مقاله نقش تفضیلی معماری جدید و قدیم درصنعت گردشگری ایران ( نمونه موردی تهران ، کندوان ، ابیانه )

بخشی از مقاله

نقش تفضیلی معماری جدید و قدیم درصنعت گردشگری ایران ( نمونه موردی تهران، کندوان، ابیانه)

چکیده

گردشگران گاه برای دیدن آثار قدیمی و گاه آثار جدید معماری به کشورها و شهرهای مختلف رفته و از این آثار بازدید می کنند. امروزه معماری و گردشگری بیش از پیش با هم ارتباط یافته اند، این ارتباط زمینه های شکل گیری گرایشی نوین در معماری را فراهم ساخته است و کشورهایی که دارای معماری غنی سنتی نیستند، سعی در ساخت بناهایی برای جذب گردشگران نموده که منتقدان از آن با عنوان معماری برای گردشگری یاد می کنند. میل و رغبت عمومی در سطح جهان برای ایجاد ارتباط میان معماری و گردشگری به سرعت در حال افزایش است و متعاقبا نمونه های بیشتری از آثار معماری در راستای تحقق اهداف صنعت گردشگری طراحی و ساخته خواهند شد. ولی از آنجایی که ایران جزء کشورهای باستانی با قدمت تاریخی زیاد است نکته ی قابل بحث این است که هدف گردشگران از گردش در شهرهای ایران چیست؟ تمایل آنها به سمت معماری جدید است و یا قدیم؟ در سال های اخیر در کشورهای اروپایی موفقیت برخی آثار معماری در جذب گردشگران به شهرهای بعضاً غیرمطرح و ناشناخته، موجب توجه جهانی به نقش معماری در رونق و توسعه گردشگری شده است. حال باید دید لزوم ساخت اینگونه بناها در ایران تا چه میزان است؟ و با توجه به اینکه کشور ما ایران، آثار باستانی و معماری غنی سنتی خود را داراست، باید به اهداف و خواسته های گردشگران در این زمینه توجه شود و همچنین باید نقش زیرساخت های مهم در صنعت گردشگری مانند واحدهای اقامتی را نیز تجزیه و تحلیل کرد. با استفاده از مطالعات انجام شده و تنظیم پرسشنامه به منظور بررسی این پرسش ها در شهر تهران بعنوان نمونه، در این مقاله تاثیر و رابطه موارد زیر در ارتباط با موضوع معماری و گردشگری بررسی خواهد شد.

1. نقش معماری قدیم در جذب گردشگران
2. نقش معماری جدید و ساخت بنای شاخص در رونق گردشگری

3. توجه به زیرساخت هایی نظیر تسهیلات اقامتی در جذب گردشگران
4. تاثیر معماری واحدهای اقامتی در جذب گردشگران و انتظارات و ادراکات آنها از محل اقامت

واژه های کلیدی: صنعت گردشگری، معماری قدیم، معماری جدید، معماری واحدهای اقامتی، خواست گردشگران

-1 مقدمه

قدرت کیمیایی و جاذبه یک بنای معماری می تواند انگیزه و زمینه لازم را برای توسعه گردشگری ایجاد نماید و گاه یک شهر کوچک به واسطه ی آن به نقطه تمرکز جریان هنر و فرهنگ جهانی تبدیل شود. بازدید بی سابقه تورهای معماری از شهرها و جمعیت زیاد گردشگران که تاثیر شگرفی بر اقتصاد محلی دارد، همگی نشانگر موفقیت معماری در جذب گردشگران است، ولی گاه یک کشور برای جذب بیشتر گردشگران به طراحی بنا یا مجموعه ای خاص روی می آورد. یک نمونه بارز در استفاده از طراحی برای مطرح کردن یک شهر، شهر توکیو است که مدت ها از سوی اکثر مسافران جهان مورد بی توجهی قرار گرفته بود. با یک نگاه مقایسه ای به توکیو و دیگر شهرهای جهان دیده می شود که آمار و ارقام مربوط به جذب گردشگر در توکیو، در مقایسه با شهرهایی همچون پاریس یا لندن یا نیویورک، در سطح بسیار پایینی قرار دارد. مرکز هنری موری در توکیو، برای رفع این مشکل و زیاد شدن تعداد گردشگران، فهرستی از بهترین استعداد های بین المللی طراحی را برای به ثمر رساندن اهداف بلندپروازانه اش در زمینه های مختلف عمرانی، فرهنگی و برنامه ریزی شهری در کنار هم گرد آورد و گروه مشترکی از معماران بزرگ برای طراحی تشکیل شد و به این صورت گردشگری در این شهر رونق زیادی یافت. پس تا اینجا می توان نتیجه گرفت با برنامه ریزی، طراحی و معماری خاص و ایده آل می توان به جذب گردشگر در یک شهر کمک کرد.

