بخشی از مقاله
چکیده:
نفوذ مصداق بارز جنگ نرم است که میتواند بدون تحمیل هزینههای هنگفت نظامی به اصطلاح چراغ خاموش سیاسی به هدف خود برسد. برنامه نفوذ میتواند لایههای مختلف هر جامعه، به ویژه نخبگان و فرهیختگان و حتی مدافعان اصلی یک جامعه و حتی تمدن را تحت تأثیر قرار دهد و منجر به تخریب و یا تغییر باورهای دینی و اعتقادی و یا انقلابی آنان گردد؛ چراکه نفوذ در جنگ نرم، به دلیل ماهیت تهدید نرم، ماهوی، ذهنی، تدریجی و نرمافزارانه است. نفوذ در عرصههای مختلف بخشی از استراتژی شوم و هدف مهندسی شده استکبار برای ضربه زدن به انقلاب بخصوص در دوران پسابرجام است که محور آن را نفوذ در مراکز تصمیمگیر و تصمیمساز قرار داده است. این نوشتار با روش توصیفی - تحلیلی و با روش کتابخانهای و با تکیه بر فرمایشات مقام معظّم رهبری - مدظلهالعالی - فرایند نفوذ در مراکز تصمیمگیر و تصمیم ساز را که یکی از ابعاد نفوذ سیاسی است، واکاوی کرده و براساس رهنمودهای ایشان به بیان ابعاد و اهداف این فرآیند هوشمندانه پرداخته است. از نتایج بارز این تحقیق میتوان به ترسیم اهداف اصلی دشمن و مراتب آن اشاره نمود که عبارتند از: -1 براندازی نظام جمهوری اسلامی ایران -2 استحاله نظام جمهوری اسلامی ایران -3 نفوذ در مراکز تصمیمگیر و تصمیمساز. از جمله دستاوردهای مهم تحقیق میتوان به سازوکار نفوذ سیاسی از طریق دستگاههای تصمیمگیر و تصمیمساز، رویکردهای نفوذ سیاسی، و همچنین مسیر نفوذ در مراکز تصمیمگیر و تصمیمساز و عواقب نفوذ در این مراکز اشاره نمود که در قالب نمودار به تصویر کشیده شدهاند.
.1 مقدمه
پس از ناامیدی دشمنان از به ثمر رسیدن راهبردهای نظامی علیه ایران، مرحله جدید منازعات با هدف قرار دادن اذهان عمومی و تحریک و تغییر ساختار و معادلات ذهنی افراد کلید خورد و پروژه »نفوذ 3« محور حرکات و اقدامات برنامهریزی شده غرب قرار گرفت. در این پروژه دشمن به دنبال استفاده از ابزارهای دیگری است که به جای چشم، ذهن و روح و مبانی عقیدتی، فکری و فرهنگی مردم مسلمان ایران، بخصوص نسل جوان و فرهیخته را هدف قرار داده تا بتواند با صرف هزینههای کمتر، بهتر و سهلتر به اهداف خود نائل شود و خاکریزهای اعتقادی را به مرور فتح نموده و بدون خونریزی فاتح میدان مبارزه شود. در ادبیات سیاسی امروزه و مطابق با تعریف قدرت نرم به »توانایی شکلدهی ترجیحات دیگران« و »قدرت برای جذب « - جوزف نای، - 128 :1388 و یا »قدرت در حالگذار از غنای ثروت به غنای اطلاعات« - همان، - 149 :1382 جنگی که با این اهداف و راهبردها انجام میشود »جنگ نرم4« نامیده میشود. بخش عمدهای از این پروژه متوجه مراکز تصمیمگیر و تصمیمساز به عنوان ارکان و پایههای اصلی نظام اسلامی است. پرواضح است با سایه افکندن بر سر این مراکز و در اختیار گرفتن مواضع آنها به راحتی میتوانند به حرکات اصلی آنان در درون کشور و تأثیرات آنان در برنامههای برون مرزی جهت داد و به تدریج به اهداف خود در کشور یعنی براندازی نرم و استحاله نظام اسلامی دست یابند. از این رو پژوهش حاضر یا رویکردی توصیفی و تحلیلی، با روش کتابخانهای و با تکیه بر فرمایشات مقام معظّم رهبری به بررسی فرایند نفوذ در مراکز تصمیمگیر و تصمیم ساز کشور پرداخته و با رهنمودهای ایشان به بیان راهحلهای دفاعی در مقابل برنامه نفوذ استکبار پرداخته است.
