مقاله نقش اکوتوریسم در توسعه پایدار و روستایی ، ( مطالعه موردی : شهرستان رزن ، استان همدان )

بخشی از مقاله

نقش اکوتوریسم در توسعه پایدار و روستایی ، (مطالعه موردی: شهرستان رزن، استان همدان)

چکیده

اکوتوریسم شاخه ای از توریسم (گردشگری) است که به مفهوم سفری مسئولانه به مناطق طبیعی که حفاظت از محیط زیست و حفظ سلامت مردم محلی می باشد. اما مشخص کردن مرز آن با توریسم به علت عدم تعریف دقیق آسان به نظر نمی آید. برای رسیدن به اکوتوریسم موفق باید از رهگذر توسعه ی پایدار عبور کرد. دستیابی به توسعه ی پایدار در گرو توجه به ارکان اقتصادی ،اجتماعی، فرهنگی و زیست محیطی در یک جامعه است و گردشگری به عنوان فعالیتی اثر گذار بر تمامی ارکان توسعه ،بیش از گذشته نیازمند مطالعه است.

در این تحقیق با بیان اجزاء و اهمیت گردشگری روستاها با تاکید بر اکوتوریسم ، تلاش شده است تا به روش کتابخانه ای و میدانی،126 روستای دارای سکنه را به طور خاص و کل منطقه را به طور عام بررسی کرده، تا به نقش اکوتوریسم در توسعه پایدار منطقه و پتانسیل های آن دست پیدا کنیم. که با این هدف با توجه به حجم جامعه، و استفاده از فرمول کوکران ، با خطای ./.5 ،390پرسشنامه تعیین شد ، و با طرح فرضیه ها و اهداف به صورت علمی و اصولی درباره نقش آن در توسعه پایدار روستایی در شهرستان رزن مطالعاتی انجام شد. نتایج نشان می دهد که این شهرستان و روستاهای آن قابلیت ها و پتانسیل های لازم را برای توسعه اکوتوریسم دارد. اما روند کنونی نشان دهنده عدم وجود برنامه ریزی، سرمایه گذاری، آموزش و مشارکت میان مسئولان و مردم محلی می باشد. که آسیب های جدی به توانهای طبیعی منطقه وارد کرده است. و اما نکات مثبت و راهکارهایی با بررسی منطقه بدست آمده که با انجام آن می توان با استفاده از اکوتوریسم منطقه و توانهای گردشگری آن موجب توسعه پایدار روستایی و کاهش مهاجرت به مناطق شهری شد.

واژه های کلیدی: اکوتوریسم ، گردشگری ، توسعه ی پایدار ، توسعه ی روستایی ، شهرستان رزن.

نقش و جایگاه روستاها در فرایندهای توسعه اقتصادی، اجتماعی و سیاسی در مقیاس محلی، منطقه ای، ملی و بین المللی، و پیامدهای توسعه نیافتگی مناطق روستایی چون فقر گسترده، نا برابری فزاینده، رشد سریع جمعیت، بیکاری، مهاجرت، و حاشیه نشینی شهری موجب توجه به توسعه روستایی و حتی تقدم آن بر توسعه شهر ی شده است.(ازکیا و غفاری(19 :1388، و به همین منظور گردشگری روستایی در جهان به عنوان فرایندی در توسعه روستایی، در نظر گرفته شده است. که می تواند در قالب سیاست های توسعه منطقه ای و محلی، امکان توزیع عادلانه خدمات و تسهیلات عمومی در مناطق روستایی را ایجاد کند.که بهبود کیفیت زندگی، کاهش مهاجرت های روستایی وبرخورداری روستاییان از معیشت پایدار را به همراه دارد. بر این اساس در رویکردهای جدید توسعه روستایی، بر جایگاه گردشگری روستایی تاکید می شود که در این میان نوع وچارچوب رویکرد توسعه توریسم روستایی، می تواند درچگونگی نوع و میزان مداخله در مناطق روستایی تاثیر گذار باشد، و اثرات مثبت و تبعات منفی را در نواحی روستایی، به همراه داشته باشد.

