بخشی از مقاله
چکیده
توسعه فناوری اطلاعات ورسانه های ارتباط جمعی امروزه برابعادمختلف زندگی انسان - اجتماعی،اقتصادی وفرهنگی و.. - اثرداشته است و زمینه تحول،تسریع وتسهیل امورراباایجادبسترهای یکپارچه برای آنان فراهم آورده است.دراین میان گردشگری از جمله صنعت های رو به گسترش در جهان حاضر است که در سالهای اخیر به دلائل گوناگون از جمله تاثیر آن در افزایش تولید ناخالص ملی و مزایای بی شماراقتصادی، مورد توجه کشورهای مختلف، بهخصوص کشورهای درحال توسعه قرار گرفته است.
ازسویی دیگردرکشورهای مختلف خصوصاکشورهای توسعه یافته رسانه های ارتباط جمعی درتوسعه صنعت گردشگری تاثیرات زیادی داشته است،یکی ازاین تاثیرات انتخاب مقاصدگردشگری می باشد. پژوهش حاضر در محدوده ی شهررشت در راستای پاسخگوی به این سوال که آیا رسانه های ارتباط جمعی درانتخاب شهررشت به عنوان مقصدگردشگران موثربوده است یا نه ،انجام گرفته است.روش این پژوهش براساس هدف کاربردی و براساس ماهیت توصیفی- تحلیلی می باشد و در انجام این تحقیق و بنا به ضرورت از مطالعات میدانی و اسنادی استفاده شده است در مطالعات میدانی برای گردآوری اطلاعات از ابزار پرسشنامه استفاده شده است.
جامعه آماری این تحقیق را گردشگرانی که درسال 1391وارد شهررشت شده اند تشکیل می دهند،که تعداد 384 گردشگربا استفاده از جدول استاندارد مورگان و به روش نمونه گیری تصادفی به عنوان نمونه انتخاب گردیدند .جهت ارزیابی فرضیه ها از روش آزمون ضریب همبستگی اسپیرمن و آزمون خی دو استفاده شده است.نتایج بررسی نشان می دهد که بین رسانه هاوانتخاب شهرمقصددرذهن پاسخگویان ارتباط معناداری وجودارد.به این معناکه اکثریت پاسخگویان،شهررشت راازطریق رسانه های ارتباط جمعی به عنوان مقصدگردشگری انتخاب نموده اند.بنابراین باتوجه به پتانسیل های بیشمارشهررشت درزمینه گردشگری لزوم استفاده ازرسانه های ارتباط جمعی درزمینه معرفی اصولی و بیشتراین پتانسیل هاضروری به نظرمی رسد.
مقدمه
گردشگری به عنوان یکی از مهم ترین پدیده های هزاره سوم، طی نیم قرن گذشته با رشد تصاعد گونه خود تاثیر به سزایی در رشد و پویایی اقتصادی، تبادلات فرهنگی کشورها داشته است؛ به طوری که بسیاری از صاحب نظران، قرن حاضر را قرن گردشگری نام نهاده اند ازسویی دیگربررسیها نشان می دهد که صنعت گردشگری در دنیا، اکنون سومین صنعت پردرآمد پس از نفت و خودروسازی است
امروزه بابهره گیری ازفضای مجازی وبه وجودآمدن گردشگری الکترونیکی،فناوری اطلاعات ورسانه های ارتباط جمعی یکی ازعناصراساسی درتوسعه صنعت گردشگری به شمارمی رودوکارایی این صنعت رابسیارافزایش داده است - پورفرج،1387، . - 47درمورداهمیت نقش فناوری اطلاعات وارتباطات پپارد1هم معتقداست که فناوری اطلاعات وارتباطات روش های عمل رادرتمامی سازمان هاوبه ویژه درصنعت گردشگری بسیارمتحول ساخته است
دراین راستادرک فرآیندانتخاب مقصدگردشگران برای دولت ها،سازمان های گردشگری وتورگردانان درعرصه رقابت جهانی اهمیت فراوانی دارد.تحقیقات انجام شده درطول دودهه گذشته نشان می دهدکه تصویرذهنی مفهوم ارزشمندی دردرک فرآیندانتخاب مقصدبه شمارمی رود.امروزه مقاصدگردشگری برای بهبودتصویرمقصدخودازاستراتژی های ارتباطات ورسانه های ارتباط جمعی وبرنامه های راهبردی استفاده می کنند
