بخشی از مقاله
چکیده
زمینه: با افزایش میزان بیماری ایسکمی عروق کرونری، تعداد پیوند عروق کرونری نیز در حال افزایش است. علیرغم این افزایش، تجربه زندگی با پیوند عروق کرونری چندان شناخته شده نیست. این مطالعه با هدف شناخت تجربه زندگی بیماران پس از پیوند عروق کرونری انجام شد.
روشها: پدیدهشناسی هرمنیوتیک این مطالعه را هدایت کرد. 11مشارکت کننده واجد شرایط - 7 مرد و4 زن - با روش نمونهگیری هدفمند در سال 1392در بیمارستان مرکز قلب تهران مورد مصاحبه قرار گرفتند. مصاحبهها ضبط شدند و سپس کلمه به کلمه به متن تبدیل شدند. متون پیاده شده با استفاده از گامهای ششگانه پیشنهادی ون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
یافتهها: درون مایه اصلی تجربههای مشارکت کنندگان »شعله ور شدن چراغ زندگی کم سو« بود که از زیرمضمونهای »اشتیاق به زندگی« و »تداوم زندگی« تشکیل شده است.
نتیجهگیری: یافتههای این پژوهش نشان داد که پیوند عروق کرونری باعث شعلهور شدن چراغ زندگی کم سوی مشارکت کنندگان شده است و موجب احیاء زندگی رو به پایان آنان است. اعضای تیم درمان به ویژه پرستاران میتوانند از یافتههای این پژوهش میتوانند در برنامهریزی مراقبت و آموزش به بیماران و خانوادههای آنان استفاده
کنند.
مقدمه
بیماریهای قلبی-عروقی از جمله شایعترین بیماریهای مزمن، مهمترین مشکل سلامتی و تهدید کننده زندگی بشر در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه میباشد و تعداد ابتلا به این بیماری رو به افزایش است.1 در ایران براساس گزارشات موجود، مهمترین علت مرگ و میر مربوط به بیماریهای قلبی-عروقی میباشد.2 امروزه برای درمان بیماری عروق کرونری از روشهای مختلفی استفاده میشود. پیوند عروق کرونری، مؤثرترین روش درمان بیماران مبتلا به بیماری عروق کرونری بوده است که با هدف بهبود کیفیت زندگی، کاهش علایم آنژین صدری، طولانیتر کردن عمر بیماران مبتلا به بیماری عروق کرونری انجام میشود.1 در ایران، هر سال حدود 35 تا 50 هزار مورد جراحی قلب باز انجام میشود که حدود 60 درصد آن مربوط به پیوند عروق کرونری میباشد.3بیماران بعد از تشخیص بیماری عروق کرونری، علاوه بر مشکلات جسمی، اختلالات روحی-روانی از قبیل ترس از مرگ، اضطراب4، افسردگی و عدم اطمینان به آینده را تجربه میکنند.5 همچنین تجاربی از قبیل ترس از مرگ ناگهانی6، ترس از وقوع سکته قلبی در زمان انتظار برای عمل جراحی و افسردگی گزارش شده است.7 افراسیابی فر و همکاران تجارب بیماران بعد از سکته قلبی را »زندگی درسایه ترس« و »زندگی بامحدودیت« گزارش کرده بودند. ترس از مرگ و سکته قلبی مجدد، ترس از ناتوانی جسمی و ترس از وابسته شدن به دیگران، احساس بی قدرتی جسمانی و علایم جسمی از دیگر تجارب مشارکت کنندگان پژوهش آنان بود.8 در یک مطالعه دیگر، تجارب بهبودی 16 مشارکت کننده از سکته قلبی را، ترس از مرگ در هنگام خواب، ترس از درد هنگام بیرون رفتن از منزل گزارش کرده بودند.9
همچنین مومن نسب و همکاران بیان داشتهاند که بیماران هنگام وقوع حمله قلبی، رویارویی با مرگ را تجربه میکنند. بیماران بعد از سکته قلبی به این نتیجه میرسند که وضعیت آنان وخیم شده است و مرگ را حس میکنند. در هنگام حمله قلبی به دلیل اهمیت حیاتی قلب برای انسان، افکار و احساساتی درباره واقعی بودن و احتمال مرگ بروز میکند.10 شفیع پور و همکاران تجارب بیماران پس از پیوند عروق کرونری را »گیرکردن در دو راهی تهدید مرگآور«، »جستجوی راهی برای ماندن« و »سازش اجباری با موقعیت« گزارش کرده بودند .11 پیوند عروق کرونری به دلیل خطرات بالقوهای که به همراه دارد،
