بخشی از مقاله
چکیده
این تحقیق به بررسی این موضوع پرداخت که آیا پیاده سازی دولت الکترونیک بر شفافیت سازمانی درسازمان بیمه تأمین اجتماعی شیراز تأثیردارد ؟ این پژوهش از نوع توصیفی- پیمایشی است وجامعه آماری آن را کلیه کارکنان سازمان تامین اجتماعی شیراز با تعداد 250نفرتشکیل دادند. ازجامعه آماری مذکور با استفاده ازجدول مورگان تعداد 148 نفر به روش نمونه گیری طبقه ای تصادفی و بر اساس شعب منتخب, انتخاب شدند.
برای گردآوری داده ها ازپرسشنامه استاندارد دولت الکترونیک تورس وپرسشنامه شفافیت سازمانی النشمی استفاده شد برای بررسی وتجزیه وتحلیل اطلاعات ازشاخص های آمارتوصیفی وازروش های آماراستنباطی ازجمله آزمون کولموگروف اسمیرنف برای مشخص شدن نرمال بودن داده ها وازمدل سازی معادلات ساختاری براساس نرم افزار لیزرل برای آزمون فرضیه ها استفاده شد. نتیجه حاصل از مدلسازی معادلات ساختاری برای فرضیه ها نشان داد که دولت الکترونیک بر شفافیت سازمانی تأثیر معناداری دارد.
کلمات کلیدی:دولت الکترونیک، شفافیت سازمانی
مقدمه و بیان مسئله
استفاده ار فناوری های نوین اطلاعات و ارتباطات دربخش دولتی با هدف ایجاد ساز و کار، ارائه خدمات به گونه ای سریع، آسان و مناسب طی چند سال اخیر در اغلب کشورهای جهان مورد توجه کارگزاران بخش عمومی قرار گرفته است . درک اهمیت کاربرد فناوری اطلاعات در بخش دولتی و نقشی که فناوری اطلاعات می تواند در اصلاحات بخش عمومی ایفا نماید، سیاست گزاران جوامع مختلف را بر آن داشته است تا با در دستور کار قرار دادن آن و وضع خط مشی های مرتبط، بسترهای نهادی و اجرایی کاربرد فناوری اطلاعات در بخش دولتی را فراهم آورند.
فناوری اطلاعات و ارتباطات با بهبود افزایش هماهنگی، انتشار و ظرفیت اداره بخش های دولتی، و همچنین بهبود ارائه خدمات با استفاده از سیستم های کاربر پسند اداری می تواند شفافیت در بخش عمومی را بهبود ببخشد همچنین دولت الکترونیک میتواند باعث افزایش شفافیت شود و مشکلات مربوط به اطلاعات نامتقارن را با افزایش دسترسی به اطلاعات کاهش دهد و همچنین میتواند با کاهش صلاحدید نمایندگان، مانع فرصتطلبی آنان با استفاده از اعمال اختیاری آنها شود. شفافیت یک عنصر اساسی از حکومت داری خوب شرکت های بزرگ است.
وسیله ای برای حفظ شرکت توسط سرمایه گذاران به حساب می آید. عدم شفافیت و پاسخگویی موجب ازبین رفتن اعتماد و خسارت به محیط کسب و کار ودر نهایت مانع رشد اقتصادی می شود باید در نظر داشت که یکی از نتایج مورد انتظار از استقرار دولت الکترونیک در کشور کاهش فساد اداری و شفافیت بیشتر امور می باشد، زیرا دشمن اصلی فساد، شفافیت است. شفافیت شامل تسهیل دستیابی شهروندان به اطلاعات ودرک سازوکارهای تصمیم گیری است.
شفافیت بخش دولتی با استفاده ازاستانداردهای واضح و دستیابی به اطلاعات شروع می شود برنامه توسعه سازمان ملل؛ به نقل ازاعتباریان واستفاده بیشتر از فناوری اطلاعات و ارتباطات و دولت الکترونیک می تواند شفافیت دولت را افزایش دهد. واین به نوبه خود، ممکن است موجب مشارکت شهروندان ، پرورش دولت الکترونیک وتسهیل دموکراسی الکترونیک شود از این رو سازمان تامین اجتماعی جزو دستگاه های اجرایی کشور است که توانسته برنامه ارائه الکترونیکی خدمات خود را به میزان قابل قبولی پیش ببرد. الکترونیکی شدن خدمات دستگاههای اجرایی، اقدام لازم است که برای خروج از سیستم سنّتی و حرکت در مسیر ملحق شدن به خدمات دولت الکترونیک صورت می گیرد.
