بخشی از مقاله
چکیده
گردشگری و تو سعه پایدارآن مجموعه ای از ا صول،خط م شی ها و روش های مدیریتی برای تر سیم م سیرتو سعه ی گردشگری، به گونه ای ا ست که رفاه جوامع ان سانی رادر درازمدت ت ضمین می کند.در این میان بردا شت های متعددی از این مفهوم و شیوه تحقق آن وجود دارد که خود معلول پارادایم های فکری و دیدگاه های مختلف صاحبنظران است. آشنایی دقیقتر پژوهشگران ومدیران اجرایی گردشگری با این مکتب های فلسفی و پارادایم های فکری مطرح در این زمینه امری ضروری است.
به همین منظور این مقاله در صدد این است که تحلیلی بر نقش رویکردم صرف در صنعت گرد شگری ازدیدگاه مکتب پسافوردیسم بپردازد.روش این مقاله تو صیفی- تحلیلی نیز می با شد، به طوریکه نتایج تحقیق نشان می دهدکه گردشگری در متن گفتمان فرهنگی معاصر، کنشی معطوف به مصرف است. مصرف در این تلقی وجهی از احساس رضایت مندی، مطلوبیت وزیستن تجربیات متفاوت برای فرار ازروزمرگی وتکرار را درخود دارد.از اینمنظر،خودِ مصرف رفتاری فراغتی، سرگرم کننده،رضایت بخش و به نوعی تجدید قواست که به کسب هویت و جستجوی معنا معطوف است.
1-1مقدمه
تاریخ فلسفه با تاریخ تفکر و اندیشه انسان توأم است؛ اما نمی توان به سادگی زمان و مکان معینی را به عنوان مبدأ و منشأ اصلی پیدایش فلسفه در جهان معرفی کرد . ان سان به حکم خواهش فطری خویش، هر موقع و در هرجا که مجال و فر صتی برای تفکر پیدا کرده، از اظهارنظر درباره ی جهان و نظام کلی عالم خودداری نکرده ا ست. تا آنجا که تاریخ اندی شه ن شان می دهد، در ب سیاری از نقاط جهان مانند م صر، هند، ایران و یونان، فلاسفه و متفکران بزرگی ظهور کرده اند و مکاتب فلسفی مهمی به وجود آورده اند. با وجود این یونان باستان را مهد فلسفه و حکمت تلقی کرده اند.
در واقع، علت به وجود آمدن مکاتب فل سفی، دیدگاه های مختلف فیل سوفان ن سبت به تعریف فل سفه ا ست که سبب اختلاف در ا صول و در نتیجه پایه گذاری مکاتب مختلف شده است. هرمکتب فلسفی معلول سلسله ای از مقتضیات وشرایط است.این عوامل و شرایط می توانند هم مسائل بیرونی مانند عوامل محیطی،اجتماعی، سیاسی و فرهنگی و هم مسائل درونی همچون استعداد،خلاقیت های ذهنی،پیش فرضهای شخصی متفکران یک مکتب باشند
لذا بررسی هر مسئله و موضوعی از دیدگاه و منظر مکاتب مختلف، می تواند نتایج متفاوت و شاید متناقضی به دنبال داشته باشد که این موضوع افق های تازهای را درخصوص موضوع پیشروی محقق می گشاید. بنابراین گرد شگری1 به مثابه یکی از انواع رفتارهای فراغتی که در میان افرادبا ا ستقبال زیادی مواجه شده ا ست، آثار و پیامدهای فراوانی برای جوامع مبدأ و مقصد به دنبال دارد.
ایران از این منظرنه تنها با مسائل جوامع مبدأ روبروست، بلکه گردشگری درمیان افرادمختلف ازجمله جوانان، بزرگسالان و... به مثابه پدیده ای اجتماعی،فرهنگی و سیاسی و به عنوان مسئله ای جامعه شناختی سر برآورده است. این مسئله را از دیدگاه های مختلف مورد واکاوی قرار داده اند. اما رویکرد مصرف دریچه ای است که منظره شفاف و دقیق تری ازرفتارهای فراغتی بین افرادمختلف و به ویژه گردشگری به دست می دهد.
1-2مبانی نظری
1-1-2پسا فوردیسم
دهه های پایانی قرن 19 را می توان دوره آغاز پسامدرنیسم دانست. پسامدرنیسم مرحله انحطاط فراگیر تمدن غرب مدرن و خودآگاهی نسبت به این بحران انحطاطی استاساساً. تفکرات پست مدرنیسم، بنیان فکری و منطق فرهنگی پست فوردیسم2 است. اما می توان گفت که: پست مدرنیست ها بیشتر به جنبه های فرهنگی و اجتماعی نسبت به مسایل اقتصادی تأکید دارند. در حالی که پست فوردیسم از آنجایی که برداشت ویژهای از نظریه فراصنعتی است، عمده توجهش به جنبه های اقتصادی است.نظام تولیدی پست فوردیسم مانند فوردیسم به دنبال تقسیم کار صنعتی ظهور کرد. چارلز بیج تحلیل ا سمیت درباره تق سیم کار را ب سط داد و ن شان داد که پی شرفت فناوری در تولید چطور می توان از طریق پیچیده تر شدن تقسیم کار صنعتی، میزان ساده شدن وظایف هر کارگر و هماهنگی آن با وظایف کارگران دیگر اندازه گیری کرد.
