بخشی از مقاله
چکیده:
فرهنگ؛ نامرئی ترین و آشکارترین بخش زندگی انسان است. نامرئی بودن آن از این جهت است که یک مقوله ی درونی است و با نظام ارزشی نهادینه شده در وجود آدمی ارتباط تنگاتنگ دارد. آموزش و پرورش و فرهنگ با یکدیگر در تعامل بوده و تأثیر متقابل دارند. سوال اصلی این پژوهش پاسخ به این سؤال است که اهداف تربیت فرهنگی در نظام آموزشی در کلام رهبری چه جایگاهی دارند؟
روش تحقیق:روش تحقیق حاضر توصیفی- تحلیلی می باشد. بدین صورت که ابتدا اهداف تربیت فرهنگی مطرح شده اند و سپس جایگاه این اهداف در کلام رهبری تبیین گردیده اند.
یافته ها: جامعیت کلام رهبری در مقوله های علمی بسیار روشن و مبرهن می باشد. در این پژوهش مؤلفه های شش گانه ی تربیت فرهنگی در نظام آموزشی ، در کلام رهبری مورد بررسی قرار گرفته اند.
نتیجه گیری: هدف کلی آموزش و پرورش در هر جامعه ای این است که هر فرد را طبق الگوی اعتقادی و ارز شهای فرهنگی حاکم بر جامعه تربیت کند و انسانی متناسب و شایسته ی آن جامعه تحویل دهد. اهمیت تربیت فرهنگی از یک طرف و اهمیت اهداف نظام آموزشی از طرف دیگر ،این ضرورت را ایجاد می کند که مقوله های مرتبط با این مفاهیم در کلام متخصصان و صاحبنظران ،از جمله مقام معظم رهبری مورد بررسی و واکاوی قرار گیرد.
مقدمه:
فرهنگ پذیری و جامعه پذیری ازجمله اصیل ترین و مهمترین کارکردهای نهاد تعلیم و تربیت به حساب می آیند؛ چراکه مهمترین ساز و کار برای شکل گیری هویت محسوب می شوند - شمشیری، - 109 : 1396 موفقیت نهاد تعلیم و تربیت وابسته به تربیت فرهنگی و شکل گیری صحیح آن می باشد. برای شکل گیری هر مجموعه و نهاد و هویتی نیاز به الگو و دستورالعمل می باشد. یکی از راههای دستیابی به دستورالعمل صحیح ، بررسی دیدگاه های صاحبنظران و متخصصان می باشد که در این پژوهش بیانات مقام معظم رهبری در حوزه اهداف تربیت فرهنگی در نظام آموزشی مورد بررسی قرار گرفته اند.
یکی از فرصتهایی که در اختیار کشور و در اختیار انقلاب قرار دارد، همین فرصت آموزش و پرورش است . این سازمان تا اعماق شهرها و روستاها گسترده است - بیانات مقام معظم رهبری در جمع معلمان 91/12/13 به نقل از کتاب جهاد فرهنگی...،:1391ص . - 151 نظام آموزش و پرورش بعنوان یکی از ابزارهای تربیت فرهنگی از طریق انجام یا عدم انجام کارکردهای مورد انتظار، بر مقوله ی فرهنگ تأثیر می گذارد.
من در ارزش گذاری ذهن خودم، به مسائل فرهنگی بهای زیادی می دهم. یعنی این طور اعتقاد دارم که قوام یک کشور به فرهنگ است. ملیت یک ملت به فرهنگ آن ملت است
چنانچه، فرهنگ را اصلاح و دنبال نکردیم به احتمال زیاد برنامه ریزی هایمان ابتر خواهد بود؛ یعنی مدتی تلاش می کنیم ، زحمت می کشیم، اما نمی توانیم به نتایج قطعی آن امیدوار باشیم. لذا مسأله ی فرهنگ خیلی مهم است
تعلیم و تربیت انسانها در فرهنگها و زمانهای مختلف به صورتهای متفاوتی اعمال میشود که به نوعی مؤثر بودن بستر فرهنگی را بر تعلیم و تربیت نشان میدهد. مدرسه مانند سایر مؤسسات اجتماعی، هدف، طرز عمل و وظیفه و روش کار خود را از جامعه و فرهنگ حاکم بر آن میگیرد و نوع تعلیم و تربیتی که جوان دریافت می کند کیفیت آن جامعه را تعیین می کند
در ارتباط با مقوله مورد بررسی تحقیقی انجام نشده است ،پژوهشهایی که به نحوی با مؤلفه های این موضوع مشترک هستند بیان می گردند
نجفی و دیگران - - 1395 در پژوهشی با عنوان"واکاوی کیفی راهکارهای تربیت فرهنگی زمینه ساز ظهور در برنامه های درسی دانشگاهی از دید متخصصان"چنین نتیجه گرفتند که :
.1 از دیدگاه متخصصان، ملاحظات عملی و راهکارهای پیشنهادی گسترش و نفوذ تربیت فرهنگی زمینه ساز ظهور در برنامه های درسی دانشگاهی را می توان در قالب چهار عنصر اصلی - اهداف، محتوا، روش های یاددهی B یادگیری و ارزشیابی - و 47 مضمون فرعی استخراج و تدوین کرد؛
.2 در صورت توجه همه جانبه به راهکارهای پیشنهادی متخصصان، تربیت فرهنگی مبتنی بر آموزه مهدویت نظام مطلوبی یافته و دانشجویان را به کمال شایسته خویش رهنمون می سازد که از سبک زندگی مهدوی مطلوبی با هم نوعان خود برخوردار شوند، رابطه خود را با هستی واقع بینانه کنند و در راستای تحقق اهداف خلقت و نیل به قرب الهی، از مواهب پروردگار بهره مند گردند.
منافی شرف آباد و زمانی - - 1391 در تحقیقی با عنوان" نقش نظام آموزش و پرورش در توسعه فرهنگ عمومی "چنین نتیجه گرفتند که؛دانش آموزان جامعه ایرانی، باید بتوانند در حوزه ارزش های اعتقادی، ثبات و پایداری ارزشی را مبنا قرار دهند. به علاوه در حوزهارزش های نسبی بر اساس پالایش و بازآفرینی شخصی، بهترین ها را که متناسب با شرایط کنونی زمان و مکان آنان است، انتخاب و ملاک عمل قرار دهند.
،پژوهش حاضرتوصیفی- تحلیلی می باشد. به منظور گردآوری داده های لازم با بهره گیری از منابع موجود و مرتبط و با استفاده از فیش برداری جمع آوری گردیده و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند.
در این پژوهش ضمن ارائه تعاریفی از مؤلفه های موضوع مورد بررسی به تبیین اهداف شش گانه ی تربیت فرهنگی در نظام آموزشی در کلام رهبری پرداخته شده است.
فرهنگ و تربیت فرهنگی
از تعاریف مشهور فرهنگ ، تعریف تیلور 2 است. از نظر او فرهنگ عبارت است از مجموعه ای در هم تنیده از ارزش ها، هنجارها، آداب و رسوم،اخلاقیات، قوانین، هنرها، صنایع و هرآن چه انسان به عنوان عضو جامعه، از جامعه خودفرامی گیرد
