بخشی از مقاله
خلاصه
این تحقیق به بررسی پدافند غیر عامل و تاثیر آن در توسعه گردشگری بخش لشت نشا، از توابع شهرستان رشت پرداخته است. روش پژوهش در این تحقیق، توصیفی- تحلیلی مبنی بر استفاده از شیوه اسنادی- میدانی است. تحلیل پدافند غیر عامل و نقش آن در معرفی ظرفیت های قوی و ضعف این ناحیه به برنامه ریزان توسعه گردشگری کمک می کند اگر برنامه ریزی با توجه تهدیدها و موانع منابع موجود در هر یک از روستاهای این بخش انجام بگیرد، از مسائل و مشکلاتی نظیر تخریب محیط زیست، مهاجرت و عدم اشتغال جلوگیری به عمل می آید.
.1 مقدمه
توسعه صنعت جهانگردی بعنوان سومین پدیده اقتصادی پویا و رو به رشد، پس از صنعت نفت و خودروسازی در کشور مطرح می باشد و در این راستا بررسی موانع توسعه این صنعت در مناطق مختلف کشور ضروری می باشد. بخش لشت نشاء از لحاظ بهره مندی از مواهب طبیعی و همچنین انسانی درموقعیّت مناسبی قرار گرفته است، از نظر پتانسیلهای بالقوه برای برنامه ریزی توریسم دارای ویژگی هایی می باشد که قابل مطرح شدن در سطح کشور می باشد. اما در اثر بی توجهی با تهدید نابودی این ظرفیت ها مواجه می باشد. ؟به همین دلیل بررسی و ارزیابی پتانسیلهای این ناحیه و همچنین مشکلات و موانع موجود بر سر راه گسترش توریسم، ضرورت توجه به امر برنامه ریزی برای توسعه توریسم را آشکار کرده است. در این راستا با استفاده از پدافند غیرعامل میتوان از تهدیدات صنعت اکوتوریسم در این بخش جلوگیری کرد؟
این مقاله بررسی نقش ، پدافند غیرعامل به عنوان بستری مناسب در راستای توسعه گردشگری کشور می پردازد. پدافند غیرعامل نوعی بازدارندگی است که در مقاومت ملی و توسعه پایدار کشور نقش مهمی ایفا می کند. برای رسیدن به توسعه پایدار باید محیطی امن در برابر حوادث در همه نقاط کشور بویژه تاسیسات زیربنایی ایجاد شود.و به منظور حفظ زیرساخت های حیاتی و حساس کشور و پیشگیری از آسیب های وارده به جوامع آسیب پذیر و غیر نظامی و رسیدن به توسعه گردشگری پایدار بکار گرفته می شود.
در پی اثبات رابطه علی و معلولی بین دو متغیر پدافند غیر عامل و توسعه گردشگری، ضمن تحلیل مبانی پدافند غیر عامل به نقش آن در شناسایی و پیشگیری و باز دارندگی از صدمات ، تهدیدات و تخریبات عواملی می پردازد که تاکنون مانع پویایی و رشد صنعت گردشگری شده، وسپس به بررسی ظرفیت هایی می پردازد که می تواند محیطی امن درجهت توسعه گردشگری پایدار در ناحیه مورد مطالعه بوجود آورد.
نتایج حاصل از این پژوهش اینست که از طریق شناخت پدافند غیر عامل و تأثیری که می توانند بر گردشگری داشته باشد، با برنامه ریزی و اجرای طرح های گردشگری و ایجاد زیر ساخت های مناسب، ضمن جلوگیری از تخریب محیط ، زمینه های توسعه پایدار که حفظ محیط زیست در کنار رشد فرهنگی- اقتصادی منطقه مانند بهداشت مناسب، افزایش درآمد بومیان، اشتغال، افزایش قیمت زمین و رونق اقتصادی و جلوگیری از مهاجرت روستاییان را فراهم می سازد .
.2 مبانی نظری تحقیق
امنیت و گردشگری دو مقوله وابسته به یکدیگر در ارتباط تنگاتنگ در مناسبات داخلی و خارجی هستند. امنیت و گردشگری در تعامل دوجانبه هم میتوانند تأثیر افزایشی و هم تأثیر کاهشی برهم داشته باشند. به این معنا که افزایش یا کاهش امنیت، باعث رونق یا رکود گردشگری خواهد شد و بالعکس، بنابراین گردشگری ارتباط مستقیم با مقوله امنیت است .ایجاد امنیت، تسهیالت و ارائه امکانات رفاهی و خدماتی الزم به گردشگران از جمله وظایف اصلی دولتها نسبت به جریان گردشگری میباشد.
