بخشی از مقاله
خلاصه:
امروزه اقتصاددانان و متخصصین حوزه فناوری متفق القول هستند که تجاری سازی نتایج پژوهش یکی از گامهای مهم نظام نوآوری است که میتوان آن را بصورت یک فرایند و یا فعالیت چند مرحلهای در نظر گرفت. آنها میدانند که بدون توجه به تجاری سازی نتیجه پژوهش و تحقیقات، ورود به بازارها ناممکن و یا به سختی قابل دسترسی است. امروزه فناوری به عنوان ابزاری برای نمایش قدرت کشورها نیز تبدیل شده است و کشوری که به فناوریهای جدید و نو دست پیدا کرده است میتواند به عنوان یک کشور پیشرو در بین سایر کشورها قد برافراشته کند و از آن بهره برد. آنها میدانند که اهمیت تحقیقات به خاطر نوآوری و اهمیت نوآوری نیز به دلیل سود اقتصادی آن است. تجاری سازی را می توان تکمیل گامها و طی مسیر از »ایده« تا »محصول نهایی و قابل استفاده« دانست که بوجود آورنده ارزش اقتصادی و قدرت سیاسی میشود.
تجربه چند ساله تحقیقات نشان میدهد که انجام تحقیقات به تنهایی مفید نیست و محرک انگیزه برای انجام تحقیقات کاربردی و توسعهای ایجاد نمیکند.از طرف دیگر عدم استفاده از نتایج تحقیقات و تجاری نشدن آنها باعث هدر رفتن انرژی، زمان و سرمایهای که برای رسیدن به آن صرف شده است میگردد. در این مقاله بر آن هستیم تا ضمن معرفی تجاری سازی فناوری و اثرات آن به فرآیندها و اهمیت آن و نقش آن در توسعه فناوریهای جدید و همچنین قدرت دولتها و کشورهای صاحب فناوری شویم. علاوه بر آن به نقش موسسات پژوهشی، مراکز علمی و دستگاههای دخیل در ارزش آفرینی از فناوری نیز خواهیم پرداخت.
-1 مقدمه :
امروزه اقتصاددانان و متخصصین حوزه فناوری متفق القول هستند که تجاری سازی نتایج پژوهش یکی از گامهای مهم نظام نوآوری است که میتوان آن را بصورت یک فرایند و یا فعالیت چند مرحلهای در نظر گرفت. آنها میدانند که بدون توجه به تجاری سازی نتیجه پژوهش و تحقیقات، ورود به بازارها ناممکن و یا به سختی قابل دسترسی است. امروزه فناوری به عنوان ابزاری برای نمایش قدرت کشورها نیز تبدیل شده است و کشوری که به فناوریهای جدید و نو دست پیدا کرده است میتواند به عنوان یک کشور پیشرو در بین سایر کشورها قد برافراشته کند و از آن بهره برد. آنها میدانند که اهمیت تحقیقات به خاطر نوآوری و اهمیت نوآوری نیز به دلیل سود اقتصادی آن است. تجاری سازی را می توان تکمیل گامها و طی مسیر از » ایده« تا »محصول نهایی و قابل استفاده« دانست که بوجود آورنده ارزش اقتصادی و قدرت سیاسی میشود. در این مقاله برآن هستیم که ضمن بررسی چند کشور در این حوزه، روشها و تجارب آنها بعد از بومی سازی در تصمیمگیریهای مدیران ما استفاده شود و در پایان پیشنهاداتی را در خصوص بهتر اجرا شدن موضوع مقاله در کشور ارائه خواهیم داد.