همزمان با ستاد مرکزی سازمان در تهران، ادارات کل و مدیریت های درمان استانها نیز دست به کار شدند تا از قافله توسعه دولت الکترونیک جا نمانند.باید اذعان داشت که در کشور ما امروزه غالب فرآیندهای اداری مبتنی بر کاغذ هستند حرکت در جهت دولت الکترونیک مستلزم مهندسی مجدد فرآیندهای اداری است. همچنین آموزشهای همگانی و فرهنگ سازی از اهمیت زیادی برخوردار است. در مجموع با توجه و تأکید فراوان به مقوله دولت الکترونیک و بحث شفافیت سازمانی محقق دراین تحقیق به دنبال پیدا کردن جواب برای این سؤال است که آیا پیاده سازی دولت الکترونیک برشفافیت سازمانی درسازمان تأمین اجتماعی شیراز تأثیردارد؟ حال با نظر و توجه فراوان به مقوله پیاده سازی و اجرای دولت الکترونیک در سازمانها و بحث شفافیت سازمانی به تبیین این موضوع خواهیم پرداخت.
مبانی نظری و پیشینه پژوهش
دولت الکترونیک. اوایل سال 1990 به مجموعه سخت افزار، نرم افزار، شبکه و صنایع مرتبط به آنان، فن آوری اطلاعات8گفته می شد. دولت الکترونیک شامل استفاده از فن آوری اطلاعات و ارتباطات به ویژه برنامه های کاربردی مبتنی بر وب به منظور ارائه سریع تر،دسترسی آسان تر و کارآمد تر اطلاعات/خدمات به عموم مردم می شود به نقل ازهوانگ و بنیوسف دولت الکترونیکی شامل استفاده از فن آوری اطلاعات و به ویژه اینترنت، به منظور بهبود ارائه خدمات دولت به شهروندان، صاحبان کسب و کار، و دیگر سازمان های دولتی؛ و آن شهروندان را قادر می سازد به تعامل و دریافت خدمات از دولت فدرال، ایالتی یا محلی در بیست و چهار ساعت شبانه روز و هفت روز هفته دولت الکترونیکی متهم به کاهش تعامل بین مقامات دولتی و شهروندان، و از این رو کاهش آزادی عمل و اختیارات مقامات است.
همچنین ممکن است پاسخگویی و شفافیت از طریق اشاعه کمیت بزرگتر و کیفیت بالاتر از این اطلاعات در اقتصاد، ازطریق تحریک شهروندان و صاحبان کسب و کار به سوال درموردتصمیم گیری های دلخواه و روش های غیر معقول افزایش یابد.با توجه به اهمیت دولت الکترونیک و اجرای آن دلایل شکل گیری دولت الکترونیک و گرایش به آن اینگونه بر شمرده اند: الف - موفقیت بخش خصوصی در کاربرد تجارت الکترونیک، ب - حکمرانی خوب و کارکرد دولت الکترونیک ، ج - انتظارات شهروندان از دولت حال به سراغ زیر ساخت های دولت الکترونیک می رویم .
زیرساخت های دولت الکترونیک. دولت الکترونیک از چهار زیر ساخت اساسی تشکیل شده که هر کدام از این زیرساخت ها به اشکال متفاوتی بر سلامت اداری تأثیر دارند، این چهار زیر ساخت عبارتند از:-1زیرساخت فنی دولت الکترونیک: شامل نرخ نفوذ اینترنت، نرخ نفوذ رایانه شخصی، ارتباطات بین المللی، تدارکات سریع تر و کم هزینه تر و مطمئن تر می باشد.-2زیرساخت قانونی و قانون گذاری دولت الکترونیک: شامل حداقل معینی ازچهارچوبهای قانونی برای تدارک جنبه های قانونی دولت الکترونیک مانند امضاءهای الکترونیکی، حریم شخصی، رمزنگاری، استانداردها میباشد.
زیرساخت منابع انسانی دولت الکترونیک: شامل سطح حداقلی از منابع انسانی تعلیم دیده، پرداخت حقوق و مزایا از طریق اینترنت، استخدام و بکارگیری نیروی انسانی،تسهیل فعالیتهای پرسنلی، بهینه سازی ارتباطات میان شهروندان و سازمانهای دولتی و افزایش میزان آگاهی و دانش کارمندان میباشد.-4زیرساخت فرهنگی دولت الکترونیک: دسترسی آسان به اطلاعات برای مردم، افزایش مشارکت مردمی، کاهش تخلفات اداری، امکان ارائه خدمات برای گروههای خاص، افزایش تنوع در خدمات دولتی، اصلاح برورکراسی اداری و دولتی می باشدنقل ازایران زاده وداودی مراحل دولت الکترونیکی. مدل های مختلفی درمورد تکامل واستقرار دولت الکترونیکی در تحقیقات مطرح شده است.