از سویی دیگر، کشور ایران نیز به دلیل برخورداری از پتانسیلهای بالقوه جاذبه ای(طبیعی، فرهنگی،زیست محیطی) در مناطق روستایی، بایستی به تبیین و ارزیابی تاثیرات گردشگری در مناطق روستایی بپردازد و درفرایند ارزیابی و بازنگری کیفی توریسم پذیری روستایی، امکان بهره مندی خانوارهای روستایی را از افزایش درآمد و ایجاد اشتغال همراه با ضرورت نگه داشت محیط زیست روستایی،فراهم کند.

همچنین باید گفت که امروزه گردشگری و گذران اوقات فراغت به شیوه ای جدید، پدیده ای پیامدی و همزمان، جزء جدایی ناپذیر جامعه صنعتی و حلقه ای مهم در باز تولید آن است.(مومنی، .(1388 امروزه با وجود 75 درصد جمعیت فقیر در نواحی روستایی دنیا، به ویژه کشورهای در حال توسعه، بیشترین مقاصد توریستی به خاطر دارا بودن پارک های ملی، مناطق جنگلی، کوه ها، دریاچه ها، مکان های سنتی و .... عموما متعلق به همین نواحی است.(.( Jenny Holland, burian , 2003:60 در حال حاضر حدود 10 درصد از حجم نقدینگی اقتصاد جهان متعلق به توریسم و صنعت توریسم است و 12 درصد از کل مخارج جهان از طریق درآمد های توریستی تأمین می شود. (منشی زاده ، .(71:1384 و همین عوامل باعث ایجاد موضوعی به نام گردشگری پایدار می شود، که این گردشگری علاوه بر حفظ کیفیت، گوناگونی و تنوع فرهنگ ها و محیط های زیستی مختلف، در پی افزایش درآمد و ارتقای سطح زندگی روستاییان و ایجاد نوعی تعادل بین سه قطب پدیده گردشگری ، ساکنان محلی و مکان گردشگری است.

از 25 الی 30 پیش تاکنون ، بسیاری از کشورهای جهان توجه خود را به حفظ محیط زیست طبیعی و انسانی (فرهنگی) و تنوع فرهنگی موجود معطوف کرده اند. این تلاش ها در راستای سازگاری دو مقوله توسعه و حفاظت صورت گرفته و در نهایت ، به تدوین اصول توسعه پایدار و پیشنهاد انواع گزینه های جدید برای گردشگری پایدار مانند ((اکوتوریسم پایدار)) انجامیده است. و

این امر می طلبد تا در قالب تحقیقی، به بررسی وارزیابی نقش اکوتوریسم به عنوان بخشی از گردشگری روستایی در توسعه مناطق روستایی، در فرایند برنامه ریزی، طرح ریزی و اجرا پرداخته شود. که رویکرد تحقیق حاضر به این موضوع پرداخته است.

روش تحقیق

الف : روش کتابخانه ای

در روش کتابخانه ای به کلیه ی کتاب ها ،رساله ها ، پایان نامه ها ، فصل نامه ها ،جراید ، نقشه ها ، سایت های اینترنتی ، بهره از اطلاعات GIS و ... مراجعه و اطلاعات مورد نیاز جمع آوری گردیده است.

ب : روش میدانی

با مراجعه به منطقه ی مورد تحقیق ، با تهیه ی عکس ، اخذ اطلاعات از اهالی و مسئولین ،تنظیم پرسشنامه بوسیله فرمول کوکران با خطای ./.5 با توجه به جمعیت 116437سال 1390 ، 382 پرسشنامه که برای اطمینان 390 پرسشنامه پر شد. ، و همچنین بر اساس مصاحبه و مشاهده آمار و اطلاعات لازم جمع آوری گردیده است.

فرضیه های تحقیق

فرضیه اول :

به نظر می رسد چنانچه زیر ساخت های لازم برای امر گردشگری و اکوتوریسم در منطقه مورد مطالعه مهیا باشد، با توجه به این که صنعت افزایش یافته ، باعث اشتغال زایی ، درآمد و نهایتا توسعه پایدار خواهد بود.

