بخشی از مقاله
چکیده
امروزه سازمانها برای زنده ماندن و گریز از مرگ و ایستایی و انطباق با محیط ناپایدار و متغیر بیرون به تحول ودر پیش روی مدیران همه سازمان ها » نابودی در انتظار شماست مگر اینکه نوآور باشید « نوآوری نیاز دارند، شعار قرار دارد. مسائل امروز سازمان ها با راه حلهای دیروز حل شدنی نیست و شرایط محیطی به حدی پیچیده، پویا و نامطمئن گردیده که سازمانها دیگر نمی توانند بدون نوآوری و محیط پویا حیات بلندمدت خود را تضمین نمایند. به این دلیل تحقیقات زیادی در مورد نوآوری، محیط پویا و انعطاف پذیری انجام گردیده است و هر کدام از دیدگاه خود آنها را مورد بررسی قرار داده اند.
این تحقیق به بررسی رابطه بین انعطاف پذیری استراتژیک با پویایی محیط و نوآوری در منطقه سه عملیات انتقال گاز ایران - تهران - پرداخته شده است، در این تحقیق ابتدا به تعریف و بررسی انطعاف پذیری استراتژیک، نوآوری و محیط پویا پرداخته و سپس پیشینه تحقیقاتی آنها را مورد بررسی قرار گرفته شده، برای استخراج اطلاعات از پرسش نامه استاندارد بلتران مارتین و همکاران و پرسشنامه گرایش به نوآوری سازمانی استفاده، سپس متغیرها - انعطاف پذیری سازمانی، نوآوری سازمانی، پویایی محیط - به صورت کمی اندازه گیری شده، در اطلاعات بدست آمده مشخص گردیده که میان انعطاف پذیری سازمانی و پویایی محیط و نوآوری سازمانی و پویایی محیط رابطه وجود داردو این رابطه به صورت مستقیم می باشد.
-1 مقدمه
میزان انعطاف پذیری سازمان، اغلب به عنوان یک اولویت رقابتی، در کنار هزینه، کیفیت و نوآوری تفسیر می شود. همان طور که هزینه پایین و کیفیت بالا، از نیازهای ورود به یک بازار هستند، انعطاف پذیری را می توان کلید نهایی ایجاد قابلیت های رقابتی سازمان دانست. در حالی که عدم قطعیت محیط برای بسیاری از سازمان ها تهدیدی جدی است، سازمان های با انعطاف پذیری بالا می توانند این تهدید را تبدیل به فرصت نموده و از آن استفاده نمایند
با توجه به افزایش پویایی و تغییرات محیطی، موضوع انعطاف پذیری جایگاه مهمتری در بحث های سازمانی کسب نموده است. همواره در پژوهش های صورت گرفته به این اشاره شده است که نقش منابع کلیدی سازمان برای ایجاد انعطاف پذیری استراتژیک بسیار مهم و حیاتی است
چالش عمدهای که مدیران در قرن 21 با آن روبرو هستند این است که چگونه از استعدادها و تواناییهای بالقوه افراد استفاده کرده و نوآوریهای سازمانی را تسریع نمایند. برای نیل به این هدف؛ مدیران و کارکنان سازمان ها می توانند باآگاهی از میزان خلاقیت و تقویت آن از حداکثر توانمندی های فکری، ذهنی و عقلی خود در جهت پویاکردن سازمان بهره گرفته و از طریق ایجاد، پرورش و کاربردی نمودن خلاقیت، روحیه جسارت علمی، انتقادگری و انتقادپذیری، روحیه علمی و پژوهش را در تک تک کارکنان سازمان تقویت کند. از طرفی مدیریت سازمان نیز ساز و کاری را فراهم آورد تا زمینه این امر در سازمان به وجود آید. این امر می تواند سازمان را تبدیل به یک سازمان خلاقی کند که بازنگری روال های گذشته و تولید افکار، اندیشه ها و کالا و خدمات جدید از طریق تراوشات فکری کارکنان سرلوحه کار آن باشد و نوگرایی به عنوان یک ارزش نهادی جزء باورهای مشترک سازمان شود
سازمان های خلاق خصوصیات ویژه ای را دارا هستند. مهمترین ویژگی این سازمان ها انعطاف پذیری آنها در رویارویی با بحران هایی است که غالباً ناشی از رقابت های اقتصادی است. یکی از دلایل معرفی نظریه اقتضایی مدیریت، تاکید بر همین موضوع دارد.
سازمان های انعطاف پذیر با مسائل و تنگناها برخورد منطقی و محققانه داشته، در صورت نیاز به تغییر و تحول، پس از بررسی دقیق و عالمانه، آن را اعمال می کنند. ساختار خلاق، نمایانگر روابط واحدهای آن و نشان دهنده میزان انعطاف پذیری آن است. سازمان هایی که دارای ساختار غیرقابل انعطاف باشند، برای ایجاد همکاری و وحدت در دوران بحران، دچار آشفتگی می شوند
سازمانها، نه تنها با محیطشان در تعامل هستند؛ بلکه این تعامل برای بقا و ادامه حیات سازمانها ضروری است. بین صاحبنظران برسر مسئله توانایی یا عدم توانایی سازمانها برای واکنش نسبت به محیط، بحث وجود دارد. بر اساس نظریه "محیط - جمعیت"، مدیران نمیتوانند محیط سازمانی خود را تحت تأثیر قرار دهند و محیط، یک پدیده مستقل و مشخص بوده و مدیران قدرت واکنش نسبت به محیط را ندارند. اما صاحبنظران در انتقاد به نظریه مذکور اظهار میدارند که مدیریت، همیشه در واکنش نسبت به محیط ناتوان نیست.
مدیران در انتخاب راهبرد و گزینش روشهای تخصیص منابع سازمانی، از آزادی عمل برخوردارند . بهعلاوه؛ سازمانهای بزرگ، - معمولا - برای شکل دادن به محیط، امکانات و وسایلی مانند تغییر قلمرو، کنکاش محیطی - برای پیشبینی تغییرات - ، روشهای مدیریت تقاضا، تبلیغات، ائتلاف، عقد قرارداد، لابیگری و نفوذ در دستگاههای قانونگذاری را در اختیار دارند و سعی میکنند، با امکانات مذکور، محیط خود را تحت تأثیر قرار دهند
پویایی یا ایستایی محیطها، به سرعت تغییر و تحول در عوامل محیطی بستگی دارد.محیطهای پویا نسبت به محیطهای ایستا، عدم اطمینان بیشتری ایجاد میکنند.مدیران تلاش میکنند تا عدم اطمینان - پیشبینیپذیری کمتر - محیطی را حداقل کنند؛ زیرا که عدم اطمینان محیطی تهدیدی برای اثربخشی سازمان محسوب می-شود.
به منظور مواجهه با این عدم اطمینان محیطی میبایست از یکسو استراتژیهای سازمان به گونه ای طراحی شود که انعطاف پذیری مناسب را برای موارد احتمالی داشته باشد و از سوی دیگر دارای قدرت واکنش سریع در قبال محیط باشد. لذا میتوان اثربخشی استراتژیهای سازمان را به نوعی در قدرت آنها در این دو مفهوم دانست. اما مساله دیگر این است که استراتژیهای سازمان میبایست در عین این انعطاف پذیری، مشخص و هدایت کننده سازمان باشد و میبایست این دو مساله را در کنار هم در اثربخشی استراتژیهای سازمان موثر دانست.