با بحران دهه های 70 غرب شیوه تولید فوردی ستی جای خود را به شیوه تولید پ سافوردی ستی داد. پ ست فوردی سم به نوعی از اقت صاد گفته می شود که در آن بیشتر به تولید خدمات پیشرفته تأکید می شود و تکنولوژی اطلاعات بیش از هر عاملی نقش تعیین کننده در تولید خدمات پی شرفته را دارد. این نوع از اقت صاد برا ساس تجدید ساختار نظام سرمایه داری بعد از بحران دهه 1970 شکل گرفت که در آن بی شتر برتمرکز زدایی و عدم دخالت دولت در اقتصاد به شکل ایده آل آن تأکید می شود.عناصر انضباطی پیشین همچون تفکیک مهارت و تخصص گرایی جای خود را به انعطاف پذیری و نوآوری دادند. تولید دانش و انعطاف پذیری و اتوماسیون مهم ترین مشخصه های پست فوردیسم هستند
2-2ویژگی های دوره پسافوردیسم
1-2-2اخراج کارگران از کارخانه ها: اخراج کارگران از کارخانه ها، به عنوان پاسخی لازم از طرف شرکت ها به رکود بازار بود. بسیاری از آن ها در را ستای عملی شدن شعار »کوچک سازی« گام بردا شتند. بنابراین ویژگی کلی اقت صاد پ سافوردی ستی، توانایی آن برای افزایش قابلیت تولید با کوشش خارق العاد کارگران یا کاربرد فناوری های نوین یا هردوی آن هاست، به نحوی که گسترش و رشد اقتصادی با کاهش کارگران توأم شود.
2-2-2چندپاره شدن شرکت ها و دخالت دادن سایر افراد و کارگران متخصص ارزان قیمت در مکان های مختلف چرخه تولید:در واقع به واسطه تکنولوژی اطلاعات، سرمایه توانست به سوی کارگر ارزان قیمت رود.
3-2-2انعطاف پذیری : راهبرد انعطاف پذیری در اقتصاد پسافوردیستی سه محور اساسی دارد:
الف:انعطاف پذیری در نزد کارگران: یعنی کارگران برای تمام زندگی کاری خودفقط قابلیت یک شغل را ندارند، بلکه امروزه بایددارای قدرت انطباق به همراه مهارت چندجانبه باشند.
ب:انعطاف پذیری در تولید: دراین رویکردتا سفارش دریافت نکند،تولیدی هم صورت نمی گیرد.اصطلاح »در موقع لازم« برای این راهبرد به کار می رود.
پ:انعطاف پذیری در مصرف: فناوری های الکترونیکی به کارخانه ها امکان می دهندتا کالاهای متنوع تری عرضه کنند.درانعطاف پذیری درمصرف3،سفارش مشتری تحویل گرفته می شودو جزئیات آن به کارخانه ارسال می شودوکارگرانی با چندین مهارت درآن دست به کارمی شوندوآنچه راکه نیاز است با انعطاف پذیری و به فوریت تولید کنند
.3 مصرف
مارکس 4 به مصرف و نقش آن در دسته بندیهای اجتماعی ورویکردهای نظری توجه نداشت،اما درواقع مصرف همزاد نظامی بودکه وی آن را با مؤلفه های تولیدی خاص افشاکرده بود.تولید مازاد که یکی از شاخصه های سرمایه داری مدنظر مارکس بود، به روی دیگر این سکه که همان م صرف ا ست، دلالت دا شت.
از این رو مصرف و دام نزدن به آن، واکنش سرمایه داری برای حل مع ضل تولیدمازاد بود.گ سترش طبقه متوسط، افزایش دستمزدها، کاهش ساعات کار علاوه بر تخفیف خطر تهدید مشروعیت سرمایه داری، بازاری مصرفی برای کالاهای تولیدشده به وجود آوردوسرمایه داری وارد مرحله جدیدی شد؛ سرمایه داری به مثابه شیوه تولیدبه سرمایه داری به مثابه شیوه مصرف مبدل شد.
از این منظر مصرف متضمن از بین رفتن نقش محوری ای است که پیش از این،کارتولیدی درزندگی روزمره مردم،هویت آنها واین که چه کسی هستند، داشت.درواقع به جای نقش های کاری، ایننقشِ انواع صورت بندی های خانوادگی، انواع رفاقت های جنسی، گذران اوقات فراغت است