فرضیه دوم:

با توجه به اینکه اقتصاد در بخش کشاورزی با مشکلات خاص خود مواجه است ، توجه به گردشگری و بهره برداری از پتانسیل های موجود آن باعث رونق بخش خدمات و شکوفایی اقتصادی در محل و مانع از مهاجرت روستاییان به شهر ها که پیامد آن ایجاد مشاغل کاذب و حاشیه نشینی است خواهد شد.

اهداف تحقیق

الف : ارائه چارچوبی علمی ،اصولی و منطقی به برنامه ریزان ، دست اندرکاران و متخصصان صنعت جهانگردی در سطوح محلی ، منطقه ای و ملی.

ب : ارائه و شناساندن توانهای منطقه هم برای سرمایه گذاران و هم برای مردم محلی برای استفاده بهینه و مشارکت لازم در امر گردشگری و حفاظت و بهره برداری درست از آنها.

ج : بهره برداری در فرایند برنامه ریزی و اصول توسعه پایدار گردشگری با توجه به اکوتوریسم و توسعه روستایی.

مفهوم سازی و مبانی نظری

هدف تحقیق به طور کلی بررسی ((نقش اکوتوریسم در توسعه روستایی می باشد))، که اگر بخواهیم نقش این عامل یا فعالیت را در توسعه روستایی بیابیم، ابتدا باید منظورمان را از این واژه و واژه های مرتبط با آن به درستی مشخص سازیم، و سپس برای رسیدن به نتایج قابل قبول به صورت علمی و مستمر تلاش کنیم. چرا که بدون توجه به این اصول، تحقیق مطالب گمراه کننده ای را به همراه خواهد داشت.

الف: اوقات فراغت و توریسم

اوقات فراغت را با واژه فرانسوی Loisir و معادل انگلیسی Leisure مترادف دانسته و ریشه لاتین آن را Licere می دانند و دو بعد معنایی عمده ،یکی آزادی انتخاب و دیگری اجازه داشتن برای برگزیدن را در بر دارد. اوقات فراغت مدت زمانی که انسان کار نمی کند تعریف می شود.(پا پلی، سقایی،1385، Ashley and Franchi، .(20 :1997 سازمان جهانگردی WTO) )، گردشگری را در قالب بازدید کننده تعریف کرده است: بازدید کنندگان کسانی هستند که به کشور دیگری غیر از کشور محل اقامت خود وارد می شوند و مقصودی غیر از آن چه در کشور خود دارند را پیگیری می نمایند. این گروه شامل جهانگردان و کسانی که به گشت های کوتاه تفریحی می روند نیز می گردد.( منشی زاده، 1384، .(46

ب: اکوتوریسم

اگرچه متون متعددی که تاکنون در زمینه اکوتوریسم نگاشته شده اند، بیانگر وجود ابهاماتی در مورد پیدایش واژه ((اکوتوریسم)) هستند، اما یکی از مقالات مستدل طبیعت گردی نشان می دهد که این واژه را هکتور سبالوس-لاسکورین در سال 1983 هنگامی که به پروژه ((حمایت از طبیعت)) در مکزیک می پرداخته، ابداع کرده است. او اکوتوریسم را این گونه تعریف می کند: ((اکوتوریسم، سفری به مناطق طبیعی نسبتا بکر با هدف مطالعه، تحسین و لذت از مناظر، جانوران، گیاهان وحشی و هر گونه آثار فرهنگی (باستانی و معاصر) این مناطق است)).( فنل، .(65 :1385

اکوتوریسم پایدار عبارت است از، نوعی گردشگری که از نظر بوم شناختی پایدار باشد؛ یعنی، به نیازهای فعلی زیست بوم ها پاسخ دهد و به جای صدمه زدن به محیط زیست، به حفظ و بسط فرصت هایی برای تداوم حیات آنها در آینده بپردازد . انگیزه اصلی در اکوتوریسم پایدار سفر به طبیعت و دیدار از جذابیت های طبیعی یک منطقه شامل ویژگی های کالبدی و فرهنگ بومی آن می باشد.( گروت ، وانگ، .(1385 و در ادامه در جدول شماره (1) تعاریف مختلف این واژه را بر اساس تعاریف سازمانهای مختلف مشاهده می کنید.

