بخشی از مقاله
چکیده :
»مدیریت جهادي« یکی از کلیدواژههایی است که در شعار امسال، مورد تاکید رهبر معظم انقلاب قرار گرفته است.
شناخت مفهومی و مقصود رهبري از این عنوان و اصطلاح و شاخصههاي آن میتواند جهتگیري در کل شعاررا تعیین کند؛ زیرا تحقق اهداف فرهنگی واقتصادي با دوعنصر»عزم ملی«و»مدیریت جهادي« شدنی است. دراین مقاله با توجه به مؤلفه ها ي مدیریت جهادي ازدیدگاه اسلام - قرآن وعترت - و سخنان امام خمینی - ره - وامام خامنه اي - مدظله - ، الگوي مدیریت جهادي از دیدگاه قرآن ، عترت و ولایت فقیه تبیین گردیده است.
شناسایی وتبیین مؤلفه ها ي مدیریت جهادي با بهره گیري ازمنابع ومؤاخذ مورد اعتماد، منجمله ، قرآن وکتاب شریف نهج البلاغه و همچنین استفاده از سیره و روش مدیریتی و حکومتی امام علی - علیه السلام - طی مدت کمتر از پنج سال،که دقیقاً منطبق با سیره و روش پیامبر - صلی االله علیه واله - می باشد، وهمچنین دراندیشه و سخنان امام خمینی - ره - وامام خامنه اي - مدظله - جمع بندي گردیده است. دراین راستا، برقراري حکومت ونظام مقدس جمهوري اسلامی در ایران با تأسی به سیره و روش پیامبر - صلی االله علیه واله - وامام علی
- علیه السلام - ، زمینه شناسایی مفهوم و مؤلفه ها ي مدیریت جهادي ازدیدگاه قرآن،عترت وولایت فقیه را فراهم نمود.وچنانچه این مؤلفه ها در چارچوب ضوابط اسلامی قرار گیرد موجب تبیین الگوي مدیریت جهادي از دیدگاه قرآن ، عترت وولایت فقیه می گردد.
شیوه پژوهش
این مقاله بر مبناي ماهیت و روش و از گروه تحقیقات توصیفی تحلیلی و جزء دسته تحقیق توصیفی تحلیل محتوا می باشد.گردآوري اطلاعات در آن به روش کتابخانه اي وبا ابزار متن خوانی و فیش برداري بوده و همچنین شیوه و روش تجزیه و تحلیل اطلاعات و داده هاي آن کیفی و با توجه به بررسی منابع موردنیاز ، اطلاعات گردآوري شده توسط پژوهشگر ، جمع آوري و تجزیه و تحلیل گردیده است.
اهداف وسوال هاي پژوهش
اهداف اصلی این پژوهش شامل:
-1 شناسایی وتبین مؤلفه ها ي مدیریت جهادي ازدیدگاه اسلام - قرآن وعترت - وسخنان امام خمینی - ره - وامام خامنه اي - مدظله - .
-2 تبین الگوي مدیریت جهادي ازدیدگاه اسلام - قرآن وعترت - و سخنان امام خمینی - ره - وامام خامنه اي - مدظله - .
سوال هاي پژوهش
مؤلفه ها ي مدیریت جهادي ازدیدگاه اسلام - قرآن وعترت - وسخنان امام خمینی - ره - وامام خامنه اي - مدظله - کدام است.
الگوي مدیریت جهادي ازدیدگاه اسلام - قرآن وعترت - و سخنان امام خمینی - ره - وامام خامنه اي - مدظله - کدام است.
