بخشی از مقاله
چکیده
بیش از 30 درصد شرکتهای خدمات مکانیزاسیون کشاورزی کشور غیر فعال می باشند. دلیل عمده ناکامی این شرکت ها ضعف در مدیریت اقتصادی و عدم مطالعات اقتصادی پیش از مرحله ی سرمایهگذاری میباشد . در این مطالعه که براساس روش پرسش - نامهای و با تکیه بر آمار و ارقام رسمی کشور و تکنیک های اقتصاد پویا انجام گرفت به تحلیل اقتصادی تاسیس شرکت خدمات مکانیزاسیون کشاورزی در شهرستان رزن پرداخته شد .
مطالعات نشان داد که برای شروع فعالیت نیاز به مبلغ تقریبی 270 میلیون ریال - بهجز وام بانک - سرمایهی اولیه میباشد. پیشبینی شد میانگین سود سالیانه بعد از احتساب اقساط بانکی در طول دورهی بازپرداختِ اقساط - شش سال اول بعد از تأسیس شرکت، - تقریباً 74 میلیون ریال خواهد بود .
این میزان سود اگرچه به - دلیل وجود اقساط وام بانکی مبلغ قابل توجهی نیست ولی شرکت علاوه بر سود مذکور و توانایی بازپرداخت اقساط بانک، در پایان دوره بازپرداخت اقساط، تملک کامل شرکت را به دست آورده و بعد از این مرحله سود شرکت به دلیل اتمام اقساط بانک جهش چشمگیری خواهد داشت که توجیه اقتصادی تأسیس این شرکت را در شهرستان مورد مطالعه نشان میدهد.
مقدمه
مکانیزه کردن کشاورز ی شاید بزرگترین تغییری است که توسط علم امروز ی متوجه جامعه روستا یی شده است مکانیزاسیون کشاورزی به عنوان یک فرایند اقتصادی روز به روز به انرژ ی بیشتر و فعالیتهای مناسبتر نیاز پیدا میکند. مسئله محور ی سیاست اقتصادی کشورهای در حال توسعه ای که به مکانیزاسیون نیاز دارند تنها مکانیزه شدن نیست بلکه نحوه مؤثر انجام آن است که موجب پ یشبرد اهداف توسعه و رشد اقتصاد این کشورها میگردد.
برای موفقیت در زمینه مکانیزاسیون کشاورزی، مدیریت صحیح و مناسب آن امری ضروری است . با توجه به این که هر گونه تغییر و تحول در یک جامعه باعث تغییراتی در جنبه های دیگر شده و باعث از بین بردن تعادل و توازن قبلی می شود، باید برای ایجاد دوباره تعادل راهحلهای مؤثر و صحیح، آن هم قبل یا در هنگام اجرای آن و نه بعد از اجرا، اتخاذ شود
امروزه در جوامع کشاورزی حجم انبوهی از فرایندهای زراعی از قبیل شخم، کاشت، داشت و براشت توسط شرکت های خدمات مکانیزاسیون ارائه میگردد. این شرکت ها با تأمین ماشین ها و ادوات مورد نیاز کشاورزان، در قبال دریافت اجرت انجام کارها، ب ه ارائه خدمات برای کشاورزان می پردازند. براساس گزارش مرکز توسعه مکانیزاسیون کشاورزی ایران، تا کنون 1062 شرکت ارائهدهنده خدمات مکانیزاسیون ثبت گریده است که حدود 30 درصد از این شرکت ها غیرفعال می باشند
شاید دلیل تمام این مشکلات مدیریت ضعیف ا قتصادی باشد . منظور از مدیریت اقتصادی، شناخت و به کارگیری سیستمی است که در آن کلیه آمار و ارقام هزینه ای اعم از نقدی و غیرنقدی، ارزش فرصت های از دست رفته و غیره برای هر مورد، با روش های محاسباتی معین منظور شده تا با استفاده از آن بتوان مدیریت مناسبی را با ه دف افزایش درآمد و کاهش هزینهها اعمال کرد. این حجم انبوه شرکتهای غیرفعال لزوم تجزیه و تحلیل اقتصادی تأسیس این شرکتها را آشکار می سازد. لویمی و همکاران - 1381 - در مطالعهی شرکتهای ارائه خدمات مکانیزاسیون، ضعف مدیریت را یکی از اصلیترین دلایل اصلی ناکامی آنها معرفی کردند.