جدول (1)، تعاریف اکوتوریسم

اکوتوریسم شکلی از گردشگری است که در درجه اول از تاریخ طبیعی منطقه، و از جمله فرهنگ بومی ×

آن الهام گرفته است.اکوتوریسم شیوه غیره مصرفی از حیاط وحش و منابع طبیعی می باشد، همچنین ×حفاظت بین المللی
کمک به مناطق سفر کرده از طریق ایجاد کار و یا مالی به صورت مستقیم ،برای بهره گیری و حفاظت از 1989).(34)، (Ziffer
محیط و رفاه اقتصادی ساکنان محلی است.
اکوتوریسم مسئولیت سفر برای مشاهده مناطق طبیعی دست نخورده به منظور لذت بردن و درک ×اتحادیه حفاظت از جهان.
طبیعت است. که هدف آن ترویج حفاظت از محیط زیست است. و پایین آوردن تاثیرات منفی، برای (Brandon,1996).(24)
فراهم کردن مشارکت اجتماعی و اقتصادی سودمند مردم محلی.
سفر به مناطق شکنند (لطیف)،معمولا مناطق بکر و حفاظت شده می باشد، و تلاش می شود تا تاثیر کم ×
و معمولا در مقیاس کوچک باشد. و این امر کمک می کند تا بودجه برای حفاظت از محیط زیست فراهم ×مارتا عسل
شود. و به طور مستقیم مزایای اقتصادی ، احترام به حقوق بشر و ایجاد قدرت سیاسی و احترام به (Honey,1999,25).(26)
فرهنگ های مختلف از جمله مناطق محلی ایجاد شود.
اکوتوریسم یعنی سفری مسئولانه به مناطق طبیعی که حفاظت از محیط زیست و حفظ سلامت مردم ×انجمن بین المللی اکوتوریسم
محلی می باشد. (2004).(27)

تعارف اکوتوریسم

پس باید توجه به تعاریف و مفاهیم بالا باید گفت که ،اکوتوریسم دامنه گسترده ای دارد که از بازدید علمی تا یک بازدید اتفاقی در یک منطقه طبیعی به عنوان فعالیت آخر هفته یا بخش جنبی از یک مسافرت بلند مدت را شامل می شود(رضوانی، 1374، .(85 اگر چه منشأ اصطلاح اکوتوریسم به درستی مشخص نیست اما عموما ادبیات این اصطلاح بر گردشگری مسوولیت پذیرانه ،به حداقل رساندن اثرات زیست محیطی ،احترام به فرهنگ میزبان ، به حداکثر رساندن منافع محلی و افزودن رضایت گردشگران تأکید دارد.

غنای جاذبه های ایران ، با انبوهی از یادمان های تاریخی و میراث های فرهنگی و طبیعی برجای مانده از دوره های مختلف، سبب شده است که این سرزمین را جهانی در یک مرز بنامند . با این حال، داشته های اکوتوریسم ایران مجموعه ای گسترده از منابع پراکنده ، ثبت نشده و در بسیاری موارد ، رو به نابودی را در بر می گیرد. بررسی جغرافیای طبیعی و نیز امکان سنجی هر کدام از جاذبه های بوم شناختی قابل سرمایه گذاری در ایران بیانگر آن است که در کشورمان ، اکوتوریسم یک منبع اقتصادی کم نظیر ، خاص، بسیار مستعد و البته رهاشده به حال خود است.

ج: گردشگری روستایی

از آن جا که گردشگری روستایی می تواند به مثابه فعالیت فراگیر جهانی، و دیگری به عنوان تاکید بر توسعه سیاست های منطقه ای و محلی شناخته شود، بر این اساس تعریفی عام و حاصل از اجماع حوزه اندیشیدگی از گردشگری روستایی وجود ندارد .(

. (Oppermann,1996:23

در این میان گردشگری روستایی فعالیتی چند وجهی است که در محیط خارج از شهر صورت میگیرد و به گردشگران ماهیت زندگی روستایی را نشان می دهد.( قادری، .(44 :1383 این گونه از گردشگری بیشتر در بین طبقات متوسط و بعد زمانی و

فضایی کوتاه ،که سفر به تفرجگاههای پیرامون شهری را به ویژه در پایان هفته،امکان پذیر می نماید ،روندی رو به گسترش یافته است.( کدیور و سقایی، .(83 :1386