یکی دیگر از مهمترین مسائل در صنعت توریسم، توجه به اقامت مسافران و گردشگران است، باید توجه داشت که علت بالا بودن آمار جذب گردشگر در شهرهایی نظیر پاریس و لندن، برخورداری آنها از انواع زیرساخت های لازم برای توسعه گردشگری است که این زیرساخت ها به آسانی و به یکباره فراهم نشده اند. از جمله زیرساخت های مهم در این زمینه، هتل ها و مراکز اقامتی هستند که بیشترین تأثیر اقتصادی را در صنعت گردشگری دارند. به طوری که بیش از60 درصد هزینه های گردشگران صرف هزینه هتل می شود . میزان خدمات مراکز اقامتی مانند درجه و کیفیت آن، خدمات بهداشتی مطلوب و استاندارد و نزدیکی به محل و مقصد مورد نظر، می تواند تغییر الگوی رفتاری گردشگر را به همراه داشته باشد. با افزایش کیفیت خدمات موجود و همچنین افزایش خدمات جانبی، درآمد بیشتری نصیب سرمایه گذاران و به طور کلی صنعت گردشگری می شود (LaW, 1996: .106)

علی رغم اینکه جمهوری اسلامی ایران جزو برترین کشورهای جهان از نظر جاذبه های فرهنگی و طبیعی است، ولی آمار و ارقام نشان می دهد که این کشور نه تنها هیچ جایگاه مناسبی، چه از نظر تعداد گردشگران ورودی و چه از نظر درآمد حاصل از این صنعت، در بین 10 کشور برتر جهان ندارد، بلکه از یک فاصله بیش از 50 پله ای با آنان برخوردار است. ضعف ساختارهای بنیادی در حوزه تسهیلات و خدمات گردشگری را شاید بتوان از مهمترین موانع توسعه و رونق گردشگری در ایران قلمداد کرد(رضایی، .(1386

-1-1 روش تحقیق

پژوهش حاضر از نظر نوع و هدف، کاربردی است و روش انجام آن توصیفی تحلیلی است و با بهره گیری از منابع، اسناد و مدارک مرتبط با تحقیق، از پرسشنامه در بستر میدانی استفاده شده است که در خصوص ارزیابی نقش معماری جدید و قدیم و نیز تاثیر تسهیلات اقامتی، گردشگری در جذب گردشگران تنظیم شده است و از آنجا که تهران پایتخت ایران و شهری است که هم دارای معماری سنتی و هم مدرن است، به عنوان نمونه موردی بررسی شده که نتایج آن می تواند نقش مؤثر و مثبتی در نیل به ارتقا سطح گردشگری چه در تهران و چه در سایر شهرها داشته باشد.

-1-2 پیشینه تحقیق

در حوزه معماری و گردشگری تحقیقات اندکی صورت گرفته است که اکثر قریب به اتفاق آنها بر معماری مدرن متمرکز است. از جمله تحقیقات کلی در این حوزه می توان به کتاب گردشگری و معماری لازانسکی (2004) اشاره کرد که به ابعاد کارکردی معماری مدرن و کلاسیک و ارتباط آن با گردشگری پرداخته است و مجموعه ای از مقالاتی است که هر بخش آن مشتمل بر یک نمونه موردی می باشد. در تحقیق دیگری که توسط موسسه پلاتو (2007) صورت گرفته و معماری در گردشگری نام دارد، تاثیر ابعاد کارکردی و کیفیت معماری مدرن بر جذب گردشگران مورد توجه قرار گرفته است. چو و چویبا با بررسی تفصیلی 343 گردشگر 173)گردشگر تفریحی و 170 گردشگر کاری) به شناسایی عوامل و شاخص های مورد نظر گردشگران برای انتخاب مراکز اقامتی پرداختند .(Chu and Choi, 2000)

