بخشی از مقاله
چکیده:
ساختارها در سه محیط کششی، فشاری، برشی و یا ترکیبی از این سه محیط تشکیل می شوند . کششی یا فشارشی بودن پایانه گسل راستا لغز بستگی مستقیم به محل قرار گیری پهنه دگر شکلی در پایانه گسل نسبت به بردار حرکتی گسل و سوی آن بردار دارد. تغییر شکل در گستره مورد مطالعه صرفا ˝ از نوع فشارشی نبوده بلکه تلفیقی از فشارش و برش، باعث تغییر شکل در این گستره شده است . گرچه نیروی فشارش عامل اصلی تغییر شکل در این گستره شده است ولی اثر برش را نیز می توان در ساختارهایی همانند گسل ها، بلوکهای گسلی ایجاد شده ناشی از تقاطع درزه های مرتبط با گسل ها وتغییر روند محور چین ها در محل برخورد و در جهت حرکت گسل ها مشاهده کرد . بر اساس روش پتیت میانگین محور اصلی تنش در منطقه افقی و با روند N48E بهدست آمد. ایجاد ارتباط منطقی بین ساختارها و شواهد برداشت شده، تحلیل های هندسی و جنبشی همگی موید اثر جنبش راستا لغز راستگرد در منطقه داراب می باشند که باعث ایجاد روندهای ساختاری متفاوت در زون ساختاری زاگرس در منطقه داراب شدهاند.
-1مقدمه :
برای اینکه بتوانیم تحلیل مناسبی از ساختارهای یک منطقه داشته باشیم لازم است ساختارها را از دیدگاه های مختلف مورد بررسی قرار دهیم . یکی از این دیدگاه ها تحلیل ساختارها از لحاظ جنبشی می باشد . منطقه مورد مطالعه بین طولهای جغرافیایی 00،00،54° تا 00،00،55° خاوری و عرض 00 ،30´ ،28° تا 00،00،29 ° شمالی واقع است
در این پژوهش با توجه به مطالعه عکس های هوایی، تصاویر ماهواره ای و برداشتهای ساختاری و تجزیه و تحلیل های انجام شده، سعی بر بدست آوردن محور های جنبشی و تکتونیک حاکم بر منطقه مورد مطالعه را داریم.
-2 بحث
ساز و کار عناصر ساختاری را می توان از روی خصوصیات هندسی عناصر و ارتباط آنها با یکدیگر بدست آورد. با مطالعه و بررسی عناصر ساختاری می توان نشانههای حرکت را بر روی این عناصر مشاهده نمود . بررسی و مطالعه جنبش هایی که به هنگام تشکیل و دگرشکلی سنگ ها روی داده است همچون جابه جایی، تغییر حجم، چرخش و بهم ریختگی را تحلیل جنبشی گویند . - Davis, 1984 - به این ترتیب برای دستیابی به الگوی جنبشی مناسب باید مراحل زیر را مورد بررسی قرار داد
شکل– 1موقعیت تکتونیکی منطقه مورد مطالعه
1. بررسی هندسه و سازوکار تشکیل ساختارهای اصلی - چینها و گسلها -
2. بررسی تغییرات محلی هندسه ساختارها - جابجایی گسترده -
3. دستیابی به محورهای تنش و کرنش - واتنش - حاکم بر منطقه
4. بررسی توزیع ناحیهای محورهای اصلی تنش و مقایسه آنها با هر ایستگاه
5. ترکیب موارد بالا برای دستیابی به الگوی جنبشی مناسب
-3 محیط تشکیل ساختارها
ساختارها در سه محیط کششی، فشاری، برشی و یا ترکیبی از این سه محیط تشکیل می شوند . در محیط های کششی ساختارهایی همانند گسل های نرمال، گرابن ها، درزه های کششی و ... دیده می شود . امتداد این ساختارها همسو با محور تنش بیشینه می باشد و عمود بر امتداد این ساختارها محور تنش حداقل قرار دارد . در محیطهای کششی 2 و 3که تنش های متوسط و حداقل می باشد افقی بوده و تنش بیشینه یا 1 حالت قائم دارد .