.2 بیان مسئله
نفوذ در مراکز تصمیمگیر و تصمیمساز از مهمترین ابعاد نفوذ سیاسی است که قدرتهای استکباری با تمام توان سعی در تحقق آن دارند؛ چراکه با وقوع این امر به خواستههای خود با تحمل هزینههای بسیار کمتر از جنگ نظامی دست مییابند. البته این حرکت خرابیهای جنگ نظامی را ندارد ولی اثرات آن سنگینتر و بنیادیتر است. اگر به گذشته نگاهی شود، تجربه نفوذ سیاسی در کشور قابل روئت است. در شرایط حال حاضر نیز معانید از هیچ تلاشی برای رخنه و نفوذ در مراکز تصمیمگیر و تصمیمساز نظام جمهوری اسلامی ایران فروگزار نکرده و برنامه نفوذ ودخ را به صورت کاملاً هوشمندانه و آرام طرحریزی و پیگیری مینمایند. بنابراین شناخت پروژه نفوذ سیاسی دشمن در مراکز تصمیمگیر و تصمیمساز نظام و نحوه عملکرد آن امری ضروری است. بدین منظور محقق در این پژوهش سعی دارد به تبیین برنامه نفوذ دشمن در مراکز تصمیمگیر و تصمیمساز بپردازد و سازوکار آن را تشریح کند. بنابراین مسئله پژوهش حاضر این است که: پروژه نفوذ سیاسی استکبار از طریق مراکز تصمیمگیر و تصمیمساز چیست و چگونه محقق میشود؟ و چه اهدافی را از اعمال این نفوذ دنبال میکنند؟
.3 اهمیت و ضرورت تحقیق
با عنایت به فرمودهی امیر المؤمنین، حضرت علی - علیه السلام- در خصوص توجه و زیرنظر گرفتن برنامههای دشمن، و داشتن بصیرت برای شناخت فتنهها، و جریانات انحرافی آن، و عدم غفلت از دشمن که در این باره میفرمایند:مَن»نَامَ عَن عَدُوِهِ انبَهَتهُ المَکائِد: کسی که از دشمن غفلت کند، حیله و کیدهای دشمن او را بیدار خواهد نمود.« - آمدی، غررالحکم، حکمت - 334 :7687 و با توجه به اینکه شناخت و رویارویی با تهدیدات و مکاید دشمن در جنگ نرم و نیمه سخت به مراتب بسیار دشوارتر از دفاع در جبههی نظامی با دشمن است؛ و با توجه به این مسأله که روش های مقابله و تهدیدات و چالشها و اقدامات بحرانزای دشمن برای از پای درآوردن نظام جمهوری اسلامی، روز به روز پیچیدهتر و هوشمندانهتر میگردد؛ لذا پرداختن به خصیصهها و مؤلفههای نفوذ سیاسی و یکی از ابعاد مهم آن یعنی نفوذ در مراکز تصمیمگیر و تصمیمساز در عرصهی تهدیدات نرم دشمن ضروری است تا ملّت ایران بتواند از خلال واکاوی این مهم، علاوه بر شناخت مواضع و روشهای دشمنی قدرتهای استکباری، به توان دفاعی بالایی تجهیز و راهبردهای مناسبی با تأکید بر بیانات مقام معظم رهبری - مدّ ظله العالی - که از دو منبع قرآن و عترت سرچشمه گرفته، تدوین نماید.
.4 جامعه آماری و حجم نمونه تحقیق
جامعه آماری این تحقیق شامل متن کلیه بیانات مقام معظم رهبری - مدظلهالعالی - از سال از سال 1367 تا 1394 است. نمونهگیری از مجموعه بیانات مقام معظم رهبری - مدظلهالعالی - مبتنی بر روش تحلیلی است که مستلزم جمعآوری و تحلیل همزمان و زنجیرهوار دادهها با روش نمونهبرداری نظری است. به این معنی که محقق اشکالی از جمعآوری دادهها را انتخاب میکند که متون مفاهیم اساسی را در راستای موضوع تحقیق به دست خواهند داد. به عبارتی، نمونهبرداری ارادی است - نه تصادفی - و متمرکز بر مفهوم نفوذ، بالأخص نفوذ سیاسی است و تا اشباع نظری ادامه پیدا میکند. به دلایل زیر روایی تحقیق محقق شده است:
الف در طی تحقیق، همزمان با جمعآوری دادهها، تجزیه و تحلیل به صورت رفت و برگشتی به دفعات انجام شده است. ب رسیدن به اشباع نظری - در زمینه نفوذ سیاسی - ، بر اساس مطالعات محقق
ج- انتخاب رویکرد تحلیل جزء به جزء که در این رویکرد متون و دادهها خط به خط و کلمه به کلمه مورد تحلیل قرار گرفتند. د- ارجاع مدلهای تحقیق حاصل از تحلیل به تعدادی از خبرگان و اعمال نظرات اصلاحی آنان در فرایند تجزیه و تحلیل و تأیید مدلهای مفهومی. برای قابلیت تعمیم بودن و پایایی نتایج و مدلهای حاصل از تحقیق، سعی شد تا بر اساس گفتمان مقام معظم رهبری - مدظلهالعالی - شکل گیرد.