-2 مبانی نظری

امروزه صنعت توریسم فراتر از یک صنعت، به مثابه پدیده پویای جهانی و اجتماعی، دارای پیچیدگی خاص خود است .(Elliott, 1997:4) بر طبق آمار ارائه شده از سوی سازمان جهانی جهانگردی در سال 2006 میلادی، تعداد 846 میلیون نفر گردشگر به سراسر جهان سفر کرده و 733 میلیارد دلار هزینه کرده اند. این در شرایطی است که توسعه این صنعت در کشورهای جهان منجر به توسعه زیرساخت ها و صنایع حمل و نقل، ارتباطات، کشاورزی، کاهش فقر، افزایش سطح سواد، کاهش بیکاری و تبادلات فرهنگی شده است(رحیم پور، .(1386 صنعت گردشگری دنیا دارای سه زیر مجموعه زیر است :

1. اولین زیر مجموعه، مساله اسکان است که در دنیا کلیه کسانی که در زمینه ساخت مراکز اقامتی و هتل ها، تجهیز آن، نورپردازی، دکوراسیون و کسانی که در مدیریت و خدمات دهی هتل مشغولند را دست اندرکاران صنعت اسکان و اقامت می دانند.

2. دومین زیرمجموعه اصلی گردشگری، صنعت پذیرایی و چگونگی گذراندن اوغات فراغت است که رستوران ها و کلیه مراکز تفریحی، مراکز خرید و فروشگاه های زنجیره ای را شامل می شود.

3. سومین زیرمجموعه حمل و نقل است و شامل آژانس های مسافرتی، ایرلاین ها، قطارها و شرکت های تاکسیرانی می

شود.
به طور کلی کنار هم قرار گرفتن مجموعه های اسکان، حمل و نقل، پذیرایی و اوقات فراغت، موجب گستردگی صنعت گردشگری و اشتغال زایی و درآمدزایی می شود.

-2-1 نقش معماری قدیم در جذب گردشگران

معماری، مهمترین عامل در گردشگری فرهنگی به شمار میآید، چرا که معماری هر قوم و ملتی برگرفته از محیط جغرافیایی آنان بوده و فرهنگ، آداب و سنن جامعه و شیوه نگرش مردم به زندگی را در خود منعکس میکند. بسیاری از کشورها با مهمترین معماری تاریخی خود در سطح جهان شهرت دارند، برای مثال ایتالیا با برج پیزا، روسیه با کاخ کرملین، و هند با تاجمحل شناخته میشود. ایران نیز دارای تاریخ کهن بوده و در دل خود دریایی از گنجینه های بی بدیل را داراست. برخی از این گنجینه ها در اثر مرور زمان و بلایای طبیعی تخریب شده و برخی دیگر توسط غارتگران مورد تهاجم قرارگرفته است (بیژن علی آبادی، .(1392 اما باید در حفظ گنجینه های موجود کوشید تا بیش از این از بین نرفته و از آن در جذب گردشگران و معرفی معماری غنی ایران به توریست ها استفاده کرد. تا کنون 162 محوطه طبیعی و 24 محوطه طبیعی فرهنگی در فهرست میراث جهانی به ثبت رسیده است، از جمله آثار فرهنگی ثبت شده ایران در فهرست میراث جهانی تا سال 2008 میلادی می توان به معبد زیگورات، چغازنبیل

خوزستان، تخت جمشید فارس، میدان نقش جهان اصفهان، تخت سلیمان تکاب، پاسارگاد فارس، بم و منظر فرهنگی آن، سلطانیه زنجان، بیستون کرمانشاه، کلیسای ارامنه ایران(شیرازیان، (14 :1385 اشاره کرد.

-2-1-1 کندوان و تسهیلات ساخته شده با معماری سنتی برای جذب گردشگران
کندوان یکی از روستاهای استان آذربایجان شرقی است که در دهستان سهند بخش مرکزی شهرستان اسکو واقع شده است. به گزارش بانکی دات آی آر، کندوان یکی از سه روستای صخرهای جهان است که این موجب جذابیت بینظیر آن شده است(شکل.(1 معماری روستای کندوان و جاری بودن زندگی مردم در قالب بافت قدیمی آن یک استثنا در دنیا به حساب میآید. چرا که دیگر در ترکیه و آمریکا کسی در کاپادوکیه و داکوتا زندگی نمیکند. کندوان روستایی است بنا شده در صخره و تنها سازه این دهکده را سنگها تشکیل میدهند. قدمت برخی خانه ها در این روستای شگفت انگیز به 700 سال می رسد. اما این روستای کوچک هتلی نیز دارد به نام هتل لاله کندوان که آن هم درون صخره ساخته شده که یکی از بزرگترین جاذبههـای توریستی این دهکده زیبا است(شکل.(2 این هتل که سومین هتل صخرهای جهان است، باعث شده تا توریست های زیادی برای اقامت در این مکان و بازدید از روستای کندوان به این هتل بیایند، تا جایی که معمولا از ماههـا قبل اتاق های آن رزرو می باشد. این هتل سالها پیش فقط شامل چند خانه صخرهای بود که همگی به یک هتل تبدیل شدند. هتل سنگی که کارگران بومی و غیربومی بیش از 8 سال برای تراشیدن و شکل دادن به آن زحمت کشیدند، نخستین هتل صخرهای در کشور است. ساخت هتل توسط شرکت توسعه گردشگری ایران که جزو بخش خصوصی است، انجام شده و تاکنون یک میلیارد تومان برای ساخت و فراهم کردن امکانات رفاهی آن هزینه شده است .)banki.ir/travel/3900-cave-hotel(