برای مثال آنهاازابزارهای فناوری اطلاعات ورسانه های ارتباط جمعی برای ایجادمعنی دربازارگردشگری استفاده می کنندیامشاهده می کنیم که درعصرشبکه های جهانی تلویزیون وخصوصااینترنت،رسانه های ارتباط جمعی باعث ایجاددهکده جهانی شده اندوبلافاصله عکس های به روزحوادث را درهرگوشه ای ازسیاره زمین به نمایش می گذارند.رسانه های ارتباط جمعی می توانندکمک بسیارزیادی به تصویرمثبت یامنفی یک مقصددرذهن گردشگران بکنند، ازاین روبسیاری ازمقاصدگردشگری درتلاش هستندتاهمیشه پوشش مثبتی دررسانه هاداشته باشندزیرااین رسانه هامحبوبیت زیادی دربین مردم داشته ونقش عمده ای درشکل گیری افکارعمومی ایفامی کنند
ازطرفی گفته می شودکه رسانه های ارتباط جمعی می توانندغیرمستقیم برشکل گیری تصویرمقصددرذهن گردشگران تاثیربگذراند،لذاباتوجه به امکانات وویژگی های بسیارغنی کشورمان درزمینه صنعت گردشگری،به کارگیری روش های نوین جذب ونگهداری مشتریان فعلی ودرمرحله بعدگسترش تعدادآنهاکاملاضروری به نظرمی رسد
دراین راستا شهررشت باتوجه به داشتن توانمندی وپتانسل های زیاد درزمینه جاذبه های گردشگری - تاریخی،طبیعی و.. - ،درصورت برنامه ریزی صحیح واستفاده ازرسانه های ارتباط جمعی درخصوص معرفی این شهربه عنوان یک مقصدگردشگری مناسب می توان باتوسعه صنعت گردشگری موجبات رشدهمه جانبه وتوسعه پایداررادرآن جافراهم آورد.از این رو در این پژوهش نیزکوشش می شود که به بررسی نقش رسانه های ارتباط جمعی درانتخاب شهررشت به عنوا ن مقصددرذهن گردشگران پرداخته و در نهایت بعد از جمع بندی مطالب، راهکارهایی جهت استفاده بهینه ازاین رسانه ها در توسعه صنعت گردشگری در شهررشت ارائه می شود.
مبانی نظری و پیشینه تحقیق اهمیت گردشگری
سازمان جهانی جهانگردی - - UNWTO در پایان قرن بیستم میلادی صنعت گردشگری را در ردیف نخست صنایع کسب کننده درآمد صادراتی معرفی کرد و رقم صادرات آن به حدود 550 میلیارد دلار رسید و امروزه نیز گردشگری در ردیف سه صنعت عمده صادراتی جهان قرار دارد. نرخ رشد صنعت گردشگری تا دوره 2020 میلادی به طور متوسط دو برابر رشد متوسط جهانی برآورد می گردد. براساس برآورد بانک جهانی میزان ثروت جهان تا سال 2020 سالیانه 0/3 رشد خواهد کرد، در حالی که تعداد گردشگران بین المللی سالیانه 4/1درصد رشد خواهد کرد
توسعه گردشگری، به ویژه در کشورهای کمتر توسعه یافته، عامل موثری در مقابله با فقر است و موجب افزایش درآمد قشرهای های مختلف، کاهش بیکاری و رونق اقتصادی و در نتیجه بهبود کیفیت زندگی مردم و افزایش رفاه اجتماعی می شود. بررسی ها نشان می دهد که ارزهای به دست آمده از فعالیت های گردشگری، در تنظیم تراز پرداخت های بسیاری از کشورها، به ویژه کشورهای کمتر توسعه یافته که معمولاً وابسته به محصول اند، موثر واقع شده است
بنابراین به منظور تنوع بخشیدن به منابع رشد اقتصادی و درآمدهای ارزی و هم چنین ایجاد فرصت های شغلی جدید در کشور، توسعه صنعت گردشگری از اهمیت فراوانی برخوردار است - طیبی ،1386، . - 84به نوعی می توان گفت یکی ازراهکارهای بهینه برون رفت ازشرایط خاص خصوصا درکشورهای درحال توسعه که بیشتربه درآمدهای اقتصادتک محصولی همچون نفت یامنابع معدنی دیگرمتکی هستند،توسعه صنعت گردشگری می باشد.