مقدمه
نظام ارزشی اسلام« نقش مهمی را در نظریههاي علمی مدیریت و نیز در شیوههاي عملی آن ایفا میکند؛ از اینرو در روشهاي عملی مدیران مسلمان اثر میگذارد و به حرکت آنها جهت ارزشی میبخشد چنانکه در اقتصاد اسلامی نیز مطلب این گونه است. مؤلفههاي پنجگانه و اصلی دانش اقتصاد همچون قانون عرضه و تقاضا، تولید، توزیع و مصرف با قوانین مطرح در دانش اقتصاد اجرا میشود اما در همه این مراحل نظام ارزشی اسلام مبنا قرار میگیرد. بنابراین همان گونه که در اقتصاد اسلامی نظام ارزشی اسلام به جاي قوانین علمی و »دانش اقتصاد« قرار نمیگیرد. بلکه مبناي آنها قرار می گیرد، در مدیریت اسلامی و جهادي نیز نظام ارزشی اسلام مبناي قوانین علمی مدیریت قرار میگیرد نه به جاي آن؛ از این رو مدیریت جهادي و اسلامی بر دو پایه دانش مدیریت و نظام ارزشی که مبناي قوانین مدیریت و اساس شیوههاي عملی مدیریت مدیران قرار میگیرد؛ استوار است.
حاصل سخن این که؛ اسلام درهمه شؤون زندگی انسان از جمله مدیریت خرد یا کلان رهبري جامعه و روابط بین الملل، قانون و پیام دارد و از طریق نظام ارزشی خود بر همه امور مذکور تأثیرمی گذارد.
مفهوم شناسی مدیریت جهادي
تعریف مدیریت جهادي
با توجه به تعاریفی که به صورت خاص از دو واژه »مدیریت« و »جهاد« ارائه شد می توان گفت مدیریت جهادي یعنی:
»علم و هنر رهبري و کنترل فعالیت هاي دسته جمعی، مبتنی بر مبارزه نه صرفا در عرصه نظامی بلکه در تمامی عرصه هاي علمی، سیاسی، اقتصادي، فرهنگی و... جهت نیل به اهداف راهبردي و کلان یک سیستم و رفع موانعی که در رسیدن به آن وجود دارد« لذا با توجه به این تعریف و نام گذاري امسال توسط مقام معظم رهبري، مشخص می شود معظم له مدیریت جهادي درعرصه هاي اقتصادي و فرهنگی را مورد توجه خاص قرار داده اند. واین بدان معناست که دراین دو عرصه مشکلات و موانع حادي وجود دارد که می بایست با یک مدیریت مبارز و جهادي این موانع و مشکلات را از سر راه پیشرفت نظام مقدس جمهوري اسلامی برداشت.
مدیریت میتواند در اشکال گوناگونی خودرا نشان دهد؛ اما زمانی میتوانددستاوردهاي بزرگ ومورد انتظاررا تحقق بخشد، که این مدیریت باصبغه جهادي همراه باشد.اینکه رهبر معظم انقلاب، برمدیریت جهادي درتحقق اهداف سال تاکید میکند، ازآن روست که این عزم ملی را مسئولان جهادي باید چنان مدیریت کنند تا به شکل درست و در راستاي اهداف قرار گیرد. حماسه و هیجان مردمی که برخاسته از انتظارات و مطالبات آنان است میبایست با مدیریت خردمند ولی جهادي هدایت شود تا به شکل درست در خدمت اهداف قرار گیرد.
لذا اگر عزم ملی ناظر به حرکت توفنده ملت و استقامت و مقاومت در برابر مشکلات و برداشتن آنها، درعنوان مدیریت جهادي، مسئولیت مسئولان و دولتمردان مشخص و تعیین شده است. در اینجا از مدیران و مسئولان کشور که مدیریت کشور را به عهده دارند، خواسته شده تا در قالب مدیریت جهادي این حرکت و عزم توفنده ملت را براي تحقق اهداف جهتدهی کنند تا از هرگونه هرزروي و تباه شدن جلوگیري به عمل آید.
