بخشی از مقاله
چکیده
حوادث ناشی از رانندگی هر ساله جان تعداد بسیار زیادی از افراد جهان را می گیرد. از نظر تعداد متاسفانه ایران با بیش از 26/000 کشته در چند سال اخیر بالاترین رتبه را از نقطه نظر قربانیان سالانه حوادث رانندگی به خود اختصاص داده است. سازمان بهداشت جهانی - WHO - در گزارش سال 2004 خود اعلام کرده است که در سال 1998 تصادفات ترافیکی، نهمین عامل جراحت و مرگ و میر انسانها بوده اند ولی با توجه به رشد روز افزون تعداد وسایل نقلیه و افزایش سرعت با احداث راههای پیش بینی می شود تا سال 2020 تصادفات ترافیکی جاده ای به سومین عامل اصلی تبدیل شوند.
نقاط حادثه خیز که بر اساس آمار تصادفات تعیین می گردند ، چند سالی است که در کشورما توسط سازمانهای مربوط به تدریج در حال شناسایی و بررسی هستند. بر اساس تجربه دیگر کشورها ، رفع حادثه خیزی این نقاط که گاهی هزینه های مالی سنگینی را هم در پی دارد می تواند نجات بخش جان بسیاری از هموطنانمان گردد. بررسی و مطالعه نقاط حادثه خیز در ایران، به علت نبود یک برنامه ریزی مدون در شناسایی و اولویت بندی این نقاط و بانک اطلاعاتی مناسبی که شناسنامه نقاط حادثه خیز کشور در آن ثبت شده و پس از تأمین اعتبار و اجرای اقدامات اصلاحی داده های آن بهنگام شوند، در سطحی پایین و ناکافی قرار دارند.
هدف از شناسایی نقاط حادثه خیز مشخص نمودن محل هایی است که تصادفات ترافیکی در آن ها به کرات رخ می دهد تا بتوان با اقدامات اصلاحی از مشکلات آن ها کاست .در این مقاله با انجام مطالعه موردی تقاطع خیابانهای شهید باهنر, کامرانیه در شهر تهران و شناخت محدوده مطالعاتی از نظر کاربری های حاشیه ای و شبکه ترافیکی و ارزیابی نواقص و نقاط ضعف منجر به حادثه خیزی، اقدام به تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار synchro و اولویت بندی این نواقص نموده و در نهایت دو گزینه پیشنهادی برای اصلاح این گره ی ترافیکی ارائه شده است.
واژه های کلیدی: شبکه ترافیک، نقاط حادثه خیز، حرکات گردشی ، synchro
مقدمه
بدون شک مهم ترین هدف هر سیستم مدیریت حمل و نقل و ترافیک شهری تامین یک سیستم کارآمد و یکپارچه حمل و نقلی همسو با افزایش ایمنی و کاهش تعداد تصادفات به ویژه تصادفات جرحی و فوتی است. جهت نیل به این هدف علاوه بر سیستمهای مدیریتی یکپارچه شبکه های شهری جهت کنترل و نظارت بر عملکرد، مدیریت و نگهداری شبکه معابر شهری، لازم است تا نقاط دارای ضعف عملکردی در سیستم که منجر به تاثیرات سوء در یک شاخه و یا گاها کل سیستم می گردند شناسایی شده و اصلاح گردند. یکی از ابزارهای غیر قابل چشم پوشی در نیل به این هدف شناسایی نقاط حادثه خیز یا پر تصادف در یک سیستم شبکه معابر منطقه ای یا شهری می باشد.