در مورد توسعه گردشگری روستایی اگرواکوتوریسم روستایی دیدگاههای متفاوتی وجود دارد. بعضی آن را بخشی از بازارگردشگری می شناسند و معتقدند میتوان آن را با شکل های دیگر بازار گردشگری،،مانند گردشگری درآفتاب ،گردشگری درکنار دریا، گردشگری درکنار سواحل ماسه ای مقایسه کرد.( .( Richard, Julia, 1997: 7 -8 , 17-18,22-30,60-61

کنفرانس جهانی گردشگری روستایی (Rural Tourism Conference ,2006) ،گردشگری روستایی را شامل انواع گردشگری با برخورداری از تسهیلات وخدمات رفاهی در نواحی روستایی می داند که امکان بهره مندی از منابع طبیعی و جاذبه های طبیعت را همراه با شرکت در زندگی روستایی (کار در مزرعه وکشاورزی ) فراهم می آورد. علاوه بر این باید پذیرفت که ویژگی های متمایزی مانندفعالیت ها و موقعیت روستایی، گردشگری روستایی را از دیگراشکال گردشگری جدا می کند، در عین حالی که تعریف وشاخصه های فراگیری که مورد قبول همگان باشد، وجود ندارد.(( Julia,1997:113 .چنانکه لین گردشگریی که مکان آن در حومه شهر باشد را نیز توریسم روستایی می داند .

فعالیت یا صنعت گردشگری در ایران

کشورهای مختلف جهان مطابق آمارهای سازمان گردشگری جهانی در سال 2001 میلادی 600 میلیارد دلار از راه فعالیت گردشگری درآمد داشته اند. بر اساس بر آوردهای مختلف کارشناسان گردشگری، کشور ایران از نظر پتانسیل ها و جاذبه های طبیعی و فرهنگی و تاریخی گردشگری جزء ده کشور اول جهان محسوب می شود، این در حالی است که سهم ایران از درآمد بازارهای بین المللی گردشگری در سال 2000 در حدود یک هفتصدم کل درآمد گردشگری کشورهای مختلف بوده است، و این سهم ناچیز نیز به صورت نابرابر در استان هایی که رشد اقتصادی بالاتری داشته اند، جذب شده است. گردشگری با استفاده از مکانیسم خاص خود و بهره گیری از ضریب تکاثری می تواند در ایجاد فرصت های شغلی جدید، توزیع مجدد درآمدهای ملی، افزایش تولید نا خالص ملی و متوازن نگهداشتن ترکیب اقتصادی بخش های مختلف تأثیرات مثبت عمده ای بر جا بگذارد. (بوچانی ، 104-106 :1386،.(Dann, G.M.S , Butler, R.W, 1999اگر چه تعداد جهانگردان ورودی به ایران در سال 1376 برابر با 764092 نفر بوده است که سهم ایران حدود 0.12 درصد از کل جهانگردان در سطح جهان می باشد. کل درآمد حاصل از ورود جهانگردان به کشور در همین سال 351729575 دلار بوده است که حدود 0.8 درصد در آمد جهانی حاصل از ورود جهانگردان است. متوسط سرانه درآمد حاصل از هر نفر جهانگرد در ایران 460.3 که حدود 65 درصد سرانه جهانی بوده است و عمدتا مربوط به نوع جهانگردان ورودی به کشور است. چنانکه آمار نشان می دهد سهم ایران از جریان جهانی گردشگری بسیار ناچیز است و متأسفانه باید گفت جایگاهی در جهان ندارد. یکی از ویژگیهای این سرزمین به لحاظ جاذبه های گردشگری داشتن مجموعه جاذبه های طبیعی و جغرافیایی، تاریخی، فرهنگی و انسانی به صورت یکجا است که کمتر کشوری تمامی این جاذبه را در خود دارد. بحث از مجموعه قابلیت های گردشگری این سرزمین در زمینه های مختلف خارج از حوصله این نوشتار است چنانکه برای مثال از نظر ویژگی های جغرافیایی طبیعی همچون موقعیت ،وسعت، پوشش گیاهی و جانوری منحصر به فرد ،اقلیم متنوع و توپوگرافی و