در این محیط ها ضخامت پوسته کاهش می یابد و سطح آن افزایش می یابد. در محیطهای فشاری که بیشتر در فازهای کوهزادی دیده می شود تنش بیشینه و متوسط یعنی 1 و 2 حالت افقی داشته و تنش حداقل یا 3 قائم می باشد
در این محیط ها بیشتر ساختارهایی همانند چین ها، گسلهای معکوس و تراستی، درزههای متقاطع و دیگر ساختارها تشکیل می شود. اما در محیطهای برشی تنوع ساختارها نسبت به دو محیط قبلی بیشتر است . یک زون برشی ساده می تواند همراه با فشارش یا کشش باشد . در این صورت همراه بودن برش با فشارش رژیم دگرشکلی ترافشارشی و در صورت همراه بودن برش با کشش، رژیم دگرشکلی تراکششی در منطقه حاکم خواهد بود . ترافشارش و تراکشش هر دو در مقیاس ناحیه ای رخ میدهند
در وضعیت ترافشارشی بیضی واتنش در موقعیتی قرار می گیرد که محور طویل آن با جهت برش زاویه ای کوچکتر از آنچه که در وضعیت راستالغز به تنهایی وجود دارد می سازد. این وضع باعث می شود تا چین ها و گسل های معکوس در جهت کوچکتری با جهت برش قرار گیرند و شکستگی های کششی و گسلهای عادی در زوایای بزرگتر ایجاد میشوند.
شکل :2وضعییت قرارگیری محورهای تنش در انواع گسلها
برشهای امتدادلغز ریدل نیز در این حالت زاویه ای تندتر نسبت به جهت برش اختیار می کنند به گونه ای که برش های ریدل ناهمسو R΄ ممکن است به حالت عمود بر روند برش قرار گیرند . در وضعیت ترافشارشی گسلهای شیب لغز معکوس بر گسل های عادی اکثریت پیدا می کنند و ضخامت پوسته افزایش می یابد.در حالت تراکششی محور طویل بیضی واتنش با جهت برش زاویه ای بزرگتر نسبت به وضعیت امتدادلغز ساده ایجاد میکند. - شکل. - 3 به طور کلی در حالت تراکششی تعداد گسل های عادی نسبت به گسل های معکوس بیشتر میباشد و ضخامت پوسته کاهش و مساحت آن افزایش مییابد.
شکل:3روند چین ها - - f، گسلهای معکوس - RF - ، گسلهای عادی - NF - ، شکستگیهای کششی - T - ، و برشهای ریدل - R,Ŕ - در حالت ترافشارش - الف - و تراکشش - ب -
-5 تعیین محورهای اصلی تنش
با توجه به توزیع هندسی عناصر ساختاری در منطقه و اندازه گیریهای انجام شده بر روی این عناصر و مقایسه انواع مختلف آن می توان توزیع محورهای جنبشی را در بخش های مختلف منطقه به طور کلی به د ست آورد. اساسا˝ تعیین راستای تنشهای اصلی به کمک آرایش گسل ها و طرح لغزش روی آن ها صورت میگیرد. آرمان تعیین جهات تنش های اصلی به کمک آرایش گسل ها و بردار لغزش روی آنها در گسل های مزدو ج - Conjugate fault - ، بطور اساسی پس از تئوری Anderson - 1942 - شکل گرفت. روشهای دیگر مانند - 1985 - Aleksandrowskiو Arthaud - 1965 - مبتنی بر سطوح حرکت - - Movement planes هستند.
-1-5 تعیین موقعیت محور های کرنش با استفاده از روش پتیت - Petith,.1987 -
جهت تعیین محورهای فشارش و کشش در این روش، از گسل های برداشت شده در جدول - - 1-3 استفاده شده است.