-2 تعاریف:
-1-2 مفهوم و اهداف تجاری سازی
تجاری سازی فناوری را خلق محصول، خدمت یا فرایندی جدید دانسته اند که بازاریابی جهت رفع تقاضای موجود یا ایجاد تقاضایی جدید برای نتایج حاصل تولید محصولات و خدمات فن آورانه را هدف قرار می دهد . مالکی، امین - . - 1389 تجاری سازی به انتقال فناوری بسیار نزدیک است. ترکیب صادراتی کشورهای توسعه یافته نشان می دهد که 30 تا 40 درصد اقلام صادراتی آنها را فرآورده هایی تشکیل می دهد که حاصل تجاری شدن یافته های پژوهشی است. اینطور میتوان گفت که امروز کشوری دارای اقدار بیشتری است که در حوزه تجاری سازی نتایج تحقیقات نیز سرآمد باشد. در حال حاضر در بین کشورهای توسعه یافته صادرات اقلام زیر نقش بیشتری دارند:
• انواع رایانه، لوازم جانبی ذخیره و پردازش اطلاعات، تجهیزات مخابراتی
• انواع ماهواره، رادار، محصولات صنایع هوا - فضا
• مواد جدیدی که از توسعه یا ترکیب مواد تولید می شود
• سلاح های پیشرفته
• فرآورده های فناوری هسته ای مانند رآکتورها، جداکننده های ایزوتوپی، ادوات پزشکی هسته ای، کارتریج های سوخت
• سلول های خورشیدی، نیمه هادی ها و ...
• فرآورده های بیوتکنولوژی
"هدف اصلی از تجاری سازی، انتقال فناوری است نه حداکثر کردن درآمد
-2 بیانیه دفتر انتقال تکنولوژی دانشگاه MIT آمریکا
-3 سهم صادرات محصولات دانش بنیان
اگر بخواهیم نگاهی به کشورهای توسعه یافته بیاندازیم خواهیم دیدکه رشد اقتصادی یک کشور به میزان زیادی به توان رقابتی بنگاههای آن کشور متکی استو توان رقابتی بنگاهها نیز به تلاش و عوامل زیادی از جمله توانمندی فناوری آن کشور بستگی دارد. از سال 1980 تا 2001 سهم ایالات متحده از تجارت جهانی فناوریهای پیشرفته از 31 درصد به 17 درصد تنزل پیدا کرده است. در همین بازه سهم کشورهای چین، کره جنوبی و بقیه کشورهای آسیایی از 7 درصد به 25 درصد افزایش یافته است که دلیل آن صادرات این کشورها مبتنی بر فناوریهای پیشرفته بوده است. لازم به ذکر است متوسط افزایش جهانی از صادرات محصولات پیشرفته %5 بوده است.[8]
سیستم های مدیریت علمی و نهادهای آکادمیک اساسا باید بدنبال تسهیل روند تبدیل یافته های تحقیقاتی به نوآوری های تجاری باشند. به بیان دیگر، پتانسیل اقتصادی یافته های علمی و تکنولوژیک زمانی شکوفا می شود که این یافته ها به طور مؤثری به نوآوری تبدیل شوند. با این حساب، حال که نوآوری - آوردن محصول یا خدمات کاربردی نوین و بی بدیل به سطح زندگی اجتماعی - نقطه هدف تجاری سازی یافته های پژوهشی قرار می گیرد، بحث نظام ملی نوآوری پیش می آید، یعنی نوآوری کردن باید با چه شرایط و چه اهدافی صورت پذیرد. از این منظر، پژوهش های دولتی - با بودجه عمومی - غالبا از یکسو گرفتار فشار برای پاسخگویی بهتر به طیف وسیعی از سفارشات بوده و از سوی دیگر اتخاذ سیاست هایی برای بهینه کردن هرچه بیشتر فرآیند انتقال تکنولوژی و دانش ضروری می نماید. نخستین برونداد این مسأله، حرکت به سمت پژوهش های میان رشته ای است.
افزایش حجم مبادلات تجاری و گذشتن آن از مرز 31 تریلیون دلار نتیجه عمده تجاری شدن دستاوردهای پژوهشی مؤسسات آموزش عالی و تحقیقاتی است. پس، نهادهای سرمایه گذار اساسا زمانی وارد میدان می شوند که نسبت به پتانسیل تجاری شدن طرح پیشنهادی اطمینان بالایی داشته باشند.