نقاط حادثه خیز با عباراتی همچون نقاط سیاه، مکانهای با ریسک بالا و ... نام برده می شوند. تعاریف زیادی برای این نقاط معرفی شده اند. اما در یک بیان کلی میتوان گفت یک مکان حادثه خیز به مکانی اطلاق می شود که تعداد تصادفات مورد انتظارش نسبت به سایر مکان های مشابه در اثر فاکتورهای مکانی بیشتر است - مونتلا ،2010 ، - 56مقاله پیش رو مطالعه ای است در ارتباط با مسایل و مشکلات ناشی از حرکات گردشی در حال انجام در محدوده تقاطع خیابانهای باهنر - نیاوران - و بازدار - کامرانیه - و امکان سنجی حذف این حرکات از طریق اجرای رفیوژ میانی در خیابان باهنر.
تعریف مساله و اهداف مطالعات
با توجه به عملکرد خیابان باهنر که نقش یک معبر جمع و پخش کننده با اهمیت در این محدوده از شمال تهران را ایفا نموده و با توجه به اتصال از غرب به میدان قدس و از شرق به میدان باهنر و تقاطع خیابان پاسداران، نقش یک معبر شریانی را نیز ایفا نموده و با امتداد یافتن از شرق به غرب همواره در ساعات اوج، پر تردد و دارای حجم جریان نسبتا بالایی می باشد. با توجه به این ازدحام ناشی از هجوم ناگهانی وسایل نقلیه در یک بازه محدود زمانی به این تقاطع مانند بسیاری از تقاطع های شهر تهران در ساعات اوج، هرگونه عامل تاخیری در انجام حرکات می تواند موجب ناکارامدی و تضعیف عملکرد چراغ راهنمایی و تقاطع شده و تاخیر وارده بر وسایل نقلیه را افزایش دهد - کوربن و دیگران،2009 ،. - 78
با توجه به این امر مطالعه حرکات گردش به چپ که یکی از مهمترین عوامل ایجاد اختلال و تاخیر در هنگام زمان سبز در تقاطع های چراغدار می باشند می تواند برای بهبود عملکرد این تقاطع مد نظر قرار گرفته و در صورت امکان حذف یا ساماندهی گردند.طرح پیشنهادی موجود جهت حذف تقاطع و احداث رفوژ میانی در خیابان باهنر محدوده خیابان کامرانیه که در جهت رفع نواقص
مشکلات این محدوده ارائه شده است، توسط سازمان حمل و نقل و ترافیک و معاونت ترافیکی شهرداری منطقه مطرح شده و مد نظر می باشد. در این طرح با هدف حذف حرکات گردشی در این مقطع از خیابان باهنر، گزینه احداث رفوژ میانی در خیابان باهنر و جایگزینی حرکات مستقیم و گردش به چپ از رویکرد شمالی خیابان کامرانیه با حرکت برگردان در محدوده میدان باهنر مطرح می باشد که در این مقاله نیز مورد مطالعه قرار خواهد گرفت.
بطور کلی محدوده مورد مطالعه و مورد نظر در این مقاله، از حد فاصل تقاطع خیابان یاسر و میدان یاسر در غرب تا میدان باهنر و محدوده تقاطع خیابان پاسداران در شرق می باشد، اما ناحیه مد نظر جهت رفع نواقص عملکردی و ترافیکی، تقاطع خیابانهای کامرانیه شهید باهنر بوده و در این گزارش مد نظر قرار گرفته است.هدف از شناسایی نقاط حادثه خیز مشخص نمودن محل هایی است که تصادفات ترافیکی در آن ها به کرات رخ می دهد تا بتوان با اقدامات اصلاحی از مشکلات آن ها کاست. نقاط حادثه خیز کیفیت خدمت راه را به شدت کاهش می دهند و نسبت تعداد تصادفات در آن ها به سایر نقاط سیستم بالاست. بنابراین شناسایی این نقاط، تجزیه و تحلیل علت حادثه خیزی و ارائه اقدامات اصلاحی روشی اقتصادی و موثر برای بهبود شرایط ایمنی ترافیک این نقاط و بطور کلی سیستم ترافیک است - برنامه بهبود ایمنی بزرگراه ها ،2012، . - 107