ژنومورفولوژی خاص در جهت افزایش قابلیت های توریستی این سرزمین قرار گرفته است. و یا در زمینه های انسانی نیز شیوه های خاص زندگی روستایی و شهری با سابقه چند هزار ساله و همراه با فرهنگی ویژه عامل افزایش توان کشور در این زمینه است. یکی از جاذبه های بزرگ گردشگری در کشور وجود کوهستانهای مرتفع و برفگیر کشور است که قابلیت جذب گردشگر را در فصل سرما و گرما دارد .ایجاد پیست های اسکی در فصل زمستان و استفاده از هوای پاک و لطیف کوهستان در تابستان و تماشای حیات وحش و پوشش گیاهی موجود در مناطق کوهستانی قابلیت جذب بسیاری از گردشگری را دارد. کوهستانها عوارض زمینی جالبی هستند که در مقیاس بزرگ همچون یک اثر معماری بدیع جلوه می نمایند. این چشم انداز طبیعی که در سرزمین خشک ایران به صورت توده های عظیم سنگی همراه با فرسایش شدید فیزیکی و عاری از هر گونه پوشش گیاهی هست، برای جهانگردان خارجی چشم اندازی بدیع و پر جاذبه به شمار می رود. البته روند پیشرفت همواره در صنعت گردشگری به مانند بسیاری از عرصه های دیگر رو به پیشرفت بوده است ، گر چه که ممکن است بطئی بوده است ؛ به طوری که همواره روند ورود گردشگران در سال های پس از انقلاب روندی رو به رشد بوده است. متأسفانه در زمینه تبلیغات و معرفی پتانسیل های کشور کار زیادی صورت نگرفته است

. برای مثال همیشه ((ترین ها)) جذابیت داشته اند. همین ترین ها یکی از دلایل مهم سفر برای جهانگردان و گردشگران بوده است. این ویژگی به اندازه ای جذابیت دارد که بسیاری در حال ساخت آنها هستند .به عنوان مثال برجی در گوشه ای از دنیا ساخته می شود که فقط بلند ترین برج جهان باشد و نامش را در میان برج ها معروف کند تا مقصد جهانگردان باشد . در حالی که ما بسیاری از این ها را داخل کشورمان داریم .که به برخی از این توانها در زیر اشاره می شود: (رسولی، دادفر، سعیدیان، 1383، 1386، .( 100.140-80 : 1388
- بزرگترین بافت خشتی جهان در یزد

- بزرگترین جزیره غیر مستقل جهان به نام جزیره قشم

- داغ ترین چشمه آبگرم جهان به نام قیرنجه در مشگین شهر

- کهنسال ترین درخت سرو جهان به نام سرو ابر کوه در ابر کوه

- قدیمی ترین بنای خشتی جهان به نام نارین قلعه در میبد

- طولانی ترین غار نمکی جهان به نام غار نمکدان در جزیره قشم

- عجیب ترین قنات جهان به نام قنات دو طبقه مون در اردستان

- کهن ترین گونه جانوری جهان به نام سه چشم (triops) در آبگیر های فصلی آذر بایجان غربی

- بلندترین طاق قدیمی جهان به نام دهانه غار اسپهبد خورشید ( دژ افسانه ای) در کوه های سواد کوه

- قدیمی ترین سد جهان در 25 کیلومتری جاده قدیم قم - کاشان

- عظیم ترین بنای سنگی جهان به نام تخت جمشید در شیراز

- بزرگ ترین بازار سر پوشیده جهان به نام بازار تبریز

- گرم ترین نقطه کره زمین به نام بیابان لوت در شهداد

- بلند ترین برج آجری جهان به نام برج یا گنبد قابوس در گنبد

- باستانی ترین پل قابل استفاده جهان در دزفول

- بلندترین بادگیر جهان به نام بادگیر هشت سویه در یزد.