شکل((1 معماری بومی کندوان، معماری صخره ای .
شکل((2 هتل لاله کندوان
)hamshahrionline.ir(
)www.ataland.com(

-2-2 نقش معماری جدید و ساخت بنای شاخص در رونق گردشگری

رابطه میان معماری و گردشگری رابطه جدیدی نیست و پیشینه آن به برگزاری تورهای بزرگ اروپا در فاصله میان قرن های 17 تا 19 برمی گردد. مرکز تجارت جهانی که در سال 1973 ساخته شد، از اولین نمونه های معماری معاصر محسوب می شود که به عنوان یک جاذبه گردشگری مورد توجه گردشگران قرار گرفت. در همین راستا شهرهای غیرمطرح نیز به منظور ایجاد جاذبه برای گردشگران، اقدامات و سرمایه گذاری های کلانی در زمینه معماری انجام داده و درصدد جلب توجه گسترده جهانیان برآمدند(رضاقلی، .(1391

در ایران نیز آغاز به ساخت چنین بناهایی نظیر برج میلاد تهران شده است، حال باید دید این مجموعه ها تا چه میزان موفق بوده و چقدر به رشد صنعت گردشگری کمک کرده اند، آیا گردشگران تمایل به دیدن این نوع معماری ها دارند و اگر نه چه عواملی سبب آن شده و چه راهکارهایی می توان ارائه داد تا معماری جدید نیز از دید گردشگران جذاب باشد.

-2-2-1 معماری برج میلاد در تهران و دیدگاه گردشگران نسبت به آن

برج میلاد نام برج مخابراتی چندمنظوره است که در شمال غربی تهران، پایتخت ایران قرار دارد(شکل.(3 این برج با ارتفاع 435 متر، بلندترین برج ایران است. غلامحسین کرباسچی میگوید: »در بازدیدهای مختلفی که از شهرهای بزرگ دنیا داشتیم، میدیدیم که ساختمانهای مختلفی در این شهرها وجود دارد که هم به نوعی سمبل شهر است و هم جاذبه توریستی است برای شهر. بدین

منظور تصمیم به ساخت این برج به عنوان نمادی از شهر و همچنین جذب گردشگران گرفته شد(.(fa.wikipedia.org/wiki
طی پنج ماه گذشته، 150 هزار نفر از برج میلاد تهران بازدید کرده اند، یعنی به طور متوسط روزانه هزار نفر از
این برج بازدید می کنند که بیشترین تعداد بازدیدها نیز مربوط به بازدید از سکوی دید باز است. مردم می توانند در
سکوی دید باز، از شهر تهران به صورت 360 درجه بازدید کنند که این سکو نیزدرارتفاع 280 متری از زمین واقع
شده است.
آمارهای رسمی از تساوی بین هزینه ها و درآمدهای برج میلاد خبر می دهد. به گونه ای که هم اکنون میان یک و
نیم میلیارد تومان هزینه نگهداری برج میلاد درهرماه و درآمدهای ماهانه این سازه عظیم، تعادل وجود دارد. اگر
بخواهیم مقایسه آماری انجام دهیم، تخمین زده می شود که سازه باشکوهی همچون برج ایفل در پاریس، سالانه
بیش از300 میلیون یورو درآمد داشته باشد، در حالی که برج میلاد با درآمدی سالانه بالغ بر10 میلیون یورو، راه
زیادی تا سودآوری کلان پیش رو دارد. به گونه ای که حتی رضا میرصادقی، آخرین مجری برج میلاد نیز پیش
بینی کرده است که بازگشت سرمایه برج میلاد تا پایان سال 1397محقق نخواهد شد .)fararu.com( مدیر عامل برج
میلاد تهران از بازدید بیش از یک میلیون نفر از بخش های مختلف برج میلاد خبر داد و گفت: استقبال شهروندان و گردشگران از ابتدای امسال برای بازدید از برج میلاد تهران و همچنین محوطه های پیرامونی آن بسیار زیاد شده است و هر روز بر تعداد گردشگران بلندترین برج پایتخت اضافه می شود. از ابتدای امسال تاکنون یک میلیون و چهار هزار نفر از شهروندان و گردشگران از مجموعه برج میلاد تهران بازدید کرده اند. در این میان سهم گردشگران خارجی از بازدید از برج میلاد 9 هزار و 362 نفر است. مدیرعامل برج میلاد تهران یادآور شد: درحال حاضر برج میلاد تهران به یکی از مقاصد تفریحی و گردشگری مسافران و شهروندان تبدیل شده است و اکنون بسیاری از مسافران داخلی و خارجی پایتخت در روزهای مختلف سال خواهان بازدید از ششمین برج بلند مخابراتی دنیا هستند. اما همانطور که دیده میشود تعداد گردشگرانی که از این برج بازدید می کنند هنوز به حدی نیست که پاسخگوی هزینه های آن باشد حال باید به دنبال دلایل و راهکارهایی برای این موضوع بود .)http://www.mehrnews.com)