.5 مبانی نظری
-1-5 جنگ نرم1 »جنگ نرم، جنگی جامعه محور است که مردم و گروههای اجتماعی، نقشی محوری در آن دارند. افکار عمومی صحنه اصلی مبارزه را تشکیل میدهد. جنگ نرم سیاسی است، یعنی اکثر قواعد بازیهای سیاسی و مهارتهایی همچون سازماندهی سیاسی گروههای اجتماعی، در آن کاربرد دارند. جنگ نرم جنگی امنیتی است و پنهان کاری به ویژه در مراحل آماده سازی و طراحی و همچنین در رابطه بین عناصر داخلی و حامیان خارجی نقش کلیدی ایفا میکند« - حسینی، - 1384 از همین روی میتوان گفت: جنگ نرم تمامی عرصهها را تهدید میکند و به قصد رخنه و ضربه زدن به پایههای اصلی نظام در بلندمدت وارد میدان میشود و در این میان از هیچ تلاشی فروگذار نکرده و تمامی امکانات، تجهیزات، روابط و اشخاص و ... را به کار میگیرد تا به هدف دست یابد. جنت مکان شاد - 1388 - در بیان جنگ نرم اذغان دارد، »جنگ نرم شامل هرگونه اقدام روانی و تبلیغلات رسانهای میشود که جامعه هدف و گروه هدف را نشانه میگیرد و بدون درگیری نظامی رقیب را به انفعال یا شکست وا میدارد.« امام خامنهای - مدظله العالی - در تبیین جنگ نرم میفرمایند:
»آنچه که امروز به او جنگ نرم گفته میشود در دنیا، دشمن به سراغ سنگرهای معنوی میآید که آنها را منهدم کند؛ به سراغ ایمانها، معرفتها، عزمها، پایهها و ارکان اساسی یک نظام و یک کشور؛ دشمن به سراغ اینها میآید که اینها را منهدم بکند و نقاط قوت را در تبلیغات خود به نقاط ضعف تبدیل کند؛ فرصتهای یک نظام را به تهدید تبدیل کند« - بیانات در دیدار اعضای مجلس خبرگان رهبری، - 1388/7/02 -2-5 اهداف جنگ نرم استکبار جهانی با جنگ نرم در جامعه هدف به دنبال چهار هدف عمده است. این چهار هدف عبارتند از:
-1 ایجاد تغییر در اعتقادات و باورها -2 ایجاد تغییر در افکار و اندیشهها -3 ایجاد تغییر در رفتار -4 ایجاد تغییر در ساختار سیاسی - رنجبران، - 34-33 :1389 این ترتیبی از اهداف است که استکبار جهانی برای جمهموری اسلامی به منظور استحاله و در نهایت استقرار نظام دینی در سر میپروراند و با تمام قدرت در پی تحقق آنها است.
نمودار:1 مراحل تغییر در فرآیند جنگ نرم - رنجبران، - 1389 العوینی - 1369 - مهمترین و اصلیترین هدف جنگ نرم را ایجاد و دگرگونی در باورها و اعتقادات جامعه هدف دانسته است، که بعد از آن با ایجاد شک و تردید، ایجاد تغییر در افکار و اندیشه صورت میگیرد تا در نهایت به هدف اصلی خود یعنی دگرگونی در ساختار سیاسی آن جامعه و جایگزین کردن در ساختارهای جدید برسند.
-3-5 مخاطبین دشمن در جنگ نرم مقام معظّم رهبری در خصوص عمده مخاطبین جنگ نرم دشمن میفرمایند:
»آماج بسیاری از از توطئههای امروزی که علیه جمهوری اسلامی هست، علم و اهل علم و دانشجویان علم و محیط علمی است؛ این را توجه داشته باشید. نگذارید این تیر طبق آن هدفگیری دشمن به هدفی که آنها گرفتهاند، اصابت کند، کار علمی را نگذارید متوقف شود« - بیانات در دیدار جمعی از نخبگان علمی کشور، . - 1388/8/06 گروه مخاطبان مورد توجه دشمن در جنگ نرم عبارتند از:
