بخشی از مقاله
چکیده
با توجه به تأثیر عمده ای که تقاطع های چراغ دار با افزایش زمان تاخیر، بر زمان سفر در معابر شهری می گذارند، توجه به کاهش زمان تأخیر و بهبود سطح سرویس تقاطع های چراغدار امری لازم می نماید. با توجه به آثار نامطلوبی که افزایش زمان تأخیر بر شرایط ترافیکی، زیست محیطی، مصرف سوخت و دیگر در جامعه دارد، باید بدنبال راهکاری جهت کاهش زمان تأخیر در تقاطع ها بود. نصب چراغ های راهنمایی در تقاطع ها با هدف اولویت بندی و اعطای حقوق برابر به تمام خودروها، مسائل عمده ای را در پی دارد. مکان هایی که سطح و حریم تقاطع نامیده می شوند، محل عبور چندین استفاده کنندگان از وسایل نقلیه و عابرین پیاده با تنوعی از حرکات هستند.
بدیهی است که امکان عبور همزمان کلیه حرکات در شرایطی که حجم رفت و آمد زیاد است، به راحتی امکان پذیر نیست. بنابراین در این گونه از تقاطعها همیشه دسته ای از خودروها در انتظار اخذ خدمت از تقاطع هستند. در نتیجه بنا به تعریف، تقاطعی دارایکارایی مناسب است که اولاً ظرفیت آن بتواند پاسخگوی نیاز تقاضای عبور و مرور باشد و ثانیا حقوق برابری را به وسایل نقلیه با شرایط یکسان اعطا نماید. بدون هیچ تردیدی تأخیر، مهمترین معیار عملکرد حرکت های ترافیکی یک تقاطع است.
یک علت مهم دیگر جهت استفاده از تأخیر در مطالعات مربوط به تقاطع های با چراغ راهنمایی، کاربردی بودن آن است. تأخیر، زمان از دست رفته ی خارج از کنترل رانندگان می باشد که ناشی از دو عامل اصلی است .اول، تأخیر عملیاتی که در نتیجه معاوضه و برخورد بین جریان های مختلف ترافیک به وجود می آید و دوم، تأخیر ثابتی که به علت سیستم کنترل چراغ راهنمایی بر وسایل نقلیه تحمیل می گردد.
مقدمه
از آنجایی که چراغهای راهنمایی بیشترین میزان محدودیت را بر جریان ترافیک اعمال می کنند، باید از آنها فقط در مواقعی استفاده نمود که سایر وسایل کنترل مانند تابلوها، خطکشی ها، میدان ها و سایر تجهیزات ایمنی نتوانند تراز کنترل مورد نیاز را پدید آورند . به منظور اجتناب از عواقب سوء ناشی از استفاده نامناسب از چراغ راهنما، باید مطالعات کامل مهندسی در منطقه مورد نظر انجام شده و تصمیم گیری برای اعلام نیاز یا عدم نیاز به چراغ راهنما، بر اساس قضاوتهای صحیح فنی استوار باشد .
همچنین باید توجه داشت که عملکرد یک چراغ راهنما، تنها متأثر از عوامل داخلی سیستم از قبیل شناسگرها، کنترل کننده ها و غیره نیست، بلکه تحت تأثیر عوامل جانبی و تأثیرگذار خارجی مانند نیازهای استفاده کنندگان، زمان سفر، سیاستهای حمل و نقل عمومی، حرکات عابرین پیاده و نرخ تصادفات نیز قرار دارد. پس از وصول درخواست نصب چراغ راهنمایی برای یک مکان معین، بررسی های مقدماتی آغاز می گردد تا مشخص شود که این درخواست تا چه حد توجیه پذیر است .
این گام اولیه را می توان با بررسی سریع اطلاعات موجود حجم ترافیک و آمار تصادفات و با استفاده از نقشه های موجود از محل مورد نظر به انجام رسانید. همچنین بازدید از محل مزبور برای مشاهده کلی شرایط موجود و طرح هندسی تقاطع و نیز بهنگام نمودن نقشه های موجود لازم است . این امر با برداشت تقریبی از طرح هندسی محل، وسایل موجود کنترل ترافیک و کاربریهای حاشیهای انجام خواهد شد .در اغلب موارد، با انجام گام اول مشخص می شود که آیا امکان پیشنهاد به لحاظ نصب سیستم چراغهای راهنمایی مناسب است و یا مشکل آن با روش های ساده تر کنترل ترافیک حل می گردد .
چنانچه مکان مورد نظر جهت نصب سیستم چراغهای راهنمایی، مناسب تشخیص داده شود، انجام مطالعات تکمیلی مشتمل بر طرح فیزیکی، داده های ترافیکی و اطلاعات برنامه ریزی و پیش بینی توسعه آینده انجام می گیرد. به طور کلی لازم است قبل از نصب چراغهای راهنمایی به سایر اصلاحات از قبیل اصلاحات طرح هندسی، استفاده از تجهیزات ایمنی و کنترل سرعت اندیشید و در صورتی که این روشها کارسازنباشند، نهایتاً از چراغهای راهنمایی در تقاطع مورد نظر استفاده نمود.با زمان بندی مناسب چراغ ها، زمان سفر، تعداد توقفها و زمان تأخیر در شبکه، کاهش و سرعت جریان ترافیک افزایش یافته و جریان ترافیک یکنواخت تر می شود.
امروزه پژوهش های بسیاری در زمینه تأثیر ارزیابی راهبردهای گوناگون کنترل تقاطع های چراغ دار بر میزان انتشار آلاینده ها از خودرو همچنین بهینه سازی زمان بندی چراغ های راهنمایی و رانندگی و اثرشان بر جریان ترافیک و کاهش انتشار آلاینده ها صورت می گیرد. نتایج پژوهش های انجام شده نشان می دهد طرح هندسی و تنظیم چراغ مؤثر به میزان قابل ملاحظه ای سطح ایمنی تقاطع را افزایش می دهد. بر پایه تحلیل های رگرسیون پواسن و رگرسیون دوجمله ای منفی، پژوهشگران دریافته اند که پیرامون راه، نظم خط در دسترسی های تقاطع به علاوه شمار فازهای چراغ، عوامل مؤثر در ریسک رخداد تصادف است.
حاجی حسینلو و قائمی - 1392 - با انتخاب یک نمونه مطالعاتی مناسب، تلاش کردند رابطه جریان ترافیک و آلودگی هوا تحت تغییر زمان بندی چراغ های راهنمایی و رانندگی در شبکه ترافیکی درون شهری را مشخص کنند. از ویژگی هایی که برای گزینش شبکه مورد مطالعه مدنظر قرار گرفت، می توان به دارا بودن شرایط ترافیکی گوناگون در شبکه، دسترسی به اطلاعات مربوط به حجم خودروها و درصد گردشهای آنان در تقاطع ها در بیست و چهار ساعت شبانه روز اشاره کرد .
بعد از انتخاب شبکه ترافیکی مناسب و گردآوری اطلاعات مربوط به پارامترهای ترافیکی و مشخصات خودروهای استفاده شده در پژوهش آنها، به شبیه سازی کاظمی و همکارانش - 1392 - دو نوع تقاطع لوزوی واگرا و تقاطع لوزوی معمولی را با هم مقایسه کردند. این مقایسه نشان داد با کاهش 40 درصدی نقاط برخورد در تقاطع لوزوی واگرا می توان ایمنی بیشتر و تصادف کمتری را نسبت به دیگر تقاطع های غیر همسطح انتظار داشت.
هر دو نمونه برای طیف های مختلفی از حجم ترافیک با استفاده از شبیه سازی جریان ترافیک در مقیاس خرد توسط کاظمی و همکارانش - 1392 - مورد مطالعه قرار گرفت و آنها به این نتیجه رسیدند که تقاطع لوزوی واگرا از نظر زمان تأخیر، زمان سفر، حداکثر طول صف، هزینه های زیرساخت، تعداد نقاط برخورد و در نتیجه کاهش آمار تصادفات عملکرد بهتری نسبت به تقاطع لوزوی معمولی دارد .
اصل مقاله
تقاطع ها، تنگناهای ظرفیت راه و نقاط مورد بحث از لحاظ ایمنی هستند. امکان برخوردهای بین کابران راه، ایمنی راه را کاهش می دهد بعلاوه باعث افزایش زمان سفر می شود. در میان همه حرکت های خودرویی، خودروهای در حال گردش به چپ، دشوارترین و پیچیده ترین حرکت های خودرویی در تقاطع های چراغدار به شمار می آیند. نه تنها به خاطر حرکت گردشی بلکه بخاطر امکان برخورد با دیگر کابران راه. تصادم خودروهای در حال گردش به چپ با حرکت های مستقیم مقابل یا خودروهایی که از کنار در حال حرکت مستقیم اند شدید و فراوان است.
از این رو با شبیه سازی میکروسکوپیک می توان امکان برخورد خودروها را برآورد نمود. با انجام آزمایش های شبیه سازی، اثرات طراحی تقاطع و فاکتورهای ترافیکی روی امکان برخوردها در تقاطع های چراغدار قابل مطالعه اند. نتایج پژوهش های انجام شده نشان می دهد طرح هندسی و تنظیم چراغ مؤثر به میزان قابل ملاحظه ای سطح ایمنی تقاطع را افزایش می دهد. بر پایه تحلیل های رگرسیون پواسن و رگرسیون دوجمله ای منفی، پژوهشگران دریافته اند که پیرامون راه، نظم خط در دسترسی های تقاطع به علاوه شمار فازهای چراغ، عوامل مؤثر در ریسک رخداد تصادف است.
استفاده از فن آوری های امکان برخورد ترافیکی در برآورد ایمنی اجزای راه های درون شهری مانند تقاطع های چراغدار، بخش های راه در بزرگراه ها و شریان های درون شهری، بطور پیوسته ذهن پژوهشگران ایمنی ترافیک درون شهری را به خود مشغول کرده است. چندین مطالعه، امکان گردآوری داده های امکان برخوردها برای ارزیابی ایمنی یک بخش مشخص از راه را با استفاده از سه روش زیر بررسی کرده اند .