شکل((3 برج میلاد
)IranCivilCenter.com(

-2-3 توجه به زیرساخت هایی نظیر تسهیلات اقامتی در رفاه گردشگران
برازرتون و وود 1 معتقدند که صنعت میهمانداری، مجموعه ای از عناصر است که از یک کافه معمولی تا هتل های بین المللی با نقش ها و عملکردهای مختلف را شامل می شود .(Brotherton, & Wood, 2000:2) امروزه صنعت میهمانداری از بخش های بسیار پویای صنعت گردشگری محسوب می شود، چرا که مسافر به هر کجا برود نیاز به محلی برای خواب و استراحت دارد. (فرج زاده اصل ، .(55 :1384 یکی از مهمترین و اساسی ترین عناصر و اهداف مورد نظر گردشگران در طول سفر، سکونت و اقامتی توام با آرامش و امنیت است (وای. گی، .(76 :1377 برای موفق شدن در جذب گردشگران، توجه به تسهیلات اقامتی که پاسخگوی تقاضای مسافران باشد، بسیار مهم می باشد. این تأسیسات شامل مراکز اقامتی نظیر هتل ها، مهمانسراها، متل ها، کاروانسراها، کمپ ها، کلبه های ساحلی و کوهستانی، اردوگاه ها، پانسیون ها، پلاژهای توریستی و زائرسراها می باشد(رضوانی، .(140: 1374

مسلماً در صورتی که کیفیت خدمات و تسهیلات کاهش یابد، تقاضا نیز کاهش یافته و به صنعت گردشگری در آن منطقه لطمه بسیاری وارد خواهد شد (الوانی و شاهرخ دهدشتی، .(33 :1373

-2-3-1 هجوم گردشگران به روستای ابیانه و مشکلات آن

این روستای تاریخی با مشکلات زیادی مانند نبود سرویسهای بهداشتی، اماکن اقامتی موقت و هجوم بیش از حد گردشگران مخصوصا در ایام تعطیل مواجه است. براساس آخرین آمار، امسال بیش از 250هزار نفر در نوروز به ابیانه وارد شدند. حتی در برخی روزها جمعیتی حدود 30هزار نفر به این روستا وارد می شد. این گردشگران باید در محوری به طول 700 متر و حداکثر چهارهزار مترمربع حرکت میکردند. برای بازدید 30هزار نفر در یک روز از این روستا، باید سهبار روستا پر و خالی میشد تا در هر

بار، 10هزار نفر در آن واحد به ابیانه وارد شوند. با یک جمعبندی ساده میتوان فهمید که در چهارهزار مترمربع از مساحت روستای ابیانه، هر 2 / 5 نفر باید در یک متر قرار میگرفتند.
مشکلات ابیانه به دو بخش مشکلات ایجاد شده برای گردشگران و مردم بومی تقسیم می شود.گردشگران با کمبود پارکینگ و ترافیک بسیار سنگین در ورودی روستا روبهرو هستند که ساعتهای زیادی از وقت آنها را تلف می کند. همچنین نبود اقامتگاه موقت برای گردشگرانی که به این روستا وارد میشوند و قصد استراحتی کوتاه را دارند، بهجز با زدن چادر در مکانهای روباز امکانپذیر نیست(دبیر انجمن خانه مردم ابیانه).

