قرار گرفتند. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر مشاهده و مطالعات میدانی بوده است. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات، از روشهای آماری توصیفی و استنباطی و نرم افزار Excel و SPSS استفاده شده است. نتایج نشان میدهد که شاخصهای کیفیت زندگی در 3 بعد محیطی، کالبدی و اجتماعی در دو روستا دارای تفاوت معناداری نمیباشد و تنها در بعد اقتصادی دارای تفاوت معناداری هستند. و طرح هادی تنها در بعد اقتصادی توانسته تأثیرگذار باشد.
کلید واژه ها: کیفیت زندگی، نواحی روستایی ، طرح هادی، کمره، گوشه شهنشاه
-1 مقدمه
از دهه پنجم قرن بیستم، بحث و بررسیهای فراوان پیرامون کیفیت زندگی در مطالعات اجتماعی و مدیریتی بویژه در مناطق شهری صورت گرفته است - Bullok 2004: 2 - .اما هنوز یک تعریف جامع و قابل قبول در سطح جهانی برای این مفهوم ارائه نشده است، زیرا بسیاری از محققان بر این باورند که کیفیت زندگی مفهومی چند وجهی، نسبی، متأثر از زمان، مکان، ارزشهای فردی و اجتماعی است. - رضوانی و منصوریان . - 4:1387 به طور کلی میتوان گفت کیفیت زندگی عبارت است از میزان و درجه لذت فرد از امکانات مهم زندگیاش که هدف نهایی آن این است که افراد را قادر سازد تا زندگی با کیفیت بالا، معنادار و لذتبخش را تجربه کند - پاکسرشت و عودی . - 68 :1383 مطالعات اخیر در زمینه کیفیت زندگی بر دو روش اندازهگیری اصلی متمرکز است. روش اول شاخصهای اجتماعی و اقتصادی قابل سنجش را برای انعکاس میزان تأمین نیازهای انسانی استفاده میکند و روش دوم سطح رضایت ابراز شده توسط افراد و گروهها را که اصطلاحاً بهزیستی ذهنی نامیده میشود، کشورهای در حال توسعه به طور عام و مناطق روستایی به طور خاص کمتر از این دریچه مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفتهاند و لذا درک درستی از میزان و سطح کیفیت زندگی در حوزههای روستایی و نیز تأثیر طرحهای عمرانی و برنا مههای توسعه ای بر کیفیت زندگی دراین مناطق وجود ندارد و علاوه بر آن وجود مشکلات و چالشها در زمینه کیفیت زندگی، مانع از توسعه در زمینه های اجتماعی، اقتصادی، محیطی و کالبدی در مناطق میشود.
در سالهای اخیر مطالعات تجربی فراوانی به منظور سنجش کیفیت زندگی انجام گرفته است که در ذیل به نمونههایی از آن اشاره میکنیم. سانتوس1در سال - - 2007 به سنجش کیفیت ذهنی زندگی در شهر پورتو پرداخته است. در این مطالعه نظرات شهروندان در مورد میزان رضایت از حوزههای مختلف کیفیت زندگی شهری با استفاده از تحلیل چند متغیری مورد بر رسی قرار گرفته است . محمدی یگانه و همکاران - 1391 - ، به تبیین اثرات طرح هادی برکیفیت زندگی نواحی روستایی پرداختهاند که نتایج بهدست آمده نشان می - دهد که در مجموع، اجرای طرح هادی تأثیرات مثبت و معناداری را بر ابعاد کالبدی داشته است ولی در ابعاد محیطی، اجتماعی و اقتصادی موفقیت چندانی حاصل نشده است.
استان لرستان در غرب ایران از جمله مناطقی است که با توجه به تعدد نقاط روستایی و درصد قابل توجه جمعیت روستایی طرحهای عمرانی نسبتاً زیادی در آن به اجرا در آمده است و این پژوهش می کوشد تا با نگاهی نظاممند و جامع تأثیر طرحهای عمرانی - طرحهای هادی روستایی - را بر کیفیت زندگی ساکنان - در منطقه مورد مطالعه - و تفاوت آن را با روستاهایی که این طرحها در آن اجرا نشده است را مورد بررسی قرار میدهد. در این پژوهش در پی یافتن این سؤال میباشیم:
آیا شاخص های کیفیت زندگی در روستاهای دارای طرح هادی با روستاهای فاقد آن دارای تفاوت معنی دار است؟
اهمیت موضوع
نظر به اینکه در این سالها سرمایههای مادی و غیرمادی بالایی صرف مطالعات و اجرای طرحهای هادی روستایی شده است و از آنجایی که هر طرح و پروژه زمانی اهمیت دارد که منجر به افزایش کیفیت زندگی شود از این رو ضروریست تا این بررسی ارزیابانه انجام گردد تا با استفاده از رهنمودهای آن امکان بازنگری در طرحهای فوق فراهم گردد. همچنین یافتههای کیفیت زندگی میتواند برای بازشناسی استراتژیهای سیاسی قبلی و طراحی سیاستهای برنامهریزی آینده استفاده شوند . - 1207 Lee, :2008 -
اهداف
هدف این تحقیق تبیین اثرات اجرای طرحهای هادی بر کیفیت زندگی ساکنین نواحی روستایی در استان لرستان میباشد. که روستاهای شهنشاه و کمره، به دلیل اجرا و عدم اجرای طرح هادی در آنها؛ مورد بررسی قرار گرفتند.
روش شناسی
نوع تحقیق کیفی و مبتنی بر مشارکت ساکنین روستایی است. روش بکار گرفته شده در پژوهش حاضر، توصیفی - تحلیلی است، در این پژوهش برای جمع آوری اطلاعات و دادهها از روشهای پرسشنامهای و مشاهدهای استفاده شده است و به منظور تجزیه و تحلیل دادههای حاصل از عملیات میدانی از روش آمار توصیفی و استنباطی - آزمون t مستقل - استفاده شده است، برای این منظور دادهها در محیط Excel و SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. جامعه آماری این تحقیق شامل 135 نفر از ساکنین روستاهای