پدافند غیر عامل از طریق توسعه ظرفیتهای دفاعی و ارتقای آستانه تحمل عمومی، ضمن افزایش توان بازماندگی ملی و مقاومت مردمی، و با افزایش هزینه تهاجم تردید اساسی را در اراده تهاجمی دشمن ایجاد می نماید
پدافند غیرعامل به مجموعه اقداماتی اطلاق می گردد که مستلزم به کارگیری جنگ افزار نمی باشد و بهترین روش دفاعی است که کاهش خسارات مالی به تجهیزات و تأسیسات حیاتی و حساس نظامی و غیر نظامی و تلفات انسانی را به دنبال دارد. امنیت پیشگیری از سوانح وخطرات وتهدیدات انسان ساخت که نیازی طبیعی و مرتبط با فعالیت های بشری است، کاهش بلایای طبیعی و بلایای انسان ساخت از طریق پیشگیری و مقاومسازی، امداد و نجات اضطراری، دفاع غیرنظامی ومأموریت های توانبخشی، پیشگیری از آسیب های اجتماعی و ... فاکتورهای غیر قابل چشمپوشی هستند که اجرای آنها می تواند با عنوان توسعه پایدار شناخته شود. لذا با رعایت الزامات پدافند غیر عامل، کشور به توسعه پایدار دست پیدا خواهد نمود
بنیان های طبیعی الگوی زندگی روستایی بیش از هر چیز انعکاس ویژگی های محیط طبیعی است. روستاهایی که به لحاظ ویژگیهای محیطی دارای قابلیت بالایی به جهت انجام و توسعه فعالیتهای کشاورزی و عملکردهای اقتصادی خدماتی وابسته به آن میباشند .که این پتانسیل در کنار بسط و گسترش فعالیت صنایع تبدیلی و تکمیلی همراه با رونق بخشیدن به بخش تجارت در منطقه میتواند با مدیریتی خردمندانه و هماهنگ توأم با مشارکت همه جانبه روستاییان زمینه ها و شرایط دستیابی به توسعه پایدار منطقه را فراهم بیاورد ، چگونگی عدم توسعه گردشگری یک ناحیه را با شناسایی و بررسی نقاط قوت و ضعف ، فرصت و تهدید و ارائه راهکار و برنامه هایی جهت رفع محدودیت ها صنعت توریسم در منطقه ارائه نموده است.
عواملی مؤثر بی شماری در توسعه ی گردشگری نقش دارند و مدیریت و تعامل بین آنها، توسعه ی گردشگری را شکل می دهد سه عامل اصلی در توسعه ی صنعت گردشگری عبارتند از: گردشگران، مردم منطقه و ویژگی های مقصد،
مطالعات سازمان ملل در مورد تأثیر گردشگری بر کشورهای در حال توسعه، نشان از آن دارد که با وجود این که گردشگری موجب شکوفایی اقتصادی کشورهای میزبان گردیده و مبادلات فرهنگی را بین کشورهای مختلف قوت بخشیده است؛ ولی از طرف دیگر، موجب خلل های اجتماعی و زیست محیطی نیز شده است به همین دلیل با توجه به افزایش دغدغه های کاهش کیفیت زیست محیطی و اجتماعی ، ناشی از بکارگیری انواع مختلف برنامه های توسعه مناطق در سال های اخیر ، رویکردی جدید با عنوان رویکرد توسعه پایدار شکل گرفته است .