شکل((4 روستای ابیانه
) www.wikipg.com(

-2-4 تاثیر معماری واحدهای اقامتی در جذب گردشگران و انتظارات و ادراکات گردشگران از محل اقامت

امکانات اقامتگاهی، ارتباط تنگاتنگی با گردشگری و عوامل و عناصر تشکیل دهنده آن دارند. صنعت هتلداری زیرمجموعه ای از صنعت گردشگری بین المللی به شمار می رود و بین درآمد صنعت گردشگری و صنعت هتلداری در مناطق مختلف دنیا، ارتباط مستقیم وجود دارد .(Virgins and Wood, 2005) این دو بخش لازم و ملزوم یکدیگر هستند و بروز هرگونه چالش و ناهماهنگی در یکی از این دو، اثر مستقیم و شکننده ای بر دیگری دارد.

معمولا مسافرانی که در سراسر دنیا وارد هتل می شوند به دو گروه طبقه بندی می گردند که یک گروه برای تجارت و گروه دیگر برای تفریح و گذراندن روزهای تعطیل در این اماکن اقامت می کنند. کسانی که به قصد تجارت و بازرگانی به مسافرت می روند بیشتر در هتل های شهری و ارزان قیمت اقامت می کنند، در حالی که کسانی که با هدف تفریح به مسافرت می روند در هتل های گران قیمت و پر هزینه اقامت می نمایند(گهرشناسان ، .(1384

صنعت هتلداری در ایران بیش از 70 سال قدمت دارد، اما ضعف در مسائل آموزشی، مدیریتی، رفاهی، نبود تسهیلات دولتی مناسب، ورود اندک گردشگران خارجی و نبود تمایل گردشگران داخلی برای اقامت در هتل های گران قیمت، منجر به ابهام در آینده صنعت هتلداری شده است (وارثی، .(20 :1390 بر اساس نظر کارشناسان هیچ یک از موسسات عرضه کننده خدمات گردشگری در ایران، به طور کامل از استاندارهای فیزیکی، کیفی و محیطی برخوردار نبوده و ارایه خدمات گردشگری در کشور با حد استاندارد فاصله زیادی دارد(پرچکانی، .(271 : 1384 همین طور کیفیت خدمات موجود در هتل های درجه بندی شده با استاندارهای بین المللی تفاوت آشکار دارد. تجهیزات این هتل ها فرسوده اند و نیاز به تعویض یا نوسازی دارند(سینایی، :1382 .(196

با بررسی های انجام شده، دیده شد تهران به بیش از 50 هتل پنج ستاره نیاز دارد تا ظرفیت اماکن اقامتی خود را به حد مطلوب برساند. در میان 84 مرکز اقامتی که در تهران موجود است، تنها 10تا12 هتل آن در سال های بین 1383-1375 ساخته شده

است و الباقی متعلق به دوران طلایی گردشگری در ایران، یعنی سال های 54 تا56 است و عمر 70 هتل تهرانی در این میان بالای 30 سال است.
تحقیقات متعددی در دنیا بر روی سنجش کیفیت خدمات و اندازه گیری رضایت گردشگران از اماکن اقامتی صورت گرفته است که غالب آنها بر روی تعیین ابعاد مختلف کیفیت خدمات و شناخت عوامل مؤثر بر روی رضایت مشتریان انجام شده است(جدول(Tat, Thanika, 2004; Nadiri, Kashif, 2005; Gabbie, , O’Neill, 1996; Raymond, 2000 ).(1 در مطالعه ای که توسط آتیلگان (2003) انجام گرفت ، نتایج حاکی از آن بود که بین انتظارات و ادراکات گردشگران از کیفیت خدمات گردشگری تفاوت زیادی وجود دارد(.(Atilgan et al,. 2003: 412 در صورتی که بتوان گردشگران را از خدمات ارائه شده راضی کرد، بطور حتم این افراد بازدید از آن منطقه را به سایرین توصیه خواهند نمود .(Crosby, 1993: 18) حال باید دید نقش معماری در ایجاد تسهیلات گردشگری چیست و چه عواملی موجب رضایت و یا عدم رضایت گردشگران از مراکز اقامتی شده، تا بتوان راهکارهایی را که موجب جلب رضایت هرچه بیشترگردشگران می شود ارائه داد و طراحان را نسبت به آن آگاه کرد تا با طراحی اصولی رضایت کاربران را حاصل نمایند(شکل.(5