همچنین باید گفت که تاکنون صنعت توریسم بیش از صد میلیون فرصت شغلی مستقیم ایجاد کرده و مبنای تحولات شگرف اقتصادی- اجتماعی در سراسر جهان قرار گرفته است.(.( World Tourism Organization ,1993 , 2000 طبق آمار این سازمان در سال 2005 حدود 808 میلیون توریست در جهان جابجا شده اند که این خود باعث ایجاد درآمدی بالغ بر 282 میلیارد دلار بوده است.(World Tourism Organization , 2007 ).سازمان جهانی توریسم وابسته به سازمان ملل در تازه ترین گزارش خود اعلام کرده است، میزان مسافرت های انجام شده در جهان تا سال 2020 به 1،6 میلیارد سفر خواهد رسید و صنعت توریسم جهان تا این سال با رشد و رونق چشمگیری مواجه خواهد شد.طبق برآورد سازمان جهانی توریسم حدود 5.76 میلیون شغل در دنیا در این صنعت به صورت مستقیم اشتغال دارند. چنانچه مشاغل غیر مستقیم اقتصادی نیز به آن ها اضافه گردد این مقدار به حدود 234 میلیون (حدود 5.8 درصد از کل مشاغل دنیا) خواهد رسید. و در شکل (1)، بخشی از فرآورده های توریسم روستایی آورده شده است.که همین عوامل باعث می شود تا به مدیریت گردشگری و از همه مهمتر نقش آن در توسعه روستایی توجه بسیاری شود.( پور جعفر و همکاران، .(65 :1387

شکل (1)، فرآورده های توریسم روستایی

فرآورده های توریسم روستایی ، (محمد رضا پور جعفر و همکاران)

پیشینه تحقیق

هاشمی نیلوفر، در سال (1389)، در مقاله ای تحت عنوان ، ((نقش اکوتوریسم در توسعه پایدر روستایی))، نتایج پژوهش نشانگر برتری نقاط قوت بر نقاط ضعف و برابری فرصت ها و تهدیدهای اکوتوریسم است .برترین نقاط قوت، شامل افزایش اشتغال زایی، کاهش فقر، و افزایش مشارکت روستاییان در برنامههای توسعه؛ و برترین نقاط ضعف، عبارت از کالایی شدن فرهنگ، کمبود منابع، و عدم گرایش روستاییان به کشاورزی و دامپروری هس تند .تأمین زیرساختهای اساسی، و بهبود کیفیت خدمات عمومی، عمدهترین فرصتها؛ و واگذاری حق بهرهبرداری از منابع طبیعی به سودجویان، و نشت اقتصادی، مهم ترین تهدیدات رشد اکوتوریسم در توسعه روستایی به حساب می آیند.(هاشمی، .(1389

نادری مصطفی، نادری محبوبه، در مقاله ای تحت عنوان، (( نقش اکوتوریسم در توسعه ی پایدار و روستای مطالعه ی موردی : رضی آباد شهریار))، در این تحقیق با بیان اجزاء مشترک مفهوم توسعه پایدار از دیدگاه های متفاوت،به ویژگی های توسعه پایدار و توسعه ی روستایی پرداخته و به طور خاص رضی آباد از شهرستان شهریار مطرح شده است.این مطالعه نشان می دهد روند کنونی بهره برداری از طبیعت علیرغم برخی فعالیت ها و تمهیدات محدود کننده،فراتر از ظرفیت محیط بوده و بیم آسیب های جدی و نابودی توان های طبیعی و البته اقتصادی منطقه می رود.(نادری 1، نادری 2، .(1391-1392

اکبری سعید، بمانیان، محمد رضا، در سال (1387)، در مقاله ای تحت عنوان ، ((اکوتوریسم روستایی و نقش آن در توسعه پایدار ، روستای کندوان))، هدف از مطالعه حاضر ارائه یک چارچوب نظری منسجم برای تعمق در ماهیت و تبیین مفهوم طراحی پایدار و مؤلفه های سازنده آن در ارتباط با مناطق خاص روستایی است . این مطالعه به بررسی آن دسته از تغییرات کالبدی روستاها می پردازد که با بهتر و مردمی تر کردن عملکرد روستا، زیان های کمتری را به محیط زیست محلی وارد می آورند و در صورت اجرا، به ایجاد یک ساختار پایدارتر در منطقه روستایی و محیط طبیعی اطراف آن کمک خواهند کرد .انجامید.(اکبری، بمانیان، .(1387