دستیابی به توسعه گردشگری به عواملی نظیر ساختار مناسب سازمانی، برنامه ریزی و آموزش نیروی انسانی، قوانین و مقررات گردشگری و جذب سرمایه، وابسته است. برای ایجاد توسعه پایدار و مناسب صنعت گردشگری، وجود یک مدیریت توانا و منسجم و هماهنگی بین بخش های دولتی و خصوصی، بسیار حائز اهمیت است
تحقق توسعه ی پایدار گردشگری در گرو سه رویکرد همه جانبه نگر و کل گرا، آینده نگر و مساوات گرا است ؟نگرش اول بر این باور است که توسعه هنگامی پایدار است که در بستر سیاسی، اقتصادی و اکولوژیک ملاحظه گردد. در رویکرد دوم، برآرود احتیاجات کنونی گردشگران، جامعه ی میزبان و به موازات آن محافظت از محیط زیست و حفظ فرصت های برابر برای آیندگان مطرح است ؟در رویکرد سوم، مساوات درون نسلی و فرا نسلی در استفاده از امکانات، داده ها و منابع مورد نظر است
از دیدگاه توسعه پایدار، نظام اکولوژیک حاکم بر ناحیه بر اساس تأثیر اقلیم بر ناهمواری و منابع آب و پوشش گیاهی و تعیین نظام معیشت در ارتبا ط با بنیان های انسانی الگوی نهایی استقرار را تعیین می کند - بدری فر، . - 1366 مهمترین سیاست های گردشگری پایدار عبارتند از: ارتقای توسعه ی محلی و اصلاح کیفیت زندگی جوامع میزبان؛ ترویج ویژگی های فرهنگی، محلی و تصویر مقاصد گردشگری؛ هماهنگی بین نیازهای کیفیت تجارب گردشگری و کیفیت زندگی ساکنان؛ حفظ کیفیت محیط زیست که هم جامعه میزبان و هم گردشگران به آن وابسته اند؛
جلب نگرش های مدیران و برنامه ریزان به توسعه پایدار، در نظر گرفتن ثبات در سیاست گذاری ها؛ تمرکززدایی عدالت اجتماعی، برابری، امنیت، بهره وری و اشتغال جوامع میزبان و گردشگران ضرورت پیدا می کند
گردشگری پایدار بر ضرورت استفاده و توسعه ی منابع گردشگری در مسیرهای سالم تأکید می کندو بر اساس روش توسعه ی پایدار، باید منابع طبیعی، فرهنگی و سایر منابع گردشگری برای استفاده مداوم در آینده حفظ شود، و در عین حال، برای جامعه کنونی سودمند و مفید باشد
در جهان رقابتی گردشگری ، مناطقی که به درستی برنامه ریزی شده اند می توانند از منافع رضایتمندی بازدیدکنندگان و پایداری گردشگری ، با حداقل تخریب محیط زیست، جامعه و اقتصاد محلی منتفع شوند
-3 محدوده مورد تحقیق
لشت نشاءیکی از بخش های حاصلخیز شهرستان رشت میباشد که در 51 دقیقه و 49 درجهی طول شرقی و 08 دقیقه و 37 درجه عرض جغرافیایی،شمال شرقی آن واقع شده است. جلگه ای است که سفیدرود از شرق آن میگذرد. این بخش از شمال به دریای کاسپین و حسن کیاده، از جنوب به کوچصفهان، از مشرق به رودخانه سفیدرود شهرستان آستانه اشرفیه و بخش کیاشهر و از مغرب با خشکبیجار همسایه است. و فاصله آن تامرکز استان گیلان نزدیک به 27 کیلومتر و فاصله دورترین روستا تا مرکز بخش 14کیلومتر بوده ومساحت آن 162 کیلومتر مربع و مساحت مرکز آن شهر لشت نشا 23/5 کیلومتر مربع میباشد. این بخش دارای47روستا ویک منطقه شهری و سه دهستان است که اخیرا 5 روستای آن با هم تشکیل یک دهستان داده اند.شکل - 1 - محدوده بخش لشت نشاء در شهر رشت را نشان می دهد.
شکل .1 نقشه موقعیت بخش لشت نشاء در شهرستان رشت
-4 روش شناسی تحقیق
تجزیه و تحلیل اطلاعات در این تحقیق به روش توصیفی- تحلیلی صورت پذیرفته است که ابتدا به توصیف شواهد تجربی و بررسی خصوصیات و ویژگی های جغرافیایی ناحیه مورد نظر و نقش و تاثیر این متغیر در توسعه گردشگری پرداخته و سپس اطلاعات و داده های جمعآوری شده را مورد تحلیل قرار می دهد. در جمع آوری اطلاعات علاوه بر منابع اسنادی درتدوین مبانی نظری تحقیق، برای تشریح وضع موجود از شیوه میدانی نیز بهره گیری شده است در بخش اسنادی ضمن بررسی سوابق موضوع، وضعیت ناحیه مطالعاتی از نظر وضعیت گردشگری مورد بحث قرار گرفته و در بررسی های میدانی مصاحبه با دهیاران ، کارشناسان بخشداری، شهرداری لشت نشاء و محققان پیشین جهت کسب اطلاعات موثق در زمینه امکانات موجود، طرح های و برنامه های در حال بررسی یا اجراء در چندین نوبت به انجام رسید. ابزار مورد استفاده در این راه، فرم مصاحبه - برای آگاهی از نقطه نظرات مسئولین و مسائل و مشکلات جامعه روستایی - و دوربین عکاسی - جهت ثبت قابلیت های جغرافیایی ناحیه - مورد استفاده قرار گرفت.
برمبنای طرح مسأله، سوأل اساسی پژوهش اینست : »چگونه از پدافند غیر عامل میتوان در توسعه گردشگری استفاده نمود؟«