ممکن است تهدیدی برای تمامیت بدن و زندگی فرد باشد. نبود اطلاعات کافی درباره عمل جراحی، غم و اندوه، اضطراب، افسردگی، بیقراری، تحریک پذیری، ترس و عصبانیت در مورد احساس ضعف و کاهش عزت نفس داشته باشند.12 در مطالعه Karlsson و همکاران، شکنندگی - - Fragility به عنوان جوهره زندگی بیماران پس از پیوند عروق کرونری گزارش شده بود. بهطوری که بیماران، عدم اطمینان و شکنندگی را پس از پیوند عروق کرونری در زندگی خود تجربه کرده بودند.13 در مطالعه دیگری بیماران پس از پیوند عروق کرونری، کیفیت زندگی مناسبی را گزارش نکرده بودند و از نظر فعالیتهای فیزیکی، اجتماعی، تفریحی و بازگشت دوباره به کار محدودیتهایی را تجربه کرده بودند.14 مطالعات انجام شده در خارج از کشور، به طور پراکنده به برخی از جنبههای زندگی بیماران پس از پیوند عروق کرونری پرداختهاند و بیشتر به مشکلات و عوارض کوتاه مدت پس از پیوند عروق کرونری اشاره کردهاند.15 مطالعهای که توسط ماهوری و همکاران انجام شده بود، عوارض کوتاه مدت بیماران، حوادث عروق مغز، مسایل گوارشی، نارسایی کلیه و فیبریلاسیون دهلیزی بررسی شده بود.16 در مطالعهای دیگر تجارب بیماران پس از پیوند عروق کرونری، دست دادن کوتاه مدت حافظه، عدم تمرکز حواس، دلیریوم،
افسردگی و استرس گزارش شده بود.17 اسماعیلی و همکاران کیفیت زندگی بیماران پس از پیوند عروق کرونری را در حد خوب توصیف کرده بودند.18 با توجه به نتایج مطالعات انجام شده، به نظر میرسد که تجربه زندگی بیماران با پیوند عروق کرونری در ایران ناشناخته مانده است. شناخت تجربه زندگی باعث کسب دانش منحصر به فرد در این زمینه میشود.19 و پژوهشگران را قادر به درک دنیای افراد میکند و باعث تولید دانش در حرفه پرستاری میشود.20 همچنین با شناخت تجربه زندگی، آموزش به بیماران و خانواده آنان بر اساس نیازهای واقعی، توسط اعضای تیم درمان فراهم میگردد و پرستاران در نقش آموزشی، حمایتی، مشاورهای خود در پیگیری بیماران، افزایش موفقیت درمان و بهبود کیفیت زندگی بیماران بهتر عمل میکنند. تجربه زندگی با پیوند عروق کرونری تنها با ورود به دنیای افراد میسر میگردد و از طریق شنیدن و تفسیر داستانهای بیان شده توسط این افراد بهدست میآید.20 بنابراین پژوهش حاضر با هدف شناخت تجربههای زندگی بیماران
پس از پیوند عروق کرونری انجام یافت.
مواد و روشها
این پژوهش کیفی با رویکرد پدیدهشناسی تفسیری و با استفاده از روش ون مانن انجام شد. پدیده شناسی تفسیری رویکردی روشمند است و هدف آن آشکار سازی، تفسیر ساختارها و تجارب زیسته مشارکت کنندگان می باشد. در پدیده شناسی تفسیری، پدیده مورد نظر با یک دید تفسیری تحلیل و کشف میشود و در این فرآیند،درکِ عمیق از تجارب زیسته بهدست میآید .19 در این مطالعه، پدیده مورد نظر، تجربه زندگی با پیوند عروق کرونری بود. برای شناخت تجربه زندگی این بیماران پدیده شناسی رویکردی مناسب برای ورود به دنیای افراد و کشف تجارب زنده آنان میباشد. شش فعالیت پیشنهاد شده توسط ون مانن به عنوان راهنمای عملی انجام این پژوهش بود.21 ون مانن بیان میکند که اولین گام در مطالعه یک پدیده، علاقهمندی پژوهشگر به ماهیت یک پدیده است. توجه پژوهشگر به پدیده زندگی با پیوند عروق کرونری از زمانی که به عنوان پرستار بالین مشغول به کار بود، به این پدیده جلب شد. دومین گام، انتخاب هدفمند مشارکت کنندگان پژوهش، از بین مراجعه کنندگان به درمانگاه سرپایی بیمارستان مرکز قلب تهران در سال 1392 بود. در نمونهگیری هدفمند پژوهشگر برای جمع آوری دادهها، به افرادی مراجعه میکند که دارای تجارب زندگی با پدیده مورد نظر را داشته باشند. در این پژوهش پدیده مورد نظر، تجربه زندگی با پیوند عروق کرونری بود. مشارکت کنندگان این پژوهش 11 نفر 7 - نفر مرد و 4 نفر زن - بودند. اولین معیار انتخاب آنان، داشتن حداقل شش ماه تجربه زندگی با پیوند عروق کرونری و علاقهمندی به شرکت در پژوهش بود. افراد دارای مشکلات روحی-روانی و بیماریهای جسمی شدید، در مطالعه شرکت داده نشدند. از مصاحبههای عمیق نیمه ساختارمند چهره به چهره برای بهدست آوردن دادههای این مطالعه استفاده شد. دو مورد از مصاحبهها در دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی تهران و بقیه در درمانگاه سرپایی بیمارستان مرکز قلب تهران در سال 1392 انجام شد. مدت مصاحبهها بین 55 تا 70 دقیقه متغیر بود. مصاحبه با یک سوال کلی درباره تجربه زندگی با پیوند عروق کرونری شروع میشد. پژوهشگر با سکوت خود اجازه میداد تا مشارکت کنندگان تجارب واقعی خود را بیان کنند. در مواردی که نیاز به درک و توضیح بیشتر بود، پژوهشگر با سوالات