گردشگری شهری
امروزه صنعت گردشگری به یکی از بزرگترین و پردرآمدترین بخشهای اقتصادی جهان تبدیل شده است. گردشگری شهری نوعی از گردشگری است که شهروندان علاقهمند به جاذبههای مختلف همانند جاذبههای فرهنگی، تاریخی، مذهبی و طبیعی ضمن گردش مسئولانه، بخشی از اوقات فراغت خود را در این اماکن میگذرانند.
در اروپا در گام نخست پس از انقلاب صنعتی که از اواسط قرن هجدهم آغاز شد و در گام بعد پس از جنگ جهانی دوم و با تقویت مبانی اندیشه مدرنیسم در شهرسازی و معماری، همچنین با تمرکز سرمایهگزاری در شهرها و افزایش جمعیت، ساختار فیزیکی آنها دستخوش تغییرات بسیاری شد، توسعه شدید شهرنشینی هر چند مزایا و شرایط رفاهی مناسبی را در شهرها فراهم آورد، اما خود باعث مشکلاتی مانند آلودگی، ازدحام جمعیت و غیره گردید. در چنین فضایی افزایش و توسعه وسایل حملونقل، کاهش ساعات کار و افزایش دستمزدها که حاصل ماشینی شدن زندگی شهری بود، زمینههای گذران اوقات فراغت و روند گریز از محیطهای شهری را مهیا نمود. این امر را میتوان از عوامل توسعه شهرنشینی و رشد گردشگری به طور همگام دانست
شربتیان معتداست که اوقات فراغت برای زندگی شهرنشینی اهمیت بسیاری یافت و تعداد گردشگران شهری به طور روز افزون در حال افزایش بود، گردشگری شهری به عنوان یک مقوله مهم در توسعه پایدار محلی و شهری تبدیل گشت. درک گردشگری شهری و نتیجه چرخه زندگی در اهداف شهری، روشهای پیچیده ای را برای تحلیل اشکال و عملکردها در بر دارد.
تحقیق و روش های جدید برای عملکرد گردشگری و گردشکنندگان در محیط شهری در حال حاضر با سرعت در حال پیشرفت است و هدف بسیاری از بررسیهای مقابله ای است
شهرها به عنوان مقاصد گردشگری دارای عملکرد چند منظوره هستند: آن ها به عنوان دروازه ورودی به کشور، مراکز اقامت و مبدأ سفر به روستاها و مقصدهای مجاور خود هستند. علاوه بر این شهرها فقط مقاصدی که در آنها جمعیتی با فعالیت های اقتصادی، زندگی فرهنگی و تحت کنترل نیروهای سیاسی کنار هم جمع می شوند، نمی باشند؛ بلکه نقش مهمی را به عنوان مراکز فعالیت گردشگری بر عهده دارند. بنابراین بایستی به جای گردشگری در شهرها مفهوم گردشگری شهری مورد بررسی قرار گیرد