هدف این مطالعه بررسی و تحلیل اقتصادی تأسیس شرکت های ارائه خدمات مکانیزاسیون کشاورزی در شهرستان رزن میباشد. در این مطالعه درواقع بررسی شده است که آیا در شرایط فعلی شهرستان و با توجه به امکانات موجود، تأسیس اینگونه شرکتها دارای توجیه اقتصادی میباشند یاخیر. تلاش شد در این مطالعه میزان درآمد و سود حاصل از فعالیتهای پیشبینی شده برآورد گردد.
مواد و روشها
دادههای مربوط به تعداد ادوات و ماشین های موجود و میزان تولید محصولات در شهرستان بر اساس اطلاعات موجود در مدیریت جهاد کشاورزی شهرستان جمعآوری گردیدند. مطالعه مربوط به سال 1387 میباشد. برای برآورد نیازهای شرکت مورد بررسی شامل ماشین ها و ادوات مورد نیاز، به مصاحبه مستقیم و شفاهی با کشاورزان پرداخته شد .
در برآورد نیازها به شرایط و امکانات، محصولات و توان بالقوه شهرستان نیز توجه شد . اطلاعات مربوط به مباحث تسهیلات بانکی و شرایط اخذ و بازپرداخت آن ها از مدیریت بانک کشاورزی استان همدان جمع آوری گردید. قیمت مربوط به تجهیزات، ادوات و ماشین های مورد نیاز، حتی الامکان از تولید کنندگان و یا کشاورزان جمع آوری گردید. برای برآورد هزینهها، تمام هزینه ها در دو بخش هزینه های مالکیت - هزینههای ثابت - و هزینههای استفاده از امکانات - هزینههای متغییر - دستهبندی شدند
هزینههای ثابت شامل هزینه خرید ادوات و ماشین ها، زمین برای کارهای اداری، پارکینگ و انبار و تجهیزات دفتری بود . در بخش هزینههای متغییر، هزینه های مربوط به نیروی انسانی مورد نیاز شرکت، امکانات رفاهی از قبیل آب، برق، تلفن و ...، هزینههای عملیات ماشین شامل هزینهی سوخت، روغن، گریس، لاستیک و بیمه، هزینه های مربوط به تعمیر و نگهداری ماشین، ساختمان و تجهیزات، سود سرمایه و هزینهی استهلاک برای آن ها مورد محاسبه قرار گرفت . برای پیش بینی درآمد حاصل ضمن توجه به جدول تراکم عملیاتی براساس شرایط منطقه، قیمت های عملیات مختلف از طریق ارئه دهندگان خدمات و نیز کشاورزان گردآوری گردید.
بهمنظور متعادل کردن مقادیر برای سال های مختلف، در اکثر محاسبات از نرخ بهره متداول در کشور و بر اساس آمار بانک مرکزی ایران استفاده شد . از آن جایی که بازه زمانی بازپرداخت وام های بانک کشاورزی 6 سال می باشد، محاسبات برای یک دوره 6 سال انجام گردید.
نتایج و بحث
براساس گزارش بانک کشاورزی، طرح های کشاورزی در صورت داشتن توجیه اقتصادی، می توانند از تسهیلات بانکی استفاده کنند که در این حالت بایستی متقاضی %20 مبلغ مورد تقاضا را خود و باقی مانده - %80 - را از طریق تسهیلات بانکی تأمین نماید .
بنابراین دراین مطالعه مبنا بر این اصل استوار شد که متقاضی 20 درصد مربوط به هزینههای ثابت را خود تأمین نموده و بقیه را از طریق تسهیلات بانکی استفاده می نماید. همانگونه که بیان گردید هزینههای شرکت در دو بخش ثابت و متغییر دستهبندی میشوند. یکی از هزینههای ثابت - هزینههای مالکیت - هزینه-های مربوط به خرید ماشین ها میباشد. جدول - 1 - ادوات پیشبینی شده برای شرکت مورد نظر را نشان می دهد. این ادوات و ماشینها با توجه به نیازسنجیای که از کشاورزان منطقه صورت گرفت در نظر گرفته شده است.