باوجود زمینه هاي مناسب ازقبیل: برقراري حکومت ونظام مقدس جمهوري اسلامی، وجود منابع ومؤاخذ مورد اعتماد، منجمله ، قرآن کریم وکتاب شریف نهج البلاغه ، وبهره گیري ازسیره و روش پیامبر - صلی االله علیه واله - وامام علی - علیه السلام - ، وهمچنین استفاده از اندیشه و سخنان امام خمینی - ره - وامام خامنه اي - مدظله - ، می توان نسبت به شناسایی وتبین مؤلفه ها ي مدیریت جهادي ازدیدگاه اسلام - قرآن وعترت - وسخنان امام خمینی - ره - وامام خامنه اي - مدظله - وهمچنین ارائه الگوي مدیریت جهادي اقدام نمود.
درگام نخست نسبت به شناسایی وتبیین مؤلفه هاي مدیریت جهادي ازدیدگاه اسلام - قرآن وعترت - وسخنان امام خمینی - ره - وامام خامنه اي - مدظله - اقدام می گردد.درگام دیگر، الگوي مدیریت جهادي جهت عملیاتی شدن ارائه گردید.
گام اول: شناسایی وتبیین مؤلفه ها ي مدیریت جهادي ازدیدگاه اسلام - قرآن وعترت - وسخنان امام خمینی - ره - وامام
خامنه اي - مدظله -
الف : شاخصه هاومولفه هاي مدیریت جهادي ازدیدگاه آیات قرآن کریم
برخی از شاخصه هاومولفه هاي مدیریت جهادي ازدیدگاه آیات قرآن کریم عبارتنداز:
- 1 ایمان و اخلاص:
از جمله مهم ترین شاخصهاي روحیه جهادي ایمان و اخلاص است. خداوند در آیاتی توفیق برجهاد خالصانه و به دور از هرگونه ترس از سرزنشگران را جلوه فضل الهی دانسته است. این بدان معناست که هر کسی به این روحیه دست نمییابد، مگر اینکه از ایمان و اخلاص بهره برده باشد. - آل عمران، آیات 173 و 174؛ مائده، آیه 54؛ ممتحنه، آیه . - 1
-2 اتحاد و وحدت:
از دیگرعناصر و شاخصهاي روحیه جهادي میتوان به اتحاد، وحدت وهمدلی میان اقشار جامعه اشاره کرد. خداوند درآیاتی از جمله 152 سوره آل عمران و 45 و 46 سوره انفال به این شاخص اشاره کرده و برلزوم اتّحاد و پرهیز از نزاع در عرصه جهاد با دشمن تاکید نموده است.
-3 احسان و ایثار:
ازدیگر شاخصهاي روحیه جهادي احسان و ایثاراست.اینکه شخص ازحق وحقوق خود بگذرد ومردم ودیگران را مقدم دارد. - بقره،آیه . - 195
-4 استغفار از اسراف:
انسانها در موقعیتهایی چون قدرت و ثروت گرایش به اسراف مییابد.لذا باید همواره خود را در پناه خدا قرار داده و از هرگونه اسراف و خطا استغفارکند.خداوند درآیه 174 سوره آل عمران،آمرزشخواهی ازگناه واسراف درکارها رااز شاخصهاي جهاد وروحیه جهادي دانسته است.
-5 پرهیز از سستی:
اینکه انسان اهل مقاومت، استقامت و صبر باشد و کاهلی نکند، از واژه جهاد که از جهد به معناي مشقت و تلاش بیوقفه و مستمر است به دست میآید. البته خداوند برضرورت پرهیز مجاهدان اسلام، از سستی در تعقیب دشمنان و امور دیگر در آیاتی از جمله آیه 104 سوره نساء و 45 و 46 سوره انفال تاکید کرده است.
-6 نظم:
از دیگر شاخصهاي روحیه جهادي نظم در امور است. خداوند در آیه 4 سوره صف میفرماید که نظم نیروها در میدان جهاد، از شاخصهاي پسندیده و ارزشمند در تحقق روحیه جهادي است